KONKORDATO NEDİR VE ŞARTLARI NELERDİR ?
Son günlerde en çok konuşulan konulardan biri olan konkordato, borçlarını, vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, vade verilmesi veya indirim yapılması suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için kullanabileceği bir yöntemdir.
7101 sayılı İcra ve İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la iflasın ertelenmesine ilişkin düzenlemeler Türk Ticaret Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu’ndan çıkartılmış ve konkordato hükümleri yeniden düzenlenmiştir.
Bu itibarla 15.03.2018 tarihi itibariyle iflasın ertelenmesi yerine konkordato talep edilebilecektir.
KONKORDATO; Ekonomik açıdan zor durumda olan bir şirketin iflasının önüne geçmek için, borçlarını ödeyebilmesi adına tavizlerin verildiği ve karşılıklı olarak anlaşmalarla yeni bir ödeme planının çıkarıldığı anlaşmalardır.
Borçlu olan şirketler konkordato sayesinde borçlarında indirim yapılmasını, belli bir vade planına sadık kalarak ödenmesini ve bu sayede de iflas etmenin önüne geçilmesini sağlarlar.
Basit tabirle iflastan kurtulmak için karşılıklı tavizlerin verilmesi suretiyle sonuçlanan bir anlaşma veya borç yapılandırması şeklinde adlandırılabilir. Son günlerde çok popüler olmuştur. Konkordato aslında iflas ertelemesi kurumunun kalkması ile de ortaya çıkan boşluğu doldurmuştur.
Hukuken Borçlarını vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan borçluların kendilerine vade verilmesi veya alacaklıların alacağında indirim yapılması suretiyle borçlarını ödeyebilmesi ve iflastan kurtulması için öngörülen bir düzenleme şeklinde tanımlanabilir.
Aslında bu kurum dürüst borçlular için düzenlenmiştir. Finansal yapıları bozulan işletmeleri koruma amacı güder.
Konkordato müessesesi borçlarını ödemede zorlanan şirket ve kooperatiflerin, bir kısım borçlarından kurtularak borçlarını ödeyebilir duruma getirmeleri için uygulanan bir müessesedir.
Bu uygulamada alacaklı ve borçluların konkordato müessesesi kapsamında borç ve alacakları yeniden yapılandırma işlemine tabi tutulmaktadır.
Konkordato müessesesi 2004 sayılı İ.İ.K.’nun 285-309. maddelerinde düzenlenmiştir.
Finansal yapısı önemli ölçüde bozulan iyi niyetli ve dürüst borçlu işletmeleri ve kooperatifleri korunmayı amaçlayan bir sistemdir.
Burada, borçlunun talebinin bulunması gerekmektedir. Borçlunun talebi üzerine, konkordato müessesesi işlemeye başlar.
Konkordato müessesesi 4 bölümden oluşur.
1-Adi Konkordato
2- İflastan Sonra Konkordato
3- Mal Varlığının Terki Suretiyle Konkordato
4- Sermaye Şirketleri ve Kooperatiflerin Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırılması,
Biz bu yazımızda ADİ KONKORDATO ile ilgili düzenlemeleri izah etmeye çalışacağız.
I- ADİ KONKORDATO
1- Konkordato Talebi
Konkordato ilan etmek için Asliye Ticaret Mahkemeleri’ne başvuru yapılır. İflasa tabi olan şirketlerde borçlunun muamele merkezindeki mahkeme; merkezi yurt dışında olan şirketlerin Türkiye’deki şubelerinin bulunduğu yerdeki mahkeme; birden fazla şubesi olan şirketlerin merkez şubesinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvuru yapılır.
Eğer şirket iflasa tabi değilse de yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’ne başvurulur.
Konkordato hükümlerinden yararlanmak isteyen herhangi bir borçlu, mahkemeye gerekçeli bir dilekçe ve bir konkordato projesi verir ve bu projeye ayrıntılı bir bilanço, gelir tablosu ekle ve defter tutmaya mecbur şahıslardan ise defterlerinin durumunu bildiren bir cetvel istenir.
Bu cetvelde, özellikle Türk Ticaret Kanununun 66’ıncı maddesi hükmünce tutulması mecburi olan defterlerin hepsinin tutulmuş olup olmadıkları gösterilir.
Konkordato talebi üzerine mahkeme, istenilen belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ettiğinde geçici mühlet kararı verecek ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alacak.
Geçici mühlet, kesin mühletin sonuçlarını doğuracak. Mahkemece geçici mühlet kararı ticaret sicili gazetesinde ve Basın İlan Kurumunun resmi ilan portalında ilan edilecek, derhal tapu müdürlüğüne, ticaret sicili müdürlüğüne, vergi dairesine, gümrük ve posta idarelerine, Türkiye Bankalar Birliğine, Türkiye Katılım Bankaları Birliğine, mahalli ticaret odalarına, sanayi odalarına, taşınır kıymet borsalarına, Sermaye Piyasası Kuruluna ve diğer ilgili yerlere bildirilecek.
Mahkeme, kesin mühlet hakkındaki kararını, geçici mühlet içinde verecek. Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması halinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilecek.
2-Konkordato talebinin nazara alınması şartları:
Mahkeme borçluyu ve talepte bulunmuş ise alacaklıyı dinledikten sonra borçlunun durumunu, malvarlığı ve gelirlerini, taahhütlerini yerine getirmesine engel olan sebepleri ve konkordatonun başarı ihtimalini göz önünde tutarak, projenin alacaklıları zarara sokmak kastından ari olup olmadığına göre konkordato talebinin uygun olup olmadığına karar verir.
Borçlu, 287’inci madde gereğince mühlet verilmesi hakkındaki icra mahkemesi kararını beş gün içinde masraflarını verip tatbike koydurmazsa verilen mühlet kendiliğinden kalkar. Konkordato talebinin reddine ilişkin kararı, taraflara bildirmesinden itibaren on gün içinde borçlu veya talep sahibi alacaklı temyiz edebilir.
3- Kimler konkordato talebinde bulunabilir?
İflasa tabi olsun/olmasın tüm borçlular konkordato talebinde bulunabileceği gibi, iflas talebinde bulunabilecek her alacaklı kimse de konkordato talebinde bulunabilir.
4- Konkordato Başvurusu Esnasında Sunulması Gereken Belgeler Nelerdir?
Konkordato talebi ile birlikte mahkemeye sunulması gereken belgeler, Kanun’un 286’ncı maddesinde detaylı olarak sayılmıştır.
a-Konkordato ön projesi: Ön projede borçlu, borçlarını hangi oranda, hangi vadede ve nasıl ödemeyi planladığını, ekonomik durumunu iyileştirebilmek için alacağı önlemleri belirtecektir.
b-Borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler: Bu belgeler, son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri, e-defter berat bilgileri, mali duruma ilişkin bilgi ve belgeler, alacak ve borçlara ilişkin liste ve belgeler gibi belgelerdir.
c-Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste: Borçlu ilgili listede, alacaklıların yanında alacak miktarlarını ve Kanun’un 206’ncı maddesi çerçevesinde alacaklıların imtiyaz durumlarını da göstermelidir.
d-Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflası halinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo.
e-Bağımsız denetim kuruluşları tarafından hazırlanan finansal analiz raporları ile dayanakları: 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 28’inci maddesi kapsamında küçük işletmeler bu belgeleri sunmaktan istisna tutulmuştur
Ayrıca belirtmek gerekir ki, sunulacak mali tabloların tarihi, başvuru tarihinden en fazla kırk beş gün önce olmalıdır.
5- Mühlet ve Konkordato Komiseri
Konkordato talebi 166’ıncı maddenin ikinci fıkrasındaki usule göre ilan edilir. Konkordato talebinin ilanından itibaren on gün içinde alacaklılar itiraz ederek konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hal bulunmadığını ileri sürerek icra mahkemesinden konkordato talebinin reddini isteyebilir.
Talep uygun görülürse icra mahkemesi borçluya en fazla üç aylık bir mühlet verir ve aynı zamanda gerekli bilgi ve tecrübeye sahip Türk vatandaşlarından bir veya birkaç komiser tayin eder. Birden fazla komiser tayin edilmesi halinde icra mahkemesi bu kişilerin görev ve yetki alanlarını belirler.
6- Alacaklıların konkordatodan nasıl haberi olacaktır?
Alacaklılar, komiser tarafından yapılacak ilânla, ilân tarihinden itibaren 15 gün içinde alacaklarını bildirmeye davet olunur. Ayrıca, ilânın birer sureti adresi belli olan alacaklılara posta ile gönderilir.
7- Konkordato süresi ne kadardır?
Borçlunun konkordato talebi ile yasada belirtilen ilgili belgelerin sunumu şartı ile mahkeme 3 geçici mühlet verecektir. Gerekli olduğu takdirde talep üzerine 2 ay da uzatılarak toplamda 5 ay olacaktır.
Mahkeme kesin mühlet hakkındaki kararını ise geçici mühlet içinde verecektir. Kesin mühlet için mahkeme komiser raporunu inceleyecek konkordatonun başarıya ulaşması mümkün ise 1 yıllık kesin mühlet verecektir. Kesin mühlet gerekli olduğu takdirde 6 ay kadar da uzatılabilir. Tüm sürelerin kullanılması halinde, konkordato süreci 23 aya kadar çıkabiliyor.
8 – Hangi şartlarla konkordato tasdik ediliyor?
a-Teklif edilen meblağın borçlunun kaynakları ile orantılı olması
b-Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda, paraya çevirme hâlinde elde edilen hâsılat veya üçüncü kişi tarafından teklif edilen meblağın, iflâs yoluyla tasfiye hâlinde elde edilebilecek bedelden fazla olacağının öngörülmesi.
c-Konkordato işlemlerinin yerine getirilmesini, alacakları kabul edilmiş olan imtiyazlı alacakların tamamen ödenmesini ve mühlet sırasında komiserin onayıyla akdedilmiş borçların ifasını sağlamak için, bu alacaklılardan her biri özel olarak ve açıkça kendi alacağı bakımından vazgeçmedikçe, yeterli teminatın gösterilmesi.
Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama masrafları ve ilâm harçlarının tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması.
Hâkim, konkordato teklifini yetersiz bulması hâlinde re’sen veya talep üzerine gerekli gördüğü düzeltmeyi yapabilir.
9- Konkordato başvurusunda bulunan şirket mallarını satabilir mi?
Hakkında geçici veya kesin mühlet kararı verilen konkordato başvurusunda bulunan borçlunun tasarruf ehliyeti sınırlıdır. Konkordato süresinin ilanından sonra borçlu şirket, mallarını rehin edemez, taşınmaz mallarını satamaz, taşınmaz malları üzerinde mülkiyet hakkını kısıtlayıcı haklarlar oluşturamaz, mallarını bağışlayamaz rehin veremez.
10- Konkordato başvurusunun ve kararının hacizlere ve takiplere etkisi ne olacaktır?
Konkordato başvurusu ile birlikte gerek geçici, gerek kesin mühlet içinde konkortado kabul edilinceye kadar borçlu hakkında evvelce başlatılmış icra takipleri duracaktır. İhtiyati tedbir ve haciz kararları uygulanmayacaktır. Borçluya karşı hiçbir takip yapılamayacaktır.
Konkordato mühleti verilmesi halinde konulmuş olan hacizler kalkmayacaktır. Hacizler ancak konkordatonun tasdiki veya mühletin kaldırılması kararının kesinleşmesi ile düşecektir.
II- KONKORDATONUN HÜKÜMLERİ
- Kesin mühlet kararının alacaklılar, rehinli alacaklılar, sözleşmeler ve borçlular bakımından sonuçları sırasıyla Kanun’un 294, 295, 296 ve 297’nci maddelerinde sayılmış olup, bu sonuçlardan yalnızca kritik önem arz ettiği düşünülenler aşağıda sayılacaktır.
- Geçici mühlet kararının doğurduğu sonuçlar, kesin mühletin doğurduğu sonuçlar ile aynı olduğundan aşağıda sayılan sonuçlar geçici mühlet kararı bakımından da uygulanacaktır.
- Alacaklılar bakımından: Mühlet içerisinde borçlu aleyhine Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamamakta ve önceden başlamış olan takipler durmakta, ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları uygulanmamakta, bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşürücü süreler işlememektedir. Bunun yanında imtiyazlı alacaklar bakımından istisna mevcuttur.
- Ayrıca, konkordato projesinde aksine hüküm olmadığı sürece kesin mühlet tarihinden itibaren rehinle temin edilmemiş her türlü alacağa faiz işlemesi durmaktadır.
- Rehinli alacaklılar bakımından: Mühlet içerisinde rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir. Ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınması ve rehinli malın satışının gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Rehinli alacaklıların rehnin kıymetini karşılayan miktardaki alacakları ile bu Kanunun 206 ncı maddesinin birinci fıkrasında sayılan Devlet alacakları müstesnadır.
- Sözleşmeler bakımından: Sözleşmeler, borçlunun konkordatoya başvurması gerekçesiyle sona erdirilemez. Sözleşmelerde, borçlunun konkordato talebinde bulunmasının sözleşmeye aykırılık teşkil edeceğine veya haklı fesih sebebi sayılacağına yahut borcu muaccel hale getireceğine ilişkin hükümler bulunsa dahi bu hükümler borçlunun konkordatoya başvurması durumunda uygulanmamaktadır.
- Borçlular bakımından: Borçlu, konkordato komiserinin nezareti altında işlerine devam edebilir. Mahkemece bazı işlemlerin ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlunun yerine komiserin işletmenin faaliyetini devam ettirmesine karar verilebilmektedir.
- Borçlu, mahkemenin izni olmaksızın mühlet kararından itibaren rehin tesis edememekte, kefil olamamakta, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredememekte, takyit edememekte ve ivazsız tasarruflarda bulunamamaktadır. Aksi halde yapılan işlemlerin hükümsüz olacağı belirtilmiştir.
III-KONKORDATO’NUN İFLAS VE İFLASIN ERTELENMESİ KURUMU İLE ARASINDAKİ BAŞLICA FARKLAR NEDİR?
- Konkordato daha az masrafla yapılmasına rağmen iflas daha fazla maliyetlidir.
- İflas da borçlunun tasarruf ehliyeti tamamen ortadan kalkar; ancak konkordato da tasarruf ehliyeti devam eder
- İflasta alacağını tamamen alamamış alacaklı muflisi takip edebilir. Ancak konkordato da borçlu borcundan kesin olarak kurtulur. konkordato dışında kalmış alacaklılar alacağını talep edemezler
- İflasa ancak tacirler başvurabilirken konkordatoya başvurmak için tacir olmak şart değildir.
- İflasa tabi olsun olmasın tüm borçlular ile iflas talebinde bulunabilen alacaklılar konkordato talebinde bulunabilirken, iflasın ertelenmesini sadece sermaye şirketleri ve kooperatifler talep edebilirler.
- İflasın ertelenmesine mahkemece karar verilebilmesi için alacaklıların rızası aranmaz. Ancak konkordatonun mahkemece onaylanabilmesi için toplantıya katılacakların belli sayıda olmasına bağlıdır.
- İflas ertelemesine pasifi aktifinden fazla(borca batık )olanlar başvurabilirken konkordatoya borcu vadesinde ödeyemeyen veya ödeyememe tehlikesi altında bulunan başvurabilir.
- İflasın ertelemesinde faizler işler ,konkordato da ise kural olarak konkordato mühletince faiz işlemez.
- İflasın ertelenmesinde alacaklılar alacaklarından feragat edip etmeme konudan serbestken ,konkordato da ise genellikle alacaklarından bir kısmından feragat halinde başarıya ulaşır.
- Konkordato kısa sürerken, iflasın ertelenmesi 5 yıla kadar çıkabilmekteydi
- İflasın ertelenmesi kurumu tamamen kaldırılmıştır.
Saygılarımla,
Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı Mali Müşavir Sn. Abdullah ÇAVUŞ
