Malülen Emeklilik Nedir ?
Bugünkü yazımda kanser hastalarının ve malulen emeklilik hakkı doğan kişilerin malullük aylığı almaları konusundaki düzenlemeyi kaleme alacağım. Malullük hali süreklilik arz eder nitelikteki bir çalışma engeli ya da çalışmayı kısıtlayıcı bir haldir. Malullük, 5510 sayılı kanuna göre 4A’lı olarak yani hizmet akdine ve iş sözleşmesine göre çalışan işçilerin ve 4B olarak bilinen kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışan esnaf, zanaatkâr vs. ya da kamuya ait olan kurum ve kuruluşlarda memur olarak çalışan bireylerin herhangi bir iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma güçlerini kaybetmesidir. Dolayısıyla malulen emeklilik, çalışan bireyin sağlık durumu ile ilgili ortaya çıkan bir erken emeklilik hâlidir.
Ancak malullük nedeniyle emekli olabilmek için bir takım koşulları istenmektedir. Şimdi sırasıyla bunları inceleyelim;
Sağlık Kurulu Raporunda En az % 60 Şartı Gerekli
Hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlar ve tıbbi belgeler sağlık kurulunca incelenmektedir. İnceleme sonucu sigortalının çalışma gücünün, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu en az %60’ını kaybettiği tespit edilen sigortalılar malul olarak kabul edilmektedir. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve hastanelere sevk edilmeleri gerekmektedir.
En Az 10 Yıllık Sigortalı Olmak ve En Az 1800 Prim Günü Aranmakta
Malulen emekli olabilmek için 5754 sayılı kanunda 14 mad. Değişiklik yapılmadan önce 5 yıl 900 gün şartı gerekli idi kanunda yeni yapılan değişiklikle bu şart en az 1800 gün prim ödemesi olarak güncellendi. Eğer prim gün sayısı 1800 gün tamamlamıyorsa mamül aylığı bağlanamaz. Sigortalının malul sayılabilmesi için 5 yıl ödenmiş priminin olması yanında en az 10 yıldır sigortalı olması gerekir.
10 Yıl Şartı Hangi Durumda Aranmaz ?
Sigortalı kişinin raporunda “Başka Birisinin Sürekli Bakımına Muhtaçtır” ibaresi yer alıyorsa malullük aylığı bağlanması için en az 10 yıldır sigortalı olma koşulu aranmaz.
Kanser Hastaları Malülen Emeklilikten Faydalanabilir mi ?
Malullük aylığı konusunda kanser hastalarına tanınan önemli bir istisna bulunmaktadır.Diferansiye tiroit kanseri ve Deri bazal hücre kanseri dışındaki kanser hastaları maluliyet talep tarihinden önceki 1 yıl içinde tanı almak kaydıyla, talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul ediliyor. 18 aydan sonra tekrar değerlendirmeye tabi tutuluyor.Eğer en az %60 olduğu tespiti halinde maluliyet devam etmektedir.Lösemi hastalarında ise bu süre 24 aya kadar uzamaktadır.
Malül Aylığı Bağlandıktan Sonra Çalışma Hali Var Mıdır ?
Malulül aylığı sigortalıların 5510 sayılı Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları veya kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması hâllerinde kesilir. Hatta bu Kanun kapsamında geçen çalışmaları nedeniyle ayrıca prim de tahsil edilir.
Malülen Emekli Olan Kişiler Düşük Maaş mı Alır ?
Emeklilik süresinin kısa olması malulen olacak kişiler az emekli maaşı alırım endişesi taşımaktadırlar. Durum düşündükleri gibi değildir ama gerek malulen emeklilik gerekse engelli emekliliğinde aylık bağlama oranı hesaplanırken hesaplama yatırılan prim gün sayısından değil daha yüksekten hesaplanır. Bir Örnekle şu şekilde anlatıyım 1 Eylül 2008 tarihinden sonra malulen emeklilik için Başvuru yapan kişinin aylık maaşı bağlanma oranı hesaplanırken 1800 günden değil de 7200 günden yapılarak düşük maaş alması engellenmiş olur. Malulen emeklilik için başvuran kişinin yatırdığı prim gün sayısı ister 1800 gün ya da isterse 4500 gün olsun hesaplama 7200 günden yapılır.
Kaynakça :
5510 Sayılı Kanunun 25. Maddesi
5434 Sayılı Kanun 44, 46, 47,53 ve 54. Maddeleri
Saygılarımla;
Semih Sarılmaz
