BEDELLİ ASKERLİK VE İŞSİZLİK MAAŞI
Bedelli Askerlik Gerekçesiyle İşten Çıkaran İşveren Tazminat Vermek Zorundadır.
Bedelli düzenlemesinin de yer aldığı “Askerlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de (KHK) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Resmi Gazete ‘de yayımlandı. Kanunla, yurt dışında yaşayıp, bedelli askerlikten yararlanmak isteyenlerin ödediği bin avroluk tutar 2 bin avroya çıkarıldı ve 38 yaş sınırı kaldırıldı.
Kanuna göre, bedelli askerlikten yararlanmak isteyenler, yurt dışında oturma veya çalışma iznine sahip olarak işçi, işveren sıfatıyla veya bir meslek ya da sanatı icra ederek, en az 3 yıl süreyle yabancı ülkelerde bulunmak şartıyla, bağlı bulundukları Türk konsoloslukları aracılığıyla askerlik şubelerine başvuracak. Son başvuru tarihi olan 3 Kasıma kadar başvurup 15 bin TL karşılığında 21 günlük eğitimin ardından vatani görevini yapmış sayılacak.
Bedelli Askerlik yapacak kişinin iki seçeneği var:
1-) 21 gün boyunca ücretsiz izinli sayılmak. Yani 21 gün sonra döndüğünde işinden olmamak isteyenler işine başlayabilir. İşveren işçiyi işe almak ve ücretsiz izinli saymak zorunda. İzinden, ücretinden kesemez. İşveren, işçinin sadece o döneme ait ücretini ödemeyecek.
2-) İşinden ayrılmak isteyen, 21 gün sonra farklı bir yola gitmek isteyenler veya işveren tarafından 21 gün izinli sayılmayarak işten atılma durumlarında askerlik en az 1 yıllık kıdemleri de varsa 1475 Sayılı Yasa’nın 14. maddesi gereğince kıdem tazminatlarını alabilecekler. Ayrıca askere giden çalışanlar için işsizlik maaşı imkânı da doğuyor. Çünkü işten askerlik sebebiyle ayrılan çalışanlar tazminatlarının yanında işsizlik maaşı da almayı hak ediyorlar. Bunun için öncelikle prim şartları var. Yani tüm çalışanlar için işsizlik maaşı alma şartları askere gidenler için de geçerli. Son 3 yılda en az 600 gün prim ödenmesi gerekiyor. Ve yine son 120 günde de kesintisiz primin ödenmesi şartı da bulunuyor.
Bu şartları taşıyanların İşsizlik maaşından faydalanmaları için:
-Bedelli askerlikteki 21 günlük eğitim için ücretsiz izin kullanmayıp işten ayrılanların çıkışları SGK’ya askerlik dolayısıyla ayrıldıkları şeklinde bildirilecek. Çıkış bildirgesinde askerlik kodunun işaretlenmesi gerekiyor. İşsizlik maaşı almak için, askere gitmek üzere ayrılan tarihten sonraki 90 gün içinde göreve başlamak gerekiyor. Askerlik süresince işsizlik maaşı ödenmiyor. Eğitim bitip terhis belgesinin alınmasından sonra çalışan 30 gün içinde İŞKUR’a müracaat etmek zorunda. İŞKUR, çalışanın son üç yıldaki ödediği prim sayısına göre 6 ay ile 10 ay arasında maaş bağlıyor. Maaş alınırken GSS primleri de yatırıldığından sağlık hizmetlerinden yararlanılıyor. Maaş alınırken bir iş bulunup çalışmaya başlanıldığında ise ödenek kesiliyor. Ancak alınmayan ödenekler kaybolmuyor.
İşsizlik maaşı son 4 aylık prime esas kazancın yüzde 40’ı kadar oluyor. Ancak en yüksek işsizlik maaşı geçerli asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Maaştan sadece damga vergisi kesiliyor. Son 3 yıldaki sigorta prim gün sayısı maaş süresini de belirliyor.
Saygılarımla,
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Abdurrahman KIZILAY