ÜCRET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
BEYANNAME VERME SINIRLARI VE İSTİSNA DURUMLARI
ÜCRETİN TANIMI ;
İşverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen (konut, araç sağlanması vb.) menfaatlerdir.
Ücretin ödenek tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
“Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103’üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil)” için yıllık beyanname verilmeyecek, başkaca sebeplerle beyanname verilse dahi bu ücretler beyannameye dahil edilmeyecektir.
Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağının belirlenmesi, mükellefin serbest takdirine bırakılmıştır. Kısaca mükelleflere, bu hesaplamada en yüksek ücreti hesaplama dışı bırakma hakkı tanınmıştır.
Gayrisafi ücret tutarından %14 sigorta primi ve %1 işsizlik sigortası primi indirimi sonrasında kalan safi ücret tutarlarıdır. Ücretlinin GVK’nın 31. maddesinde yer alan engellilik indiriminden yararlanması durumunda, gayrisafi ücret tutarından onunda düşülmesi gerekmektedir. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin beyanname verme sınırını aşıp aşmadığının tespitinde safi ücret tutarının dikkate alınması gerekmektedir.
2019 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirleri İçin Beyan Sınırı 40.000,-TL
2018 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirleri İçin Beyan Sınırı 34.000,-TL
2017 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirleri İçin Beyan Sınırı 30.000,-TL
2016 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirleri İçin Beyan Sınırı 30.000,-TL
2015 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirleri İçin Beyan Sınırı 29.000,-TL
2014 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirleri İçin Beyan Sınırı 27.000,-TL
ÖRNEĞİN;
1-) 2018 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir. Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret tutarı toplama dahil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan (25.000+5.000=) 30.000 TL ücret toplamı, 2018 yılı 34.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
- İşverenden alınan ücret 100.000 TL
- İşverenden alınan ücret 25.000 TL
- İşveren (Huzur ücreti) 5.000 TL
TOPLAM ÜCRET TUTARI 130.000 TL
**Beyan edilecek ücret geliri tutarı Yok
2-) 2018 yılında iki ayrı işverenden tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde etmiştir. Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2. işverenden alınan ücret tutarı olan 40.000 TL, 2018 yılı için 34.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 190.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.
- İşverenden alınan ücret 150.000 TL
- İşveren (Huzur ücreti) 40.000 TL
TOPLAM ÜCRET TUTARI 190.000 TL
**Beyan edilecek ücret geliri tutarı 190.000 TL
YILLIK BEYANNAME VERİLECEK / VERİLMEYECEK ÜCRET GELİRLERİ
- İşverenler tarafından hizmet erbaplarına yapılan gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemeleri için yıllık beyanname verilmeyecektir (GVK’nın 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29. Mad.)
- Tek işverenden alınmış ve kesinti suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.
- İşverenler tarafından ödeme anında gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmamış ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilecektir. Vergi tevkifatına tabi tutulmamış ücret gelirleri için beyanname verme sınırı yoktur. Tevkifatsız ücret gelirinin tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
- Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, ücret gelirleri beyanının tespiti için birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir. Ücret gelirlerinde, menkul veya gayrimenkul sermaye iratlarının bazı unsurlarında olduğu gibi istisna tutarı bulunmamakta olup beyan sınırı aşılması durumunda tüm ücret geliri beyan edilecektir.
- Birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı Gelir Vergisi Kanununda yazılı vergi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücretleri yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
- GVK’nın geçici 68 inci maddesinde yer alan hükme göre; 31.12.2020 tarihine kadar Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılır. Türkiye Jokey Kulübü aracılığıyla yapılan ücret ödemelerinde gelir vergisi tevkifatı bu Kulüp tarafından yerine getirilir. Tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan bu gelirler için yıllık beyanname verilmez. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmez.
- Gelir Vergisi Kanununun Geçici 72 nci maddesinde yer alan hükümlere göre, 31.12.2019 tarihine kadar sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemeler üzerinden, lig usulüne tabi spor dallarında; en üst ligdekiler için %15, en üst altı ligdekiler için %10 ve diğer liglerdekiler için %5; lig usulüne tabi olmayan spor dallarındaki sporculara yapılan ödemeler ile milli sporculara uluslararası müsabakalara katılmaları karşılığında yapılan ödemelerden %5 oranlarında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Bu ödemeler üzerinden GVK’nın 94’üncü maddesi kapsamında ayrıca tevkifat yapılmaz. Bu gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler dolayısıyla beyanname verilmesi halinde de bu gelirler yıllık beyannameye dahil edilmez.
- Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı ile istisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri için tevkifat yapılmayacağından ücret gelirini elde edenler tarafından yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
- Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler ile kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler, gelir vergisinden istisna edilmiştir. İstisna kapsamındaki söz konusu ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmeyecektir (GVK-23/14 mad.)
- Yabancı ülkelerin Türkiye’de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o ülkenin uyruğunda bulunan memurları dışında kalan memur ve hizmetlilerin yalnızca bu işlerden dolayı aldıkları ücretler, karşılıklı olmak koşuluyla gelir vergisinden istisna edilmiştir. Karşılıklılık esasının uygulanmadığı durumlarda karşılık esasına uymayan ülkenin Türkiye’deki temsilciliğinde çalışan memurlar istisnadan yararlanamazlar. Bu durumda ücret sahipleri elde ettikleri kesintiye tabi olmayan ücret gelirini yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edeceklerdir.
- Dar mükellef gerçek kişiler, tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirleri için yıllık beyanname vermeyecekler ve diğer gelirleri için (ticari kazanç, gerçek usulde vergilendirilen zirai kazançlar, tevkifatsız menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için) beyanname vermeleri halinde de bu gelirlerini beyannameye dahil etmeyeceklerdir. Dolayısıyla, tevkifata tabi tutulmuş olmak kaydıyla dar mükellef gerçek kişilerin elde ettiği ücret gelirleri için birden fazla işverenden elde edilip edilmediğine ve tutarına bakılmaksızın yıllık beyanname verilmeyecektir.
S.M Mali Müşavir
Sibel KAROĞLU
