ÇALIŞANLARA ÖDENECEK İHBAR TAZMİNATINDA KÜMÜLATİF GELİR VERGİSİ MATRAHININ ÖNEMİ
İhbar tazminatının hesaplanmasında Gelir Vergisi Matrahının önemi ile ilgili açıklamamızdan önce ihbar tazminatı esaslarını inceleyelim.
İhbar tazminatı belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, iş akdinin taraflarından birinin ihbar sürelerine uymadan ve haklı bir sebep bildirmeden iş akdini fesih hakkını kullanması ile kanun kapsamında tanınmış bir hak olup, bu sürelere uymamış işçi ve işveren tarafından ödenmesi zorunlu olan tazminattır.
İşçinin ihbar tazminatına hak kazanmasının esasları;
4857 sayılı İş kanunu 17. madde uyarınca iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa yazılı olarak bildirilmesi esastır. Madde gereğince;
- 6 aya kadar ……………………………süren çalışmalarda 2 hafta,
- 6 aydan 1,5 yıla kadar …………süren çalışmalarda 4 hafta,
- 1,5 yıldan 3 yıla kadar …………süren çalışmalarda 6 hafta,
- 3 yıldan uzun …………………………süren çalışmalarda 8 hafta olarak hesaplanmalıdır.
İhbar tazminatı hesaplanması nasıl yapılmaktadır;
İşçinin fesih anında almış olduğu giydirilmiş brüt ücret üzerinden, Gelir vergisi ve Damga Vergisi kesildikten sonra ödenir. Giydirilmiş brüt ücrete işçinin yemek ve yol yardımı gibi sosyal hakları da dahil edilir.
Gelir vergisi ve damga vergisi haricinde ihbar tazminatından başka kesinti yapılmaz.
İhbar tazminatı hesaplaması kolay olmasına nazaran uygulamada bazı hatalar yapılmaktadır. Bu hatalar giydirilmiş brüt ücretin içinde sosyal hakların eklenmemesi ve Kümülatif Gelir Vergisi Matrahının Yazılmayıp dikkate alınmamasıdır.
Kümülatif Gelir Vergisi Matrahının yazılmaması ile hesaplanacak Gelir Vergisi sabit olarak %15 üzerinde hesaplanmaktadır. Oysaki aşağıda örneklerde de açıklayacağımız şekilde Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı bilgisi yazılırsa Matrah dilime girecek ve vergi hesaplaması fazla gerçekleşecektir.
Bu hata işçiden kesilecek Gelir Vergisinin eksik olmasına ve Devlete Eksik Beyan edilmesine sebebiyet verecektir.
Örneklerinizle durumu izah edelim ;
- *İşe Başlama Tarihi : 01/01/2013
- *İşten Ayrılma Tarihi : 01/07/2019
- *Aylık Brüt Maaş : 2.558,40 TL olan bir işçi için Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı olmadan hesaplanan ihbar tazminatı rakamları ;
————————————————————————————————–
Hesaplamaya Esas Gün: 2373 gün (İşten ayrılma tarihi dahil edilmiştir)
İhbar Süresi: 56 gün
İhbar Tazminatına Esas Ücret: 2.558,40 TL
İhbar Tazminatı (Brüt): 4.775,68 TL
Gelir Vergisi Kesintisi: 716,35 TL
Damga Vergisi Kesintisi (%0,759): 36,25 TL
Ödenecek İhbar Tazminatı (Net): 4.023,08 TL olarak hesaplanacaktır.
İşçiye 15.222,48 TL Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı yazdığımızda ise hesaplama aşağıdaki şekilde olacaktır.
…………………………………………………………………………………………………………
Hesaplamaya Esas Gün: 2373 gün (İşten ayrılma tarihi dahil edilmiştir)
İhbar Süresi: 56 gün
İhbar Tazminatına Esas Ücret: 2.558,40 TL
İhbar Tazminatı (Brüt): 4.775,68 TL
Gelir Vergisi Kesintisi: 816,26 TL
Damga Vergisi Kesintisi (%0,759): 36,25 TL
Ödenecek İhbar Tazminatı (Net): 3.923,17 TL olarak gerçekleşecektir.
Görüldüğü üzere ilk hesaplamamızda Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı olmadan, Gelir Vergisi 716,35 TL hesaplanırken; Kümülatif Gelir Vergisi Matrahını dahil etmemiz ile birlikte 816,26 TL hesaplanmıştır. Yani İşçiden kesilip devlete iletilmesi gereken vergi 99,91 TL eksik iletilmekten kurtulmuş olunur.
Burada devlet tarafından yaşanacak bir mağduriyetin oluşmaması için bu uygulamaya dikkat edinilmelidir. Çünkü bir mağduriyet oluşması durumunda bunun sorumlusu tamamen İŞVEREN, dolayısı ile biz Meslek Mensuplarıyız.
Saygılarımla,
MBT İNSTAGRAM MODERATÖRÜ SMMM Ömer AVAN
