Merhabalar Değerli okuyucularım bu makalem de sizlere işçinin yıllık iznini ücret olarak ödeyebilir misiniz? İşten çıkan işçi kullanmadığı yıllık iznin parasını alabilir mi? Kullanılmayan yıllık izin parası nasıl alınır? Yıllık iznin kullanılmadığı nasıl ispat edilir? Yıllık izin ile ilgili tüm merak edilen soruları beraber inceleyeceğiz . İzin kullanımının yoğunlaştığı yaz tatillerin de çalışanlar “Kaç gün iznim var sorusunu devamlı yönlendirirler, izin kullanabilecek miyim?” telaşı sarar. Düzenlemelere rağmen kullanılmayan izinler çalışanlar işveren arasında tartışma konusu olmaya devam ediyor. Zaman aşımı söz konusu değildir. İşte yıllık izin konusu ile ilgili detaylar…
Yıllık İzin Günleri Neye Göre Belirleniyor ?
Çalışanların kaç gün izin kullanacakları iş yerlerinde ki kıdemlerine göre belirlenir. 4857 sayılı İş Yasası’ nın 53. Maddesine göre, iş yerin de işe başladığı tarihten itibaren, deneme süresi de içinde olmak kaydıyla, en az 1 yıl çalışmış olan işçilere yıllık izin verilmesi gerekmektedir. Yeraltı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün artırılarak veriliyor. Bu izin süreleri çalışanın iş yerin de ki çalışma süresine göre değişiklik gösterir. Yıllık izinleri kıdem sürelerine göre birlikte inceleyelim…
- 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) kıdemi olan işçilerin en az 14 gün
- 5 yıldan çok 15 yıldan az olan işçilerin en az 20 gün,
- 15 yıl (dahil) ve daha çok olanların ise en az 26 gün izin hakkı bulunur.
- 18 yaşından küçükler ve 50 yaşından büyükler 20 günden az izin yapmıyor. İş Sözleşmelerinde bu süreler artırılabiliyor. Bu durum İşveren inisiyatifindedir.
Kullanılmayan İzin Ücreti Tahsil Edilebilir mi?
Çalışanın izni kullanmama, işverenin de kullandırmama gibi bir hakkı yoktur. Bununla birlikte kimi işveren, kullanılmayan iznin ücretini ödememek için çeşitli yolları deneyebiliyor. Kimi işveren, fiilen kullanılmayan izinler için işçiden yazı alabiliyor. Yargıtay, bu tür belgelere rağmen iznin fiilen kullanılıp kullanılmadığının belirsiz olduğu durumlarda işçinin beyanının sorulması gerektiği yönünde kararlar veriyor. Dolayısıyla iş yerinde çalışmasını sürdüren bir işçinin yıllık ücretli izin hakkını kullanmayarak, bu süreye ait izin ücretini talep etmesi yani iznini paraya tahvil etmesi yasaya uygun değildir. Kullanılmayan izinlerin bedeli iş akdi bittiğinde son ücretten ödenir. İşçinin tazminat aldığına, istifa edip etmediğine bakılmaz.
Çalışmaya devam edilmesi halinde yıllık ücretli izin yerine parasının ödeyemeyeceği hatta çalışırken izin parasının ödenmiş olması halinde bile iş akdinin sona ermesi halinde yeniden yıllık izin ücretinin ödeneceğine hükmetmiştir. Konuya ilişkin Çalışma devam ederken yıllık ücretli izin hakkının paraya tahvil edilemeyeceği açıkça belirtilmiştir.(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 21.11.2016 tarihli 2015/8588 Esas 2016/20520 no.lu kararında,)
Kullanılmayan İzin Hakkınız Silinir mi ?
Bu izinler bir sonraki yıl ya da başka bir dönemde kullanılabilir. Ama asıl kural iznin tamamının hak edilen yıl içinde kullanılmasıdır. İzin hakkında “Zaman Aşımı” diye bir süre söz konusu değil. (31.10.2016 tarih, 7. Hukuk Dairesi 2016/10214 E., 2016/17889 K.)
Part-Time Çalışanların İzin Hakkı Kullanımı Nasıldır ?
Part-Time çalışanlarında yıllık izin hakkı tam çalışanlarla aynı yıllık izin hakkına sahiptirler.
Yıllık İzin Günlerine Hafta sonları Dahil Midir ?
Yıllık izinlere denk gelen resmi tatillerle hafta tatilleri izin sürelerinden sayılmaz. Örneğin 21 gün izne çıkacak çalışan üç Pazar’ a denk geldiği için bu çalışan toplam 24 gün izin kullanmış olacaktır.
Çalışan Yıllık İznini Kullandırılmadan İşten Çıkarsa Ne Olur ?
İşten ayrıldıktan sonra izin parasının 5 yıl içinde işverenden istenmesi gerekiyor. İşveren ödemediği takdirde 5 yıllık süre içinde dava açılmalı. 5 yıllık zaman aşımı süresi dolduktan sonra izin parası alınamaz. İşini kaybetmemek için, iznini kullanmadığı halde işverenin baskısıyla belge imzalamak zorunda kalan işçinin, işten ayrıldığında izin parası alabilmek için kanıt toplaması gerekir. Emrivaki ile yıllık ücretli izinli gösterilen günlerde fiilen çalıştığını kanıtlayan işçi dava açarak hakkını alabilir.
En Az “10 Gün” Blok İzin Kullanımı Zorunlu Mu ?
Yönetmeliğe göre, yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. İznin, işveren tarafından verilmesi zorunlu. Ancak, tarafların anlaşması halinde bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere, bölümler halinde de kullanılabiliyor. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler ya da hastalık nedeniyle verilen izinler yıllık izinden mahsup edilemiyor.
Kaynakça ;
4857 Sayılı İş Kanunu
Saygılarımla
Semih Sarılmaz
