İKİNCİ EL ALIM-SATIM SİL BAŞTAN DEĞİŞTİ
Oto alım satım işi yapan mükellefler 06.04 2018 tarih ve 30383 Sayılı resmi gazetede yayınlanan 7104 sayılı kanunun 6.maddesi ile KDV yükünden önemli ölçüde kurtuldu.
Ancak tek değişiklik kdv matrahında değil. 13.02.2018 tarih ve 30331 sayılı resmi gazete ile ikinci el motorlu kara taşıtlarının ticareti hakkında yönetmelik Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca yayınlanarak yürürlüğe girdi ve galericilik faaliyeti yapan işletmeler için radikal değişiklikler oldu.
Bu düzenlemenin firmalara yüklediği sorumluluklar için bir nevi ikinci el satış yapanlara müşavirlik belgesi demek sanırım yanlış olmaz.
Normal vatandaşın alış satışlarında problem yok
Elbette yönetmelik kapsamı dışında tutulanlar var.
İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden kişilerin kendi aralarındaki satışlar,
icra müdürlükleri, milli emlak müdürlükleri gibi yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan satışlar bu yönetmeliğin dışında bırakılmış.
Yönetmelikte anılmadığı için ticari faaliyet sınırları haricinde alım satım yapanlar bu kapsamların dışında tutulmuş oluyor.
Ancak yetki belgeli olsun olmasın tüm satış işlemleri, bu yönetmeliğe göre oluşturulacak bir bilgi sistemi/bilgi havuzuna noterler tarafından satış işlemi esnasında kayıt edilecek.
Yetki belgesi alınması zorunlu
İkinci el motorlu kara taşıtları ticaretini sadece işletmesi adına yetki belgesi almış kişiler yapabilecektir. Yetki belgesi işletmenin bulundu yerdeki ticaret il müdürlüğü tarafından verilir, yenilenir ve iptal edilir. Yetki belgesi olmayan işletmelere işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilemez.
Belgenin geçerlilik süresi 5 yıldır, her bir işletme için ayrı ayrı düzenlenir ve devredilemez. Ayrıca belge işletmede kolayca görülüp okunabilecek bir yere asılmak zorundadır.
Ticaretin yapıldığı yerlerin özel şartları var
Ticaretin yapıldığı yerin çevreye ve trafiğe yük getirmeyen, LPG’li araçlar için açık alana sahip, teşhir alanı yüksekliği en az üç metre olan ve işyerinin açık ve kapalı toplam alanının 4 taşıtı aynı anda içinde bulundurabilecek kapasitede olması gerekiyor.
Ticareti yapılan ikinci el aracın cinsine göre bu dört taşıttan her biri için ise metrekare hesabı yapmak gerekiyor. Bir otomobil için yirmi beş, bir motosiklet için beş ve diğer taşıtlardan her biri için en az elli metrekarelik bir alan gerekiyor. Örneğin motosiklet ticareti yapılıyorsa bu işyerin en az yirmi metrekarelik bir alanı olması gerekiyor.
İşletmenin sattığı araçları da kapsayacak şekilde mali sorumluluk sigortası yaptırması da zorunlu.
En önemlisi ise özellikle büyükşehirlerde apartman altındaki işyerinde oto alım satım yapanları ilgilendiriyor. Çünkü artık bu işin yapıldığı yerin içinde ikamet amaçlı bağımsız bölüm bulunmaması gerekiyor.
En az lise mezunu olmak gerekiyor
Yukarıdaki niteliklerde bir yer buldunuz. Ama yetki belgesi alabilmek için diğer şartları da sağlamanız gerekiyor. Esnaf odası/Ticaret ve Sanayi odasına kayıt olmak, gelir/kurumlar vergi mükellefi olmak, onsekiz yaşından büyük olmak, iflas etmemiş, konkordato ilan etmemiş olmak ve madde 6/6 da sayılan suçlardan hüküm giymemiş olmak gerekiyor.
En dikkat çeken şart ise en az lise mezunu olmak.
Bu şartlardan bir diğeri olan mesleki yeterlilik belgesi ise bakanlık, üniversiteler veya bazı meslek kuruluşlarından temin edilebilecek. Eğer bu işletmede istihdam edilen pazarlama ve satış elemanları varsa onların da mesleki yeterlilik belgesi alması zorunlu.
Kendisine ait olmayan aracı satarken teslim belgesi düzenlenecek
Yönetmelikte dikkat çeken bir durum da aracını satılmak üzere işletmelere götüren vatandaş ile ilgili. Vatandaş aracını verirken firma tarafından bir teslim belgesi düzenlenmesi gerekiyor. Bu belgenin ruhsat bilgisi, km bilgisi, boyalı ve değişen parçalar, arıza ve hasar bilgisi, donanım seviyesi ve ücret bilgilerini içermesi gerekiyor.
Satışa çıkarılan tüm araçların üzerinde mutlaka rahatlıkla okunabilecek bir tanıtım kartı bulundurulması, bu kartta aracın üzerinde varsa haciz, şerh, hasar kayıtları vb. dahil tüm şeceresinin yazılı olması da zorunlu.
Sekiz yaş ve yüz altmış bin kilometre altı araçlarda TSE belgesine sahip ekspertizlerden alınmış ekspertiz raporu ve ekspertiz raporunun ücretini işletmenin ödemesi de başka bir zorunluluk.
İkinci elde garanti
En çok merak edilen konuların başında garanti geliyor. İkinci el otomobil ve motosikletin motor, şanzıman, tork konvertörü, diferansiyel ve elektrik sistemi satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre boyunca satıcının garantisi altında olacak, arızalanan aracın tamir masrafları da işletmeye ait olacak. İşletme arızalı aracı alırken bir teslim belgesi düzenleyecek. Belgede arızanın on iş günü içinde giderilememesi halinde takip eden üç gün içinde ücretsiz ikame taşıt tahsis edileceğine dair taahhütün de olması gerekiyor. Tamirat süresi otomobiller için azami otuz iş günü olarak belirtilmiş.
Elbette garantiye girmeyen hususlar/durumlar da var. Bir kere sekiz yaş ve yüz altmış bin kilometre üstü araçlar ile trafikten çekme belgeli araçlar garanti kapsamının dışında. Satış sırasında belgeli olarak alıcıya bildirilen ya da ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar, aracın olağan kullanımı nedeniyle yıpranmaya müsait parçalarındaki aşınma ve yıpranmalar, garanti kapsamında olmayan parçalar ve garanti kapsamındaki parçalarla doğrudan alakası olmayan parçalar, hatalı kullanıma veya bakım yapılması gerektiği halde bakımsız kullanıma maruz kalan parçalar da garanti kapsamının dışında bırakılmış.
Denetim yetkisi belediyelerde
Yukarıdaki sayılanlar için denetim ve idari para cezası vermeye Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İç ticaret genel müdürlüğü, Ticaret il müdürlüğü ile işyeri açma ve çalıştırma ruhsatını vermeye yetkili belediye veya il özel idareleri yetkili kılınmış.
Altı ay sonra tamamen başlıyor
Yönetmeliğe göre tüm işletmelerin, yönetmelik yayım tarihinden altı ay sonra (13.08.2018 tarihinde) işletmelerini tüm şartlara uygun hale getirerek işletmelerine yetki belgesi alması gerekiyor. Eğer lise mezunu olmayan ve işletme açmak isteyenler varsa ellerini çabuk tutmalarında yarar var. Çünkü yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren altı ay içinde (13.08.2018 tarihinden önce) bu işle iştigal edenlerde lise mezunu olma şartı aranmayacak.
Mesleki yeterlilik belgesi; yetki belgesinden önce, yayım tarihinden itibaren üç ay sonra (13.05.2018 tarihinde) yürürlüğe girecekti. Ancak şuan mesleki yeterlilik belgesi verebilecek bir kurum bulunmuyor.
Tse belgeli ekspertiz raporu zorunluluğu ise yetki belgesi gibi yayım tarihinden itibaren altı ay sonra (13.08.2018 tarihinde) yürürlüğe girecek.
Bunların dışındaki tüm sayılanlar için ise yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle zorunluluk başlamıştır.
İkinci el alım satım faaliyetlerini bir işyerine bağlı olmaksızın, seyyar olarak yapan işletmelere yönetmelikte değinilmemiştir.
Hali hazırda başka bir ticari faaliyeti olup da ek faaliyet olarak ikinci el araç alım satımı yapan işletmelerin durumu da şuan belirsizliğini korumaktadır.
Yönetmeliğin tüm maddelerinin yürürlüğe girmesine az bir zaman kalmış olmasına rağmen belirsizliğini koruyan yerlerden dolayı yürürlük tarihlerinin uzatılıp uzatılmayacağını ise bekleyerek göreceğiz.
Saygılarımla,
S.M.Mali Müşavir
Mehmet Tahir KULALI
