İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ ( ÜRETİM İHRACAT VE BİST HALKA AÇIK A.Ş. )
7351 sayılı Kanunla getirilen bu düzenlemelere ilişkin açıklamalar içeren Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 20) (ilerleyen bölümlerde “Tebliğ” olarak anılacaktır) 14.05.2022 tarihli ve 31835 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Kurumlar vergisi mükelleflerinin, 01.01.2022 tarihinden itibaren gerek ihracat faaliyetlerinden
gerekse üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 2 VEYA 1 puan
indirimli olarak uygulanır.
Önemli hususlar;
- Sanayi sicil belgesini haiz olan ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumlar, münhasıran bu üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranını 1 puan indirimli uygulayabileceklerdir.
- Yurt içinden, serbest bölgeler ile gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara yapılan satışlar da ihracat olarak kabul edilecek ve bu faaliyetten elde edilen kazançlara 1 puan indirim uygulanabilecektir.
- BİST TE en az %20 olarak halka arz edilen A.Ş. leri Kurumlar vergisi oranını kazançlarına 2 puan indirim uygulanabilecektir.
- 1 / 2 puan indirim uygulanacak kazanç tutarı; gerek ihracattan & üretimden elde edilen kazancı gerekse ilgili dönem safi kurum kazancını (kurumlar vergisi matrahını) aşamaz. Dolayısıyla, mükelleflerin ihracat & üretim faaliyetinden elde ettiği kazancın ticari bilanço karından fazla olması halinde safi kurum kazancını (kurumlar vergisi matrahını) aşmamak kaydıyla ihracat & üretim faaliyetinden elde edilen kazancın tamamına 1 puan indirim uygulanabilecektir.
- Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan mükellefler ise 2022 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren bu kapsamda elde edecekleri kazançlarına 1 puanlık oran indirimini uygulayabileceklerdir.
1 puan İndirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasının koşulları ;
Tebliğde yapılan açıklamada, ihracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli uygulanması için, ihracat faaliyetle uğraşmalarının yeterli olduğu, üretim faaliyetiyle uğraşan kurumların üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli olarak uygulanabilmesi için ise bu kurumların;
- Sanayi sicil belgesine sahip olması ve
- Fiilen üretim faaliyetiyle uğraşması
İhracat faaliyetinden elde edilen kazançlarda indirimli oran uygulaması;
- İndirimli kurumlar vergisi oranının hem mal hem de hizmet ihracından elde edilen kazanca uygulanması mümkündür.İndirimli oran uygulanması bakımından hizmet ihracı Tebliğde, yurt dışındaki müşteri için yapılan ve yurt dışında faydalanılanhizmetler olarak tanımlanmıştır.
- İhracatçı kurumların başka faaliyetlerden elde edilen kazançlarının da bulunması durumunda, ihracattan kaynaklanan ve 1 puan indirim uygulanacak matrah, ihracattan elde edilen kazancın ticari bilanço kârına oranlanmasısuretiyle bulunacaktır.
Genel giderlerin dağıtımı; Tebliğde, indirimli oran uygulanacak kazanca ilişkin hasılat, gider ve maliyet unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerektiği belirtildikten sonra, bunun mümkün olmadığı durumda müşterek genel giderlerin uygun bir dağıtım anahtarıyla dağıtılması gerektiği açıklanmıştır. Tebliğe göre, indirim kapsamındaki faaliyetlerle diğer faaliyetlerde ortak kullanılan varlıkların amortismanları ise bu varlıkların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtılacak, her bir işte kullanım süresi belli değilse amortisman tutarı müşterek genel giderlerle birlikte dağıtılacaktır.
Üretim ve ihracat kazançlarına isabet eden kur farkı ve diğer gelirler; Tebliğde, ihracat ve üretim faaliyeti kapsamında doğan alacaklara isabet eden kur farkı, faiz ve benzeri gelirlerin 1 puan indirim uygulanacak kurum kazancı kapsamında değerlendirileceği, bu faaliyetler kapsamındaki alacakların tahsilinden sonra oluşan kur farkı, faiz ve benzeri gelirlerin ise indirimden yararlanamayacağı açıklanmıştır.
Kaynak: https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/mevzuatek/20_seri_nolu_KVGT.pdf
TEBLİĞ DE YER ALAN BAZI ÖNEMLİ ÖRNEKLER;
Örnek 1: Sanayi sicil belgesini haiz ve çanta üretimiyle uğraşan (H) A.Ş. ürettiği çantaların bir kısmını yurt içi piyasada satarken bir kısmını da ihraç etmektedir. (H) A.Ş. üretmiş olduğu söz konusu çantaların 2022 yılında yurt içinde satışından 400.000 TL, ihracatından ise 600.000 TL olmak üzere toplamda 1.000.000 TL kazanç elde etmiştir. 7 2022 yılında ticari bilanço kârı ve safi kurum kazancı da 1.000.000 TL olan (H) A.Ş.’nin üretim ve ihracattan elde ettiği 1.000.000 TL’lik bu kazancına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanacaktır.
Her ne kadar 1.000.000 TL’lik bu kazancın 600.000 TL’lik kısmı ihracat faaliyetinden elde edilmiş olsa da sanayi sicil belgesini haiz (H) A.Ş. tarafından bu kazancın tamamına “üretim faaliyetinden elde edilen kazanç olarak” 1 puan indirim uygulanacağı için söz konusu kazancın ihracata isabet eden 600.000 TL’lik kısmına, ikinci defa indirime yol açacak şekilde ayrıca 1 puan indirim uygulanmayacaktır.
Örnek 2: Sanayi sicil belgesini haiz (I) A.Ş. ısıtma sistemleri üreterek bir kısmını iç piyasada satışa sunmakta bir kısmını da ihraç etmekte olup 2022 yılı faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Ticari bilanço kârı ……………………………………………………………………..: 3.000.000 TL
-Yurt içi satıştan elde edilen kazanç …………………………………………….: 900.000 TL
-İhraç edilen ürünlerden elde edilen kazanç …………………………………: 1.500.000 TL
-Diğer kazançlar (1 puan indirim kapsamında olmayan)………………….: 600.000 TL
KKEG ……………………………………………………………………………………….: 200.000 TL
Geçmiş yıl zararları ……………………………………………………………………: 1.200.000 TL
Matrah …………………………………………………………………………………… : 2.000.000 TL
(I) A.Ş.’nin ürettiği ısıtma sistemlerinin satışından (ihraç edilenlerden kaynaklananlar da dahil olmak üzere) elde edilen kazanç bu şirketin 2022 yılında üretim faaliyetinden elde ettiği kazanç olarak 1 puan indirimli kurumlar vergisine tabi tutulacaktır. Bu kazancın ihracattan kaynaklanan kısmı da dahil olmak üzere tamamı “üretim faaliyeti” kapsamında 1 puan indirimli kurumlar vergisine tabi tutulacağı için ihracattan elde edilen kazanç olarak ilaveten 1 puan daha indirim uygulanması yani 2 puan indirim söz konusu olmayacaktır. Kurumlar vergisinin 1 puan indirimli uygulanmasında, (I) A.Ş.’nin üreterek ihraç ettiği ürünlerden elde ettiği kazancın üretim faaliyetinden elde edildiği kabul edileceğinden söz konusu ısıtma sistemlerin (gerek yurt içi gerekse yurt dışı) satışından elde edilen ve kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanacak toplam kazanç aşağıdaki gibi tespit edilecektir.
İndirimli oran uygulanacak matrah : Matrah x (Üretim faaliyetinden elde edilen kazanç / TBK)
:2.000.000 TL x [(900.000 + 1.500.000)/3.000.000]
: 2.000.000 TL x (2.400.000/3.000.000)
: 2.000.000TL x %80 : 1.600.000 TL
Dolayısıyla, (I) A.Ş. 2.000.000 TL’lik 2022 yılı matrahının 1.600.000 TL’lik kısmına bu Kanunun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca kurumlar vergisi oranını (%23-%1=) %22 olarak uygulayacak, matrahın kalan 400.000 TL’lik kısmına ise genel oran uygulanacaktır.
Üretim veya ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın kurumlar vergisi istisnasına konu edilmesi halinde uygulama ;
Örnek 3: Sanayi sicil belgesini haiz (M) A.Ş. 2022 yılında Mersin Serbest Bölgesindeki üretim faaliyetinden 700.000 TL kazanç elde etmiştir. Bu firma, aynı zamanda serbest bölge dışında ürettiği inşaat makinelerinin yurt içinde satışından da 800.000 TL kazanç elde etmiştir. (M) A.Ş.’nin faaliyetlerinin 2022 yılı sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Ticari bilanço kârı …………………………………………………………………….. : 1.600.000 TL
Serbest bölgedeki üretim faaliyetinden elde edilen kazanç …………… : 700.000 TL
İnşaat makinelerinin satışından elde edilen kazanç ……………………… : 800.000 TL
Diğer kazançlar (1 puan indirim kapsamında olmayan)…………………. : 100.000 TL
KKEG ………………………………………………………………………………………. : 400.000 TL
Serbest bölge kazanç istisnası ……………………………………………………. : 700.000 TL
Geçmiş yıl zararları ……………………………………………………………………: 300.000 TL
Matrah ………………………………………………………………………………….. : 1.000.000 TL
Sanayi sicil belgesini haiz (M) A.Ş.’nin 2022 yılında Mersin Serbest Bölgesindeki üretim faaliyetinden elde ettiği kazanç, 3218 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi kapsamında kurumlar vergisinden istisna edilmiş olduğundan, Kanunun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında değerlendirilemeyecektir. (M) A.Ş. tarafından serbest bölge dışında üretilen inşaat makinelerinin yurt içinde satışından elde edilen ve herhangi bir istisnaya tabi tutulmamış olan 800.000 TL tutarında kazanç dolayısıyla 1 puan indirim uygulanacak matrah aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
İndirimli oran uygulanacak matrah : Matrah x (Üretim faaliyetinden elde edilen kazanç / TBK)
: 1.000.000 TL x [(1.500.000-700.000)/(1.600.000-700.000)]
: 1.000.000 TL x 800.000/900.000
: 1.000.000 TL x %88,89 : 888.888,89 TL
Dolayısıyla, (M) A.Ş. 1.000.000 TL’lik 2022 yılı matrahının serbest bölge dışında ürettiği inşaat makinelerinin satışından elde edilen 800.000 TL’lik kısmına bu Kanunun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca kurumlar vergisi oranını (%23-%1=) %22 olarak uygulayacak, matrahın kalan 200.000 TL’lik kısmına ise genel oran uygulanacaktır.
MALİ MÜŞAVİR SADIK M. SARIBAŞ
