EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÇALIŞANLARIN , İŞİ BIRAKTIKLARINDA YAŞLILIK AYLIĞI YENİDEN HESAPLANIR MI?
Mbt.nin Değerli Üyeleri,
Ülke ekonomisinin içinde bulunduğu sıkıntılı günlerden dolayı, Emekli olduktan sonra gelir ve yaşlılık aylığı aldığı halde bazılarımız çocuklarının Ünv. Hayatlarını devam ettirebilmeleri; Bazılarımız da çocuklarını evlendirebilmek ve aile ekonomisine katkı sağlamak amacıyla çalışmak zorunda kalıyoruz. Gönül isterdi ki ileri yaştaki bu insanlarımızın emekliliğin tadını çıkarmaları ve çalışmaları sırasında gidip göremedikleri yerleri emekli olduktan sonra dolaşmaları , hatta bazı sosyal aktivitelerde yer almalarıdır.. Konumuza dönersek emekli olduktan sonra bazılarımız bir işverene bağlı ve hizmet akdine dayalı ücret karşılığı, Bazılarımız kendi nam ve hesabına bağımsız bir işyeri açarak ve bazılarımızda Şirketlere ortak veya Yönetim kurulu üyesi olarak faalyet sürdürmekteyiz. Peki emekli olduktan sonra bu kapsamlarda çalışanların işi bıraktıklarında veya görevden ayrıldıklarında yaşlılık aylıkları yeniden hesaplanacakmı dır?
Konu 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 30. Maddesinde iki başlık altında açıklanmıştır. Buna göre, 5510 Sayılı Kanununun yürürlüğe girdiği 01 Ekim 2008 tarihinden sonra bu kanun kapsamında ilk defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra ;
A) 5510 Sayılı Kanunun 4. Maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç olmak üzere bu kanun veya yabancı bir Ülke mevzuatı kapsamında 4/a lı olarak Sgdp. Ödenmeksizin çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları , Çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir denilmekte ve çalıştıkları süre zarfında aynı kanunun 80. Maddesine göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81. Maddeye göre kısa ve uzun vadeli Sigorta kolları ile Genel Sağlık Sigortasına ait prim alınır denilmektedir.
B) 4. Maddenin Birinci Fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç olmak üzere diğer alt bentlerine tabi çalışmaya başlayanlardan aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilir. Bunlardan 4/a kapsamında çalışanlardan 80. Maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden %7.5 oranında Sgdp. Ödenir denilmektedir. Her ne kadar yazılı talep şartı madde de geçse de işe giriş bildiriminde Sgdp.li emekli çalışan olarak giriş yapılması halinde ayrıca bir talep aranmamaktadır. Emekli olduktan ve yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra 4/b kapsamında herhangi bir hizmet akdine bağlı olmadan kendi nam ve hesabına çalışanları irdelersek bunların almış oldukları yaşlılık aylığından Sosyal Güvenlik Destekleme Primi olarak 01/10/1999 tarihinden başlayıp 29/02/2016 tarihine kadar %15-%10 gibi kesintiler yapılmış bu kesintiler 01/01/2016 tarihinden sonra tamamen kaldırılarak 7143 Sayılı Kanunun 10. Maddesinin 5. Fıkrası ile de tarihe gömülmüştür. Yine emekli olduktan sonra kendilerine yaşlılık aylığı bağlananlar bu aylıkları KESİLMEKSİZİN , Sgdp. Ödeseler bile Genel Bütçeye Dahil Daireler, Katma Bütçeli İdareler, Döner Sermayeler, Fonlar, Belediyeler, Özel İdareler, Beleiyeler ve Özel İdareler tarafından kurulan Birlik ve İşletmeler, Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçeden yardım alan kuruluşlar ile Özel kanunlarla kurulmuş Kamu, Kurum,Kurul,Üst Kurul kuruluşları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50 den fazlası Kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, Pozisyon veya görevde çalıştırılamazlar. Buna izin veren 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunun 11. Maddesi 01/01/2005 tarihinden önceki Bakanlar Kurulu Kararını da iptal etmiştir. Ayrıca Bunların aylıkları kesilmeden çalışanların ise haksız yere almış oldukları aylıkları 96. Madde gereğince cebren tahsil yoluna gidilmektedir. Bu kapsamın istisnası olarak Cumhurbaşkanlığına seçilenler, Dışarıdan Bakanlar Kuruluna atananlar Yasama Organı Üyeliğine Seçilenler, Mahalli İdareler Seçimleri sonucu görev alanlar, Sadece Toplantı ve huzur hakkı ücreti karşılığında görevlendirilenler, Yaş haddini aşmaksızın ücret karşılığı yaygın ve örgün eğitim kurumlarında ders verenler(Ünv. Öğr.Üyelerinde yaş şartı yoktur) Vakıf Ünv.görev alanlar, TBMM. de seçim sonrası görev yapanlar ile 2547 Sayılı Yök. Kanunun 60. Maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Üyeliğinin bitiminden sonra Öğretim Üyesi olarak görev yapanlar için bu hüküm uygulanmamaktadır.
YAŞLILIK AYLIĞININ YENİDEN HESAPLANMASI = Kendilerine yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra 4/a hizmet akdine göre çalışanlardan kendi talepleri doğrultusunda yaşlılık aylığının kesilmesini talep edenlerin ve yukarıda detaylı olarak açıkladığımız görevler dışında yaşlılık aylığı kesilerek çalışanların işi bıraktıklarında veya yaptıkları görevden ayrıldıklarında yazılı talepte bulunarak yeniden yaşlılık aylığı bağlanmasını talep edenlere yazılı istek tarihini takip eden ödeme dönemiminden itibaren yaşlılık aylığı yeniden hesaplanarak bağlanır. Yeni aylık, Eski aylığın kesildiği tarihten sonra yapılacak artışlar uygulanarak bu fıkrada belirtilen aylık başlangıç tarihi itibariyle bulunan tutar ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur.Emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylık, Talep tarihindeki emeklilik öncesi ve sonrası 29. Maddeye göre hesaplanan aylığın emeklilik sonrası prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadar olur.
HER YIL 2000. TL. DEN OLMAYIN= Emekli olduktan sonra hizmet akdine dayalı ve bir işverene bağlı ücret karşılığı çalışanlardan yazılı talepte bulunmak suretiyle yaşlılık aylığının kesilmesini talep edenler 18 Mayıs 2018 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5510 Sayılı Kanuna eklenen hüküm gereğince Sgk.Kurumu tarafından Gelir ve aylık ödemesi yapılanlara ödemenin yapılacağı tarihte gelir ve aylık almak şartıyla Ramazan ve Kurban Bayramlarında verilecek olan 1.000-er Tl. Bayram ikramiyesinden gelir veya aylık almadıkları için yararlanamamaktadırlar. Bu nedenle emekli olduktan sonra yaşlılık aylığı almakta olanların 4/a kapsamında çalışmaları halinde &7.5 oranında Sgdp.primi ödeyerek çalışmaya devam etmeleri önerilir. Örneğin emekli olduktan sonra 4/a kapsamında yaşlılık aylığı kesilerek 5 yıl çalışacak bir sigortalının bayram ikramiyelerinden 2000*5= 10.000 Tl. zararı olacaktır.
Saygılarımla,
Mustafa Günşen
