Muhasebe Bilenler Topluluğunun Değerli Üyeleri;
Yıllardır süregelen bir tartışma olarak serbest meslek makbuzlarının Gelir Vergisi Kanunu’na göre tahsil esasına göre, katma değer vergisi kanununa göre ise tahakkuk esasına göre düzenlenmesi gerektiği ileri sürülür. İki kanun arasındaki uyumsuzluk özellikle bu kanunların uygulaması noktasında çalışan serbest muhasebeci mali müşavirler arasında öne çıkmaktadır. Muhasebe ücretlerini tahsil etme noktasında çok zorlanan ve alamadığı ücret için serbest meslek makbuzu düzenleyerek KDV ödemek zorunda kalan meslek mensupları bu uygulamanın bir haksızlık olduğu noktasında ise hemfikirdirler.
Konu yargıya intikal etmiş çeşitli mahkemeler farklı kararlar vermişlerdir. Kimi mahkeme tahsil esasını öne çıkarmış kimi mahkeme ise tahakkuk esasını öne çıkarmıştır. Makbuz düzenlenip altına bedeli tahsil edilmemiştir diye bir not düşülerek sadece KDV’sinin beyan edilmesi gibi ara çözümler dahi ileri sürülmüştür. Kağıt serbest meslek makbuzu için geçerli olan bu tartışmanın kuşkusuz elektronik serbest meslek makbuzu içinde yaşanması beklenmektedir.
17.12.2017 tarih ve 30273 sayılı resmi gazetede yayımlanan 487 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile düzenlenen e-Serbest Meslek Makbuzu, esasen yeni bir belge türü olmayıp, kağıt serbest meslek makbuzu ile aynı hukuki niteliklere sahiptir. Ayrıca Vergi Usul Kanunu Mükerrer 242’nci maddesinde “Bu Kanunda ve diğer vergi kanunlarında defter, kayıt ve belgelere ilişkin olarak yer alan hükümler elektronik defter, kayıt ve belgeler için de geçerlidir” hükmü de yer almaktadır. Bu hukuksal düzenlemeler yorumlandığında sanki aynı tartışma e-serbest meslek makbuzu içinde devam ediyormuş gibi bir anlam çıkmaktadır. Oysa söz konusu tebliğde “(5) e-Serbest Meslek Makbuzu Düzenlenmesi ve Teslimi” bölümünde konu açıklanmaktadır. Buna göre tebliğde yer alan hüküm “Vergi Usul Kanununun 236’ncı maddesinde serbest meslek erbabının, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşterinin de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetinde olduğu hüküm altına alınmıştır” şeklindedir. Yine tebliğde e-serbest meslek makbuzunda bulunması gereken bilgiler bölümünde “Alınan paranın miktarı (varsa vergi tevkifatı tutarları ve katma değer vergisi tutarları ayrıntılı olarak gösterilecek şekilde)” belirtilmek zorundadır diye açıklama yer almaktadır.
17.12.2017 tarih ve 30273 sayılı resmi gazetede yayımlanan 487 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin hiçbir yerinde e-serbest meslek makbuzları için tahsilat esasından farklı bir hüküm yer almadığı gibi yine tebliğde “tahakkuk” ifadesi bulunmamaktadır. Bu şekilde değerlendirildiğinde düzenlenecek e-serbest meslek makbuzları için temel esas “tahsil etme”, “para alma” şeklindedir. Zaten olması gereken hususta budur. Tahsil edilmeyen bir serbest meslek kazancı için vergi istemek serbest meslek erbaplarının faaliyetlerini sona erdirecek derecede ağır mali yükler getirebilir. Vergi teorisinde alınan verginin mükellefin faaliyetlerini sona erdirmeyecek derecede olması gerektiği hususu “altın yumurtlayan kazı kesmek” olarak tasvir edilir. 1613-1683 yılları arasında yaşayan ve Kral XIV Louis’in, Maliye Bakanlığı yapan Jean-Baptiste Colbert’in şu sözü çok meşhurdur: “Vergileme sanatı kazı bağırtmadan, ondan mümkün olduğu kadar fazla tüy almaktır”.
Yine bir fıkra ile sözü bağlayalım. Tahsilli bir genç zengin bir adamın kızını istemeye gitmişti. Adam delikanlıyı görür görmez pek beğendi ve onu kendine damat yapmak için şöyle dedi:
– Benim üç kızım var. Hiçbiri de evlenmedi. Rahat bir evlilik yapmalarını istiyorum. Bu yüzden her birine düğün zamanı yaşına göre para vermek istiyorum ki koca evine eli boş gitmesinler. Mesela onsekiz yaşında olana onsekiz milyon lira, yirmibeş yaşında olana yirmibeş milyon lira, otuziki yaşında olana da otuz iki milyon lira vermek niyetindeyim. Hangisini isterseniz, benim için farketmez.
Delikanlı biraz düşündükten sonra sordu:
– Af edersiniz, sizin yüz yaşında kızınız var mı?
Sözün özü e-serbest meslek makbuzları resmi gazetede yayınlanan tebliğe göre tahsil esasına göre düzenlenecektir.
SELÇUK GÜLTEN
