Kamu Alacağının Tahsilinde ve İcra İflas Kanununda Zor Kullanma
Mbt.nin Değerli üyeleri,
6183 Sayılı Kanunun 80. Maddesinde zor kullanma maddesi ne anlama geliyor,
Madde 80 – Haciz tatbikinde istendiği takdirde, kilitli ve kapalı mahallerin açılması ve her türlü eşyanın gösterilmesi mecburidir.
Gerekirse bu yerler zorla açtırılır, kilit ve her türlü tertipler kırılabilir. Haczolunan malların zorla alınmasında hal ve durumun gerektirdiği her türlü zora başvurulabilir.
Borçlunun üzerinde haczi kabil kıymetli mallar bulunduğu ve kendisi bunları rızasiyle teslim etmediği veya üzerinde sakladığı takdirde şahsına karşı da zor kullanılır denilerek hem Amme alacağının güvenliği hem de biran önce tahsilinin sağlanması bu madde ile hüküm altına alınmıştır.
Maddenin son fıkrasında belirtilen Borçlunun üzerinde haczi kabul kıymetli mallardan maksat Para, kıymetli evrak, altın, gümüş, değerli taş, antika veya süs eşyası gibi kıymetli şeylerdir. Borçlunun bunları ilgili tahsil dairesi Memurlarına rızaen vermemeleri halinde bir Güvenlik kolu mensubunun da yardımı ile bunların zorla teslimi sağlanarak haciz zaptı tutanağına kaydedilmek suretiyle ve para dışındaki altın,gümüş,değerli taş ve süs eşyalarının aynı yasanın 81. Maddesine göre de; haczi yapan memur tarafından değer biçileceği ve borçlunun müracaatı üzerine veya tahsil dairesince lüzum görüldüğü takdirde yeniden bilirkişiye değer biçtirileceği belirtilmiştir.
Özellikle bu madde Vergi Daireleri için Kamu alacağının biran önce tahsilinin sağlanması bakımından kullanılması çok iyi sonuçlar verse de pratikte bu tür zor kullanmaların sadece kilitli kapıların kırılması şeklinde gerçekleştirildiği ancak bunun da 6183 Sayılı yasanın 70. Maddesi göz önüne alındığında haczedilmeyecek mallar kapsamı epey geniş yer aldığından yararı görülmemektedir.
Bildiğiniz gibi özellikle tahsil zamanaşımını kesmek gayesi ile memurlar vergi alacağının zamanaşımına uğramaması için kendileri tarafından mükellefin vergi borçlarına cüzi bir miktar yatırarak zamanaşımını kesme girişiminde bulunsalar da Mükelleflerin veya Kanuni temsilcilerinin bu tahsil olayını dava konusu yapmaları halinde ilgili Vergi Dairesi aleyhine davanın kaybı söz konusu olmaktadır. Ancak, Bir öneri olarak bu durumdaki mükellefleri daireye davet ederek bu mükelleflerin ilgili yasanın yukarıda bahsettiğimiz 80. Maddesi gereği bir Polis nezaretinde üstlerinin zorla aratılarak hacze kabil yukarıda söz ettiğimiz para, altın,gümüş ve diğer süs eşyalarının haczedilmesi bunlara rastlanılmaması halinde ise en azından mükellefin üzerinde bulunan cep telefonunun haciz zaptına dayanarak ve tutanağa hem mükellefin hem de görevli Polis memurunun imzası alınmak suretiyle haczedilmesiyle 103. Madde de tahsil zamanaşımı kesen haller ortaya çıkacağından zamaşımı kesilmiş olacaktır.
Yapılan tüm menkul veya gayrımenkul mal varlığı araştırmalarına rağmen tahsilat sağlanamıyor ise 75. Maddeye göre Yapılan takip sonunda, borçlunun haczi caiz malı olmadığı veya bulunan malların satış bedeli borcunu karşılamadığı takdirde borçlu aciz halinde sayılır ve Yapılan takip safhalariyle bakıye borç miktarı bir aciz fişinde gösterilerek aciz hali tesbit olunur.
Zor kullanma olayı sadece Kamu Alacağı için oluşan bir cebri tahsil şekli olmayıp İİK. Nun Haciz yapan memurun yetkisi:
Başlıklı 80. Maddesi ile İcra memuru haczi kendi yapabileceği gibi yardımcı veya katiplerinden birine de yaptırabilir.
Borçlu haciz sırasında malın bulunduğu yerde bulunmaz ve hemen bulundurulması mümkün olmazsa haciz, gıyabında yapılır.
Talep vukuunda borçlu kilitli yerleri ve dolapları açmağa vesair eşyayı göstermeğe mecburdur. Bu yerler icabında zorla açtırılır. Haczi yapan memur, borçlunun üzerinde para, kıymetli evrak, altın veya gümüş veya diğer kıymetli şeyleri sakladığını anlar ve borçlu bunları vermekten kaçınırsa, borçlunun şahsına karşı kuvvet istimal (kullanma) edilebilir. Denilmiştir.
Saygılarımla
Mustafa Günşen
Emekli Maliyeci
