HAL KOMİSYONCULUĞU VE HAL MUHASEBESİ ÜZERİNE ÖZELLİKLİ DURUMLAR

Bİ REKLAM ARASI :)

HAL KOMİSYONCULUĞU VE HAL MUHASEBESİ ÜZERİNE ÖZELLİKLİ DURUMLAR

SEBZE VE MEYVE KOMİSYONCULUĞU İŞLERİNDE KAÇ TARAF BULUNMAKTADIR?

Satışa konu olan ürünü; üreten çiftçi ya da ürün sahibi tüccar

Malı satın alan kişi,

Malı satan komisyoncu

TOPTANCI HALİNDE KOMİSYONCU KİMLERİN ÜRÜNLERİNİ SATABİLİR?

Komisyoncuya satılmak üzere ürünü doğrudan üretici getirebileceği gibi, üreticiden ya da hallerden mal alan tüccarlar da komisyoncularda mallarını sattırabilmektedirler.

ÜRETİCİLERE AİT ÜRÜNLERİN KOMİSYONCUDA SATILMASINDA UYGULAMA NASIL OLACAKTIR?

Komisyoncu üreticiye ait olan ürünleri sattıktan sonra bu ürün satış bilgileri ve kesintileri gösterecek şekilde üretici adına müstahsil makbuzu düzenlemek zorundadır.

TÜCCARLARA YADA GERÇEK USULDE DEFTER TUTAN ÇİFTÇİLERE AİT ÜRÜNLERİN KOMİSYONCUDA SATILMASINDA UYGULAMA NASIL OLACAKTIR ?

Tüccarlara yada gerçek usulde defter tutanlara ait ürünlerin, komisyoncular tarafından yapılan mal teslimleri için komisyoncu tarafından alıcıya fatura düzenlendikten sonra, satışa konu ürün sahibi adına komisyoncu tarafından fatura düzenlenecek ve bu faturada hem satılan ürünlere ait satış bilgileri hem de yapılan kesintilere ait bilgiler yer alacaktır.

FATURAYI KİM DÜZENLER?

Gerçek usulde vergilendirilen çiftçi ile tüccar tarafından komisyoncuya yapılan mal teslimlerine ilişkin fatura düzenlenmesi yerine satılan mala ait faturanın komisyoncular tarafından düzenlenmesi Maliye Bakanlığı tarafından uygun görülmüştür.

KOMİSYONCU TARAFINDAN SATIŞI YAPILAN ÜRÜNLERE İLİŞKİN VUK’A GÖRE KAÇ TÜR BELGE DÜZENLENMEKTEDİR?

-Komisyoncu, tüccar veya üreticiye ait ürünün satışı sırasında bu mala ilişkin alıcıya satış bilgilerini içeren fatura düzenleyecek, -Satışa konu ürün çiftçiye ait ise satış ve kesinti bilgilerini içeren müstahsil makbuzunu düzenleyecek, -Satışa konu ürün defter tutan çiftçiye ya da tüccara ait ise satış ve kesinti bilgilerini içeren -fatura düzenleyecektir.

HALDE KDV ORANLARI KAÇTIR?

91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (B) bölümünde; Toptancı hallerinde faaliyet gösterenlerin, hallerden temin ettikleri taze sebze ve meyveleri hal dışındaki ünitelerinde satmaları halinde de Kararname hükümlerine göre işlem yapılacak ve bu ünitelerden gerçek usule tabi katma değer vergisi mükelleflerine yapılan teslimlerde %1, diğer teslimlerde ise %8

HAL RÜSUMU ORANI KAÇTIR?

Toptancı halinde % 1, toptancı hali dışında % 2

HAL RÜSUMUNDA KDV VARMIDIR?

Yaş Sebze ve Meyve Halinde yapılan toptan satışlardan alınan hal rüsumu, KDV Kanununun 24/b maddesine göre kdv matrahına dahil olacaktır. Bu tutarların ilgili belediyeye aktarılması ise KDV’nin konusuna girmemektedir.

GELİR VERGİSİ ORANI % KAÇTIR?

Zirai mahsul Ticaret borsasına tescil (Toptancı hallerinde satış) ise tevkifat oranı %2 tescilli değil ise %4 olarak uygulanmaktadır.

BA BS BİLDİRİM DURUMU

Tüccarlar, haldeki komisyoncu tarafından malların satışı sonrasında adına düzenlenen faturada yer alan, malın toplam bedelinden komisyon masrafları (Komisyon ücreti, Komisyon KDV’si, Stopaj, Hal Rüsumu, Bağ kur kesintisi vs.) çıkarıldıktan sonra kalan tutarı, malın satış bedeli olarak (hal komisyoncunun bilgileri yazılarak) Form Bs’de bildireceklerdir.

Aynı faturada yer alan, komisyon bedelini ise hizmet alımı olarak (hal komisyoncunun bilgileri yazılarak) Form Ba’da bildirecektir.

Haldeki komisyoncular ise, faturadaki toplam mal bedelinden, komisyon masrafları çıkarıldıktan sonra kalan tutarı, malın alış bedeli olarak (tüccar bilgileri yazılarak) Form Ba’da bildireceklerdir.

Ayrıca, faturada yer alan komisyon bedelini ise hizmet satımı olarak (tüccar bilgileri yazılarak) Form Bs’de bildireceklerdir.

KDV MÜSTESNA DURUMU

Teslimleri Katma Değer Vergisine Tabi Olmayanlar Tarafından Gönderilen Malların, Sebze ve Meyve Komisyoncuları Tarafından Satışında KDV Durumu; Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-b bendine göre, gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler tarafından yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisinden müstesnadır. Dolayısıyla, komisyoncu gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiye ait malı komisyon karşılığı satıyorsa katma değer vergisi hesaplamayacaktır

SEBZE VE MEYVE SEVKİYATÇISI

Toptancı sebze ve meyve halindeki komisyoncudan, müstahsillerden, diğer toptan sebze meyve ticareti yapan kişilerden satın aldığı veya kendilerinin ürettikleri sebze ve meyveleri kendi bulunduğu yerden başka toptancı sebze ve meyve hallerindeki komisyonculara göndererek komisyon bedeli karşılığında sattıran gerçek ya da tüzel kişidir.

KOMİSYONCU

Toptan sebze ve meyve hallerinde komisyoncu sıfatıyla faaliyet gösteren, kendisine gelen malları aracı olarak satan, sattığı brüt bedel üzerinden de hizmet karşılığı belli bir yüzde komisyon alan gerçek ya da tüzel kişidir.

SEVKİYATÇININ TOPTAN SEBZE VE MEYVE HALİNDEKİ KOMİSYONCUDAN DEFTER TUTMAYAN MÜSTAHSİLİN MALINI SATIN ALMASI:

Sevkiyatçı A, toptan sebze ve meyve halinden 2000 kg domatesi kilogramı 0,50 TL den 1.000,00 TL ye satın almıştır. Komisyoncunun sattığı bu mal defter tutmayan müstahsile aittir. Bu durumda komisyoncu, faturasını 1.000,00 TL + %1 Hal Rüsumu olarak düzenleyecektir. Bu faturada KDV hesaplanmayacaktır. (KDVK Mad.17-4/b) Sevkiyatçının mal alış kaydı şöyle olacaktır:

Sevkiyatçı BA Bildiriminde mal alışını hal rüsumu dahil olarak bildirecektir. (Mal alış hal rüsumla beraber 5.000,00 TL ve üzeri olursa)

Komisyoncu bu satış ile ilgili müstahsilden % 8 Komisyon+ % 18 KDV, % 2 Zirai stopaj ve % 1 çiftçi bağ-kur pirimi kesintisi yapmıştır. Komisyoncunun bu satışa ilişkin muhasebe kaydı şöyle olacaktır.

SEVKİYATÇININ TOPTAN SEBZE VE MEYVE HALİNDEKİ KOMİSYONCUDAN DEFTER TUTAN MÜSTAHSİLİN MALINI SATIN ALMASI:

Sevkiyatçı A, toptan sebze ve meyve halinden 5 000 kg limonu kilogramı 0,60 TL den 3.000,00 TL ye satın almıştır. Komisyoncunun sattığı bu mal defter tutan müstahsile aittir. Bu durumda komisyoncu, faturasını 3.000,00 TL + %1 Hal Rüsumu + %1 KDV. Olarak düzenleyecektir. (KDVK Mad.28/6) Sevkiyatçının mal alış kaydı şöyle olacaktır:

/

/

Sevkiyatçı BA Bildiriminde mal alışını hal rüsumu dahil olarak bildirecektir. (Mal alış hal rüsumla beraber 5.000,00 TL ve üzeri olursa)

Komisyoncu bu satış ile ilgili defter tutan müstahsilden % 8 Komisyon + 18 KDV , % 2 Zirai stopaj kesintisi yapmıştır. Bağ-Kur muafiyet belgesi nedeniyle tevkifat yapmamıştır. Komisyoncunun bu satışa ilişkin muhasebe kaydı şöyle olacaktır

/

SEVKİYATÇININ TOPTAN SEBZE VE MEYVE HALİNDEKİ KOMİSYONCUDAN DEFTER TUTAN MÜKELLEFİN MALINI SATIN ALMASI:

Sevkiyatçı A, toptan sebze ve meyve halinden 10 000 kg patlıcanı kilogramı 0,60 TL den 6.000,00 TL ye satın almıştır. Komisyoncunun sattığı bu mal defter tutan üretici olmayan gerçek usülde vergilendirilen mükellefe aittir. (MÜKELLEF HAL KAYIT SİSTEMİNE BİLGİ VERMİŞTİR.) Bu durumda komisyoncu, faturasını 6.000,00 TL + %1 KDV olarak kesecektir. (KDVK Mad.28/6)

Sevkiyatçının mal alış kaydı şöyle olacaktır:

/

/

Sevkiyatçı BA Bildiriminde mal alışını 6.000,00 TL olarak bildirecektir.

Komisyoncu bu satış ile ilgili üretici olmayan gerçek usulde vergilendirilen (Tüccar) mükelleften % 8 Komisyon + % 18 KDV hesaplamıştır.

/

Bu satıştan Hal Rusumu alınmamıştır. Çünkü Hal Kayıt sistemine bildirilmiştir. Tüccar malı olduğu için de Zirai stopaj ve Bağ-Kur kesintisi yapılmamıştır.

SEVKİYATÇININ DİREK OLARAK (KOMİSYONCUDAN DEĞİL) DEFTER TUTMAYAN MÜSTAHSİLDEN MAL SATIN ALMASI:

Sevkiyatçı hal dışındaki ve defter tutmayan müstahsilden 10.000,00 TL lik sebze meyve almıştır. Sevkiyatçı satın aldığı bu mal için müstahsil makbuzu düzenleyecektir. Bu mal alışını ticaret borsasından tescil ettirirse %2 zirai stopaj ödenecektir. Tescil ettirmezse %4 zirai stopaj ödenecektir. Örneğimizde sevkiyatçının bu satın aldığı malları ticaret borsasından tescil ettirdiğini varsayalım; bu durumda sevkiyatçının muhasebe kaydı şöyle olacaktır.

SEVKİYATÇININ DİREK OLARAK (KOMİSYONCUDAN DEĞİL) DEFTER TUTMAYAN MÜSTAHSİLDEN MAL SATIN ALMASI:

/

SEVKİYATÇININ DİREK OLARAK (KOMİSYONCUDAN DEĞİL) DEFTER TUTAN MÜSTAHSİLDEN MAL SATIN ALMASI:

Sevkiyatçı hal dışındaki ve defter tutan müstahsilden 10.000,00 TL lik sebze meyve almıştır. Malı satan çiftçi sevkiyatçıya fatura düzenleyecektir. Bu mal alışını ticaret borsasından tescil ettirirse %2 zirai stopaj ödenecektir. Tescil ettirmezse %4 zirai stopaj ödenecektir. Örneğimizde sevkiyatçının bu satın aldığı malları ticaret borsasından tescil ettirdiğini varsayalım. Bu durumda sevkiyatçının muhasebe kaydı şöyle olacaktır:

SEVKİYATÇININ DİREK OLARAK (KOMİSYONCUDAN DEĞİL) GERÇEK USÜLDE KDV YE TABİ TİCARİ KAZANÇ MÜKELLEFLERİNDEN MAL SATIN ALMASI:

Sevkiyatçı hal dışındaki gerçek usulde KDV ye tabi mükelleften 10.000,00 TL lik sebze meyve almıştır. Malı satan mükellef sevkiyatçıya fatura düzenleyecek ve %8 KDV uygulayacaktır.

Bu durumda sevkiyatçının muhasebe kaydı şöyle olacaktır:

SEVKİYATÇIDAN GELEN MALLARIN KOMİSYONCU TARAFINDAN SATIŞ İŞLEMLERİ

Komisyoncu kendisine gelen bu malları marketlere, manavlara, gerçek usulde defter tutan mükelleflere ve diğer kişilere satar

Bu malı sattığında komisyoncu KENDİ SATIŞ FATURASINI düzenler.

Bu faturanın alt kısmında dipnot olarak ‘BU MALLAR KOMİSYONCU SIFATIYLA SATILMIŞTIR’ ibaresi bulunur.

Komisyoncu bu malları gerçek usule tabi mükelleflere sattığında %1 KDV uygular, diğerlerine sattığında %8 KDV uygular.

BS yönünden ise komisyoncu kendi satış faturasındakileri dikkate alarak beyan eder.

Komisyoncu sevkiyatçıdan gelen malları satışından itibaren 7 GÜN içerisinde sevkiyatçıya malların satışı, bu satışın masrafları ve komisyon bedelini gösteren faturayı düzenler.

Bu fatura iki kısımdan oluşur:

1.Kısım; malların satış bedelini, cinsini, miktarını, birim fiyatını gösterir.

2.Kısım; sol tarafta masraf ve kesintileri gösterir.

Faturanın 1.kısımdaki satış bedelinin toplamına %1 ve varsa %8 KDV ilave edilir. Bu genel toplam sevkiyatçının komisyoncudan alacağı brüt tutarı gösterir. Faturanın 2. kısmında ise nakliye bedeli + nakliye KDV si + hamaliye + komisyon + komisyon KDV si yazılır ve toplanır.

1.Kısım toplamından 2. Kısım toplamının çıkarılması sonucu, sevkiyatçının komisyoncudan alacağı net tutar hesaplanmış olur. Komisyoncu BA formunda 1. Kısımdaki satış bedelini bildirir. Sevkiyatçı ise bu bedeli BS formunda bildirir. Komisyoncunun aldığı komisyon miktarı 5.000,00 TL ve üzeri olursa komisyoncu bunu BS formunda bildirir. Sevkiyatçı ise bunu BA formunda bildirir.

SMMM Eda Okçu

Bİ REKLAM ARASI :)