EMEKLİ OLDUKTAN SONRA 4/A KAPSAMINDA ÇALIŞAN SİGORTALI,HANGİ HALLERDE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN YARARLANIR
Değerli okurlar,
Emekli olduktan sonra bir hizmet akdine bağlı olarak ve ücret karşılığı bir veya birden fazla işveren yanında 4/a kapsamında çalışan sigortalıların kısa çalışma ödeneğinden yararlanıp
yararlanmayacağını aslında bir satırlık cümle ile anlatması çok kolay olurdu.
Zaten bu sorununun yanıtını tüm meslek mensupları da gayet iyi bilmektedirler. Ancak benim burada bu konuya değinmemin amacı emekli olduktan sonra 4/a kapsamında çalışan sigortalıların durumlarını kapsamlı bir şekilde dile getirmektir. Öncelikle, 4/a ve 4/b kapsamında emekli olan vatandaşlarımızın azımsanmayacak bir kısmı emekli aylıkları ile geçinememektedirler.
Evlendirecekleri çocukları veya eğitim gören çocukları olduğundan bunların evlenme masraflarını veya eğitim masraflarını karşılamak ve aile bütçesine katkı sağlamak için emekli olduktan sonra yani kendi adlarına 4/b kapsamında, ya da 4/a kapsamında işverene bağlı hizmet akdine dayanan ve ücret karşılığı bir veya birden fazla işverene bağlı çalışmaktadırlar. Orta yaş veya yaşlı grubundaki bu işçilerimizin emekli olduktan sonra çalışmaları halinde yaşlılık aylığı devam edecek midir yoksa aldıkları yaşlılık aylıkları kesilecek midir?
Olaya iki yönden bakmakta yarar vardır. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun yürürlüğe giriş tarihinden önce sigorta tescili olanlar ve 5510 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olanlar açısından bakmakta yarar vardır. 5510 Sayılı
Kanunun yürürlüğe girmesinden önce sigortalı olanların yaşlılık aylığının bağlanması, kesilmesi ve yeniden hesaplanması 506 sayılı Sosyal sigortalar kanunu kapsamında devam etmektedir.
Bundan dolayı 506 sayılı sigortalar kanununun Yaşlılık aylığı alanların yeniden çalışmaları başlıklı 63. Maddesine göre Bu kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken, sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığı çalışmaya başladıkları tarihte kesilir denilmekte; Yaşlılık aylığı kesilenlerden yeniden çalıştıkları süre zarfında prime esas kazanç (PEK) üzerinden prim alınacağı belirtilmektedir.
Bu kişilerin işten ayrıldıktan sonra yazılı talepte bulunmaları halinde ise talep tarihini takip eden ödeme döneminden başlanarak yaşlılık aylıklarının yeniden ödenmeye başlanacağı belirtilmektedir. Ancak ikinci bir husus ise yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yazılı talepte bulunmaları halinde (Günümüzde talebe gerek yok işçi giriş kodu ile bu düzenleniyor) yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam olunacağı; Ancak bunların PEK üzerinden %7.5 oranında Sosyal Güvenlik Destekleme Primi ödemeleri kararlaştırılmıştır.
5510 Sayılı Kanunun Yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa bu kanun kapsamında sigortalı olanların ise yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra 4/a kapsamında çalışmaya başlayanların ise Yaşlılık aylığının başlangıcı,kesilmesi veya Sosyal güvenlik destek primi ödenmesi başlıklı 30.madde de belirlenmiştir.
Buna göre, Bu kanuna göre çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıklarının çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme döneminde kesileceği ve bunlardan 5510 sayılı kanunun 80. Maddesine göre belirlenen PEK üzerinden 81. Maddeye göre kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınacağı belirtilmiş ;
Bunların işten ayrılarak veya işyerini kapatarak yeniden yaşlılık aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanların yazılı istek tarihini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden yaşlılık aylığının hesaplanarak bağlanacağı belirtilmiştir.
Yukarıda da incelediğimiz gibi konumuzu teşkil eden yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra 4/a kapsamında çalışmaya başlayan sigortalıların 5510 sayılı kanun öncesi ve sonrası yaşlılık aylıklarının kesilip kesilmeyeceği açıklanmış ve bu durumda bu kapsamlar da yaşlılık aylığı alıp sgdp Ödeyerek çalışan sigortalı ile yaşlılık aylığı kesilerek pek üzerinden uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile Genel sağlık sigortası ödeyenlerin kısa çalışma ödeneğinden yararlanıp yararlanmayacağına baktığımız da. Kısa çalışma ödeneğini burada ayrıca anlatmaya gerek duymuyorum.
Kısa olarak konuyu ve şartlarına baktığımızda işverenin;
genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İş kur’a başvuruda bulunması ve İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi ve aşağıdaki şartların oluşması halinde 4447 sayılı İşsizlik sigortası fonundan kısa çalışma ödeneği verileceği belirtilmiş olup, işverenin kısa çalışma talebinin iş Müfettişlerince yapılacak araştırmada uygun bulunması, İşkur’a verilecek listede işçi bilgilerinin tam olması, kçö.ye tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması.
Son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son üç yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması şartıyla kçö.den yararlanabilecekleri belirtilmiştir. Madem kısa çalışma ödeneği İşsizlik sigortası fonundan karşılanacağına göre 4447 sayılı İşsizlik Sigortası kanununun 49. Maddesine göre %1 oranında işçinin işsizlik sigortası primi ödemesi gerektiği, 52.Maddenin (b) fıkrasına göre de Bir Sosyal Güvenlik kurumundan yaşlılık aylığı alanlara işsizlik sigortası ödenmeyeceği belirtilmiştir.
Sonuç olarak;
Yaşlılık aylığı almakta iken yazılı talepte bulunmak suretiyle %7.5 oranında sadece Sgdp. Ödeyerek 4/a kapsamında çalışan işçilerden hem işsizlik sigortası primi olan %1 tahsil edilmediğinden hem de bu çalışanlar hizmet yılı, prim ödeme gün sayısını hem de işveren tarafından haksız nedenle işlerine son verilmesi halinde işsizlik sorunu olmadığından hem de 52. Maddenin (b) fıkrasına göre bunlar sosyal güvenlik kurumundan aylık aldıklarından hem işsizlik sigortasından veya covıd 19 nedeniyle kısa çalışma ödeneklerinden de yararlanması mümkün olmamaktadır.
Ancak; Yaşlılık aylığı almakta iken yazılı talepte bulunarak almış oldukları yaşlılık aylıklarını kestirerek PEK üzerinden kısa ve uzun vadeli sigorta kollarından prim ve genel sağlık sigortası ile işsizlik primi ödeyen sigortalılar 4447 sayılı Kanun kapsamında İşsizlik sigortası primi ödediklerinden ve 52.nci maddenin (b) fıkrasına göre de sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık aylıkları talep etmedikleri sürece alamayacaklarından kısa çalışma ödeneğinden de
yararlanacağı açıktır.
Saygılarımla
Mustafa Günşen
https://tr-tr.facebook.com/muhasebebilenlertoplulugu
