ELEKTRİK, SU, TELEFON VE DOĞALGAZ FATURALARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ:
Sınavlarda sıklıkla çıkan ve çok karıştırılan diğer bir konu olan: İşletme faaliyetlerini
sürdürürken tükettiği elektrik, su, telefon ve doğalgaz gibi faturaların muhasebeleştirilmesinde pek çok çeşit vardır:
Bu tür faturaların muhasebeleştirilmesinde, tek düzende duruma göre farklı muhasebe kodları kullanılırken, bunları toparlayacak olursak şu şekilde özetlenebilir:
1)İlgili tüketim yapılmış sonrasında fatura gelerek ve aynı gün içinde bu bedel ödenirse: İlgili tüketimin yapıldığı departmanda giderleştirilirken ödeme aracı alacaklandırılırken tek seferde muhasebeleştirme işlemi tamamlanır.
2) İlgili tüketim yapılarak fatura gelmiş ama başka bir gün ödemesi yapılmıssa; O faturanın geldiği zaman 381 Gider Tahakkukları Hesabının alacağında muhasebeleştirilir. Ödeme yapıldığında, bu ödeme aracı azalışa bağlı olarak alacaklandırılırken, 381 nolu hesap
borçlandırılarak kapatılır.
3)İlgili tüketim yapılmış sonrasında bedeli tahakkuk etmiş ama başka bir gün ödemesi yapılmıssa: Tahakkukun gerçekleştiği zaman 329 Diğer Ticari Borçlar Hesabının alacağında
muhasebeleştirilir. Ödeme yapıldığında, bu ödeme aracı azalışa bağlı olarak
alacaklandırılırken, 329 nolu hesap borçlandırılarak kapatılır.
4)İlgili tüketim yapılmış ancak fatura olmadığı için yapılan tüketim ay sonunda sayaçtan hesaplanmışsa: Bu tutar 373 Maliyet Gider Karşılığı Hesabında muhasebeleştirilir. Fatura gelip başka bir gün ödemesi yapılacaksa 381 Gider Tahakkukları Hesabı alacaklandırılırken, faturanın geldiği gün ödemesi yapılmıssa direk ilgili ödeme aracı alacaklandırılırken, 373 nolu hesap borçlandırılarak kapatılır.
→Sayaçtan hesaplanarak 373 nolu hesapta muhasebeleştirme yapılırken, elde resmi bir evrak olmaması nedeniyle, fatura gelip gider resmileştikten sonra ancak kdv kaydı yapılabilir.
5)Ön Ödemeli Kart: Son yıllarda özellikle su ve doğalgazlarda ön ödemeli kart alınarak
yaygınlaşan bu sistemin muhasebe kaydında 2 yöntem vardır;
A)Para tüketimden önce verilmesi nedeniyle ilk olarak su yada doğalgaz satın alındığında bu
bakiye gelecek zamanda tüketileceği için 180 Gelecek Aylara ait Giderler Hesabının(1 yıl
içinde tüketilmesi öngörülüyorsa) borcunda kayıt edilirken, dönem sonunda bakiye tüketilince 7’li maliyet departmanına göre tutar borçlandırılırken 180 nolu hesap borçlandırılarak kapatılır.
B)İlgili 7’li maliyet departmanında tutar giderleştirilir dönem sonunda da kalan miktar 180
nolu hesabın borcuna kayıt edilir.
ÖRNEK l: İşletmenin yarısı yönetim diğer yarısı da pazarlama departmanı tarafından
tüketilmiş olmak üzere elektrik, su ve telefon kullanımı olarak toplam 23.600 tl faturası
gelmiştir.
| 11 | 760 PAZ.SATIŞ VE DAĞ. GİD.HS | 10,000 | ||
| 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HS | 10,000 | |||
| 191 İNDİRİLECEK KDV HS | 3,600 | |||
| 381 GİDER TAHAKKUKLARI HS | 23,600 | |||
AÇIKLAMA: Faturalar ait olduğu departmanlara göre tüketildikleri tutarlara göre giderleştirileceği için 760 Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri ile 770 Genel Yönetim Giderleri Hesaplarının borcuna
kayıt edilmiştir. Faturalar gelerek tutar kesinleşmiş ancak ödeme henüz gerçekleşmediği için
381 Gider Tahakkukları Hesabı alacaklandırılır.
ÖRNEK ll: Gelen fatura bedelleri ertesi gün kredi kartı ile ödenmiştir.
| 381 GİDER TAHAKKUKLARI HS | 23,600 | |||
| 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HS | 23,600 | |||
AÇIKLAMA: Faturalar geldiğinde tahakkuk etmiş ancak o esnada ödenmediği için bu tutar 381 Gider Tahakkukları Hesabında muhasebeleştirilmişken, fatura bedeli ödendiğinde borçlandırılarak kapatılmıştır. Kredi kartı ile ödeme demek: Kredi kartı ödemesi banka tarafından yapıldığı, daha sonra da işletme bu tutarı bankaya ödeyeceği için kredi kartına bağlı olarak bankaya borçlanılması nedeniyle 329 Diğer Ticari Borçlar Hesabı alacaklandırılmıştır.
ÖRNEK l: Mobilya üreten X A.Ş.’nin toplam %18 kdv dahil 59.000 tl’lik elektrik ve su
tüketiminin yapıldığı sayaçlardan hesaplanılmıştır.
| 11 | 730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ HS0 | 50,000 | ||
| 373 MALİYET GİDERLERİ KARŞIL. HS | 50,000 | |||
AÇIKLAMA: Fatura tutarı sayaçtan okunarak tahmin ağırlıklı bir rakam çıkarıldığı için bu tutar 373 Maliyet Gider Karşılıkları Hesabı alacaklandırılarak kayıt edilirken, işletme bir üretim işletmesi olması baz alındığında 730 Genel Üretim Giderleri Hesabı borçlandırılarak kayıt edilmiştir.
Dipnot:*Sayaçtan okunarak yapılan giderin, fatura gelene kadar Kdv’si olmaz.
*Eğer soruda ilgili elektrik ve su gibi tüketimin başka bir departmanda yapıldığı ifade edilirse, o zaman lanse edilen bu departmanda giderleştirme yapılır.
ÖRNEK ll: Sayaçtan hesaplanan tahmini faturaların aslı, toplam %18 Kdv dahil 64.900 tl
olarak gelmiş ve aynı gün içinde nakit olarak ödenmiştir.
| 11 | 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HS | 5,000 | ||
| 191 İNDİRİLECEK KDV HS | 9,900 | |||
| 373 MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI HS | 50.000 | |||
| 100 KASA | 64,900 | |||
AÇIKLAMA: İlk başta sayaçtan okunduğu için tahmini olarak hesaplanan tutar 373 nolu hesapta alacaklandırılarak kaydı yapılmıştı. Ancak şimdi gerçek fatura geldiği için 373 nolu hesap borçlandırılarak kapatılırken, tahmin edilen tutardan daha fazla gelen rakam üretim
departmanına ait olduğu için 730 Genel Üretim Giderleri Hesabının borcunda
muhasebeleştirilerek tutar giderleştirilmiştir. Ödeme enstrümanı kasa olduğu için 100 Kasa
Hesabı da azalışa bağlı olarak alacaklandırılmıştır.
Saygılarımla,
SMMM İsmail Yıldırım
