Bağımsız Denetim Sürecinde Mali Müşavirlerin Yapması Gerekenler
Bilindiği üzere 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 397.maddesi ile başlayan şirketlerin bağımsız denetçiler tarafından denetlenmesi zorunluluğu meslek gündemimizin ana konularından birisi haline gelmektedir.
Bu konuda ilgili 397.maddenin 2.fıkrasında geçen en can alıcı cümlesi ile yazıma başlamak istiyorum;
-Denetime tabi olduğu halde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmündedir.
Peki, hangi şartları sağlayan şirketler bağımsız denetim kapsamındadır? 26 Mayıs 2018 Tarihli Bakanlar Kurulu’nda güncellenen değerler doğrultusunda en son hali ile paylaşacak olur isek;
-Bağımsız denetime tabi olmanın genel ölçütleri;
1.) Aktif toplamı 35 milyon Türk Lirası,
2.) Yıllık net satış hasılatı 70 milyon Türk Lirası,
3.) Çalışan sayısı 175 kişi
Yukarıda belirtilen üç ölçütten en az ikisinin art arda iki hesap döneminde aşan şirketler ile herhangi bir ölçüte bağlı olmaksızın SPK’nın düzenleme ve denetimine tabi şirketler bağımsız denetime tabidir.
Ayrıca sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen, ancak SPK kapsamında halka açık sayılan şirketlerde aktif toplamı 15 milyon Türk Lirası, yıllık net satış hasılatı 20 milyon Türk Lirası ve çalışan sayısı 50 kişi ölçütlerinden en az ikisini art arda iki hesap döneminde aşan şirketler de bağımsız denetime tabidir.
Bunlara ek olarak sermayesinin en az %25’i kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan şirketler, günlük ulusal gazete yayımlayan şirketler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ve EPDK denetiminde olarak faaliyet gösteren şirketlerle, TMSF tarafından denetimi ve yönetimi devralınan şirketler ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile sermayesinin en az %50’si belediyelere ait olan şirketler, aktif toplamı 30 milyon Türk Lirası, net satış hasılatı 40 milyon Türk Lirası ve 125 çalışan sayısı ölçütlerinden herhangi ikisini art arda iki hesap dönemi aşması halinde bağımsız denetime tabidirler.
Yukarıdaki ölçütleri aşan şirketler bir bağımsız denetçi ile sözleşme imzalayarak bağımsız denetim raporu çalışmalarına bir an evvel başlamaları gerekmektedir. Aksi takdirde KGK’dan her an olayın ciddiyetini belirten bir yazı tebliğ alabilir, bankalardan kredi ve bankacılık işlemleri için bağımsız denetim raporu talebi gelebilir ve Ticaret Sicili işlemlerinizde bağımsız denetime tabi olmanız nedeniyle sorunlar yaşayabilirsiniz.
Sözleşme imzaladığınız bağımsız denetçinin şirket genel kurulunca denetçi seçildiğine dair genel kurul kararının Ticaret Sicili’nde tescili ve gazetede yayımlanması ile birlikte denetçi yetkilendirmesi şirket açısından tamamlanmış olur.
Denetim süreci başlamadan önce bağımsız denetçi tarafından istenebilecek bilgi ve belgeleri önceden hazır etmek, sürecin tıkanmadan hızlı bir şekilde yürümesi ve denetim raporunu hedeflenen sürede hazırlanabilmesi için oldukça önemlidir. Süreç başlamadan önce biz mali müşavirlerden müşterimizle ilgili aşağıda belirttiğim konularda denetçi tarafından talepler gelecektir.
-İlgili döneme ait tüm hesap muavinleri ve defterlerinin dijital ortamda hazırlanması,
-Kasa bakiyelerinin dönem sonu itibariyle doğru olduğunu gösterir şirketin kasa işlemlerinden sorumlu personelleri ve muhasebe müdürünce imzalanmış hesap mutabakatı,
-Banka hesaplarının, kullanılan pos cihazlarının, kredi ve kredi kartlarının dönem sonu itibariyle bakiyelerinin teyit edildiği banka mutabakat mektubu,
-Bilançoda yer alan stok kalemlerinin dönem sonunda sayımının yapıldığına dair ilgili depo veya yetkili personelleri veya yöneticileri tarafından imzalı envanter dökümlerinin hazırlanması ve dijital ortamda hazır edilmesi,
-Üretim işletmelerinde ilgili dönemde üretilen ürün ve hizmetlerin imalat tabloları, fire oranları, kapasite raporu sureti, üretimde kullanılan makinelerin listesi ve tanıtımı, sanayi veya ticaret odalarından alınacak olan işletmede gerçekleştirilen ürün gruplarının imalatında kullanılan malzemeler ve bileşim oranlarını gösteren ve diğer bilgileri içeren mesleki komite kararı örneği, satışların maliyeti tablosunun hazır edilmesi,
-Alıcı, satıcı ve diğer borç ve alacaklar hesapları ile hesap mutabakatlarının yapılarak, imzalı ve onaylı mutabakat formlarının temin edilmesi,
-İştirak, bağlı ortaklık, bağlı menkul kıymetler ve diğer mali duran varlıklar kalemleri için ortaklık ilişkisi bulunan kuruluşlardan dönem sonu hisse payı hesap mutabakatlarının temin edilmesi,
-Dövizli işlemlerle ilgili tüm değerleme işlemlerinin teyidini sağlayacak şekilde değerleme tablolarının çıktılarının alınması ve dijital ortamda hazır edilmesi,
-Bilançoda yer alan maddi duran varlıkların listesi ve döneme ait amortisman tablolarının çıktı alınıp dijital örneğinin hazır edilmesi,
-Döneme ait ücret bordroları ve SGK bildirgeleri dökümlerinin alınması ve dijital ortamda hazırlanması,
-Genel kurul, ortaklar kurulu, yönetim kurulu defterleri ve yönetim kurulu faaliyet raporlarının denetçi tarafından istenildiğinde hazır halde bekletilmesi,
-Bilançoda görünen alınan-verilen çekler, senetler vb. kıymetli evrakların detay dökümleri ve dijital ortamda hazır edilmesi,
-Maddi duran varlıklara ait yapılan sigorta poliçelerinin suretleri,
-Detaylı personel listesi, yıllık izin durumları ile ödenen kıdem tazminatları ile kıdem tazminatları ayrılmamış olsa dahi kıdem hesaplamasına dayanak olmak üzere personel ücret tutarlarını içeren listeler dökümü ve dijital ortamda hazır edilmesi,
-Alınan, verilen teminat mektupları, nakit ödenen veya alınan teminat tutarlarının detay bilgilerini içeren ve teminatlarla ilgili gelecekte mali tabloları ve şirketi etkileyebilecek durumlar olup olmadığına dair hazırlanacak olan liste dökümleri ve dijital olarak hazır edilmesi,
-Şirketin devam eden davaları ile ilgili, maddi tutar içerenlerin tutar bilgileri ve son durumlarını gösterir avukat beyanı yazısının temin edilmesi,
-Sermaye artırımı, azalışı veya öz kaynakları ilgilendiren bir durum var ise Ticaret Sicil Gazetesi sureti ve ilgili kurul kararı suretleri ve sermaye ödeme gibi hareketlerin banka dekontlarının temini,
-Üretim, depo, satış ve yönetim binalarının denetçinin istediğinde görebilmesinin sağlanması, denetçinin talep etmesi halinde stok sayımı vb. durumlara nezaret etmesinin sağlanması,
-Denetimi yapılan döneme ait tüm alış, satış, gider vb. klasörlerinin denetçi tarafından istenildiğinde hazır edilmesi gibi bağımsız denetimde standart olarak talep edilebilecek bilgi ve belgelerin denetçi ile görüşülerek istenilen format ve evrak düzeninde sağlanması işleri kolaylaştıracaktır.
Dönem sonunun yaklaşması sebebiyle bağımsız denetimle ilgili bilgi ve belgelerin sıcağı sıcağına hazırlanması, bizler için daha kolay ve pratik olacaktır.
Yine denetim süreci devam ederken sürekli yukarıdaki saydıklarıma benzer sektör ve işin gerekliliğine dair mali müşavirden bilgi ve belge talebi olacağından, bağımsız denetim işinin bizler için uygun bir zamanda olması için karşılıklı planlama yapılması ve bağımsız denetim ekibinin rahat çalışabileceği bir ortamın sağlanması gerekliliğini de belirtmiş olayım.
Bağımsız denetçinin çalışması sonucu elde ettiği bulguları değerlendirip mali tablolar hakkında görüşünün oluşmasıyla birlikte denetim raporu hazırlanarak bağımsız denetçiden teslim alınmasıyla birlikte sürecin sonuna gelinmiş olur.
Bağımsız denetime tabi şirketlerin ilgili dönem genel kurulu gündeminde bağımsız denetçi raporunun okunması hususunun da yer alması gerektiğini belirterek, bu yazımı noktalamak istiyorum.
Bağımsız denetim olayı, artık her geçen gün bizlere daha da yaklaşmakta, belirlenen hadlerin her geçen gün daha da aşağılara çekilmesiyle mesleğimizin ayrılmaz bir parçası haline geleceğini unutmamalıyız. Biz meslek mensuplarının gelecek dönemde bağımsız denetim süreçlerinde daha etkin olacağını göz önünde bulundurarak, bu alanda kendini geliştirmek isteyen meslektaşlarımızın geç kalmadan, kendilerini şimdiden hazır etmeleri ve bağımsız denetçi belgesi almaları gerektiğini düşünüyorum.
Bir başka yazıda buluşabilmek ümidiyle, hoşça kalın…
