18 YAŞ ALTI ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA ESASLARI
18 Yaş altı işçilerin çalıştırılma saatleri diğer sigortalılardan farklı uygulamaya tabidir.
Çocuk İşçi : Temel eğitimini tamamlamış, 14 yaşını bitirmiş 15 yaşını doldurmamış işçidir.
Genç İşçi : 15 yaşını doldurmuş 18 yaşını yaşını tamamlamamış işçidir.
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları hakkında yönetmelik 4857 sayılı İş Kanunu’nun 71. Maddesinde düzenlenmiştir.
ÇALIŞMA SÜRELERİ VE ARA DİNLENMELERİ
24 saatlik zaman diliminde 14 saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.
- Çocuk işçilerin çalışma saatleri günde 7,haftada 35 saati geçemez.
- Genç işçilerin çalışma saatleri günde 8, haftada 40 saat olarak uygulanabilir.
- Okula devam eden çocukların çalışma süreleri,eğitim saatleri dışında günde en fazla 2,haftada 10 saattir.
Ara Dinlenme Süreleri :
2-4 saat arası çalışmalarda 30 dakika ,
4-7,5 saat arası çalışmalarda 1 saat zorunlu olarak uygulanmalıdır.
Hafta Tatili : 40 saatten az olamaz.
Ulusal bayram ve genel tatilde çalıştırılamazlar.
YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRELERİ
Yıllık Ücretli İzin süreleri 20 günden az olamaz ve kesintisiz kullandırılması esas alınır.Ancak istek dahilinde yararına bir durum söz konusu ise izin bölünebilir.
NOT : Yüz kızartıcı suç ve çocuklara karşı işlenen suçlardan hüküm giymiş işveren veya vekillerinin yanında 18 yaş altı işçi çalıştırılamaz.
NOT : 16 yaşını doldurmamış genç işçiler ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz.
ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILAN HALLER
- İşverenin vermesi gereken eğitimlerde geçen süreler,
- İşverenin işyeri dışında gönderdiği kurslar,toplantılar ile yetkili kurum ve kuruluşların düzenlediği mesleki eğitim programları,
- Ulusal ve uluslar arası kurum ve kuruluşların düzenlediği konferans,kongre vb. toplantılarda geçen süreler.
NOT : Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı hükümlerine aykırı davranmanın cezası 2018 yılı için 1.853 TL dir. Ayrıca yine 18 yaşını doldurmamış işçileri yer altı ve su altı işlerde çalıştırmak ve gece çalıştırmanın cezası da 2018 için 1.853 TL dir.
SAĞLIK KONTROLLERİ
18 yaşını doldurmayanların o iş yerinde çalışmaya müsait olduğunu belirten sağlık raporu alıp özlük dosyalarına koyulması gerekir. Ayrıca 18 yaşını doldurana kadar 6 ayda bir sağlık kontrollerine girmeleri gerekmektedir.
Yazımı bitirmeden önce elinizin altında bulunması açısından Resmi Gazete de belirtilmiş olan Çocuk ve Genç İşçilerin çalıştırılıp çalıştırılamayacağı işleri de eklemek istiyorum…
İlgili Link: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/04/20040406.htm#3
Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler
1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,
2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,
3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,
4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,
5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),
6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,
7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),
9. Spor tesislerinde yardımcı işler,
10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.
Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler
1. Meyve ve sebze konserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri,
2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri,
3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri,
4. Kasaplarda yardımcı işler,
5. Çay işlemesi işleri,
6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri,
7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler,
8. Süpürge ve fırça imalatı işleri,
9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs eşyası, düğme, tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri,
10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri,
11. Büro işyerlerinde büro işleri ve yardımcı işler,
12. İlaçlama ve gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri,
13. İçkili yerler ve aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler,
14. Diğer giyim eşyası, baston ve şemsiye imalatı işleri,
15. Yiyecek maddelerinin imalatı ve çeşitli muamelelere tabi tutulması işleri,
16. Yorgancılık, çadır, çuval, yelken ve benzeri eşyaların imalatı ve dokuma yapmaksızın diğer hazır eşya imalatı işleri,
17. Sandık, kutu, fıçı ve benzeri ambalaj malzemeleri, mantar, saz ve kamıştan sepet ve benzeri eşya imalatı işleri,
18. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler hariç),
19. El ilanı dağıtımı işleri,
20. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme imalathanelerinde üretime ilişkin işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler, ısıl işlem, renklendirme ve kimyasal işler hariç),
21. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler (karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici çözücülerle yapılan prine veya benzeri yağlı maddelerin ekstrasyon yoluyla yağ üretimi işlerinde ekstrasyon kademeleri hariç),
22. Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç, tarak ve kolalama tezgahlarından ve boyama ile ilgili işlemlerden bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama işleri,
23. Balıkhane işleri,
24. Şeker fabrikalarında üretime hazırlamaya yardımcı işler,
25. Araçsız olarak 10 kg’dan fazla yük kaldırılmasını gerektirmeyen torbalama, fıçılama, istifleme ve benzeri işler,
26. Su bazlı tutkal, jelatin ve kola imali işleri,
27. Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının imalatı ve tamiratı işleri (boya ve vernik işleri hariç).
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılamayacakları İşler
1. 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinde belirtilen gece dönemine rastlayan sürelerde yapılan işler,
2. Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işler,
3. Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğinde 18 yaşını doldurmamış kişilerin çalışmasının yasaklandığı işler,
4. Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği kapsamındaki işler,
5. Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan işler,
6. Alkol, sigara ve bağımlılığa yol açan maddelerin üretimi ve toptan satış işleri,
7. Parlayıcı, patlayıcı, zararlı ve tehlikeli maddelerin toptan ve perakende satış işleri ile bu gibi maddelerin imali, işlenmesi, depolanması işleri ve bu maddelere maruz kalma ihtimali bulunan her türlü işler,
8. Gürültü ve/veya vibrasyonun yüksek olduğu ortamlarda yapılan işler,
9. Aşırı sıcak ve soğuk ortamda çalışma gerektiren işler ile sağlığa zararlı ve meslek hastalığına yol açan maddeler ile yapılan işler,
10. Radyoaktif maddelere ve zararlı ışınlara maruz kalınması ihtimali olan işler,
11. Müteharrik makineler kullanılarak yapılan işler,
12. Fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren işler,
13. Parça başı ve prim sistemi ile ücret ödenen işler,
14. Para taşıma ve tahsilat işleri,
15. İş bitiminde evine veya ailesinin yanına dönmesine olanak sağlamayan işler (eğitim amaçlı işler hariç),
16. Meslek eğitim programı gereği staj nedeni ile yapılan çalışmalar hariç, güzellik salonlarında yapılan yüz, vücut bakımı ve estetiği, epilasyon ve masaj işleri,
17. Açık bir şekilde veya uzman hekim raporu ile fiziki ve psikolojik yeterliliklerinin üzerinde olan işler,
18. Toksit, Kanserojen, nesil takip eden genler zararlı veya doğmamış çocuğa zararlı veya herhangi bir şekilde insan sağlığını etkileyen zararlı maddelerle ilgili işler,
19. Eğitim, deney eksikliği güvenlik konusunda dikkat eksikliğine bağlı olarak gençlerin maruz kalabileceği kaçınılması veya fark edilmesi mümkün olmadığına inanılan iş kazası riski taşıyan işler.
Saygılarımla,
S.M.Mali Müşavir ESNA AYGÜN
