ŞİRKET ORTAĞINDAN ALINAN TİCARİ MALLARIN ÖDENMESİNDE OLUŞAN KUR VE VADE FARKI İLE FAİZLERİN MATRAHIN TESPİTİNDE GİDER YAZILABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ÖN KOŞULLAR
Merhaba muhasebebilenler.com takipçileri! Bugünkü yazımızda özellikle teknoloji ürünleri üreten uluslararası şirketlerde ortaya çıkan spesifik bir durum olan ticari malların ortaklardan “mal mukabili ithalat karşılığında” satın alındıktan sonra ödeme esnasında ortaya çıkan kur ve vade farkı ile faizlerin kurumlar vergisi açısından matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilmesi için gerekli ön koşulların varlığını değerlendireceğiz. Konumuz ilişkili kişilerden (şirket ortağı) yapılan alımları incelediği için öncelikli olarak aşağıdaki kavramların incelenmesi gerekmektedir.
- Örtülü sermaye nedir?
- Kurumlar vergisi kanunu açısından örtülü sermaye üzerinden hesaplanan zarar ve giderlerin indirim konusu yapılamaması.
- Şirket ortağından alınan ticari malların ticari teamüllere uygun olarak ödenmesinde örtülü sermaye kavramından bahsedilemeyeceği,
- İlgili özelgeler.
ÖRTÜLÜ SERMAYE NEDİR?
Örtülü sermaye 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 12. Maddesinde “…(1) Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır…” olarak tanımlanmıştır. Örtülü sermaye tutarının belirlenmesinde Öz sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit edilmiş hesap dönemi başındaki öz sermayesini, ifade eder[1]. Hesap dönemi içerisinde sermaye arttırımına giden ticaret işletmeleri için örtülü sermayenin hesaplanmasında hesap dönemi başındaki sermayenin baz alınması gerektiği anlaşılmalıdır.
KURUMLAR VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN ÖRTÜLÜ SERMAYE ÜZERİNDEN HESAPLANAN ZARAR VE GİDERLERİN İNDİRİM KONUSU YAPILAMAMASI
Örtülü sermaye kapsamında değerlendirilen durumlar için 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 11. Maddesinde “…(1) Kurum kazancının tespitinde aşağıdaki indirimlerin yapılması kabul edilmez: b) Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler…” olarak tanımlanmış olup anılan gider ve zararlar matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaz.
ŞİRKET ORTAĞINDAN ALINAN TİCARİ MALLARIN TİCARİ TEAMÜLLERE UYGUN OLARAK ÖDENMESİNDE ÖRTÜLÜ SERMAYE KAVRAMINDAN BAHSEDİLEMEYECEĞİ
Her ne kadar örtülü sermaye üzerinden hesaplanan gider ve zararlar matrahın tespitinde indirim konusu yapılamazsa da 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 13. Maddesinde “…- (1) Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir…”
Eğer ilişkili kişilerden emsallere uygunluk çerçevesinde ticari mal alımları yapılırsa örtülü sermayeden bahsedilemeyeceği gibi emsallere uygunluk çerçevesinde gerçekleştirilen ilişkili kişilere teslimlerden doğan kur farkı, vade farkı ve faiz gibi zararlar ve giderler matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilir.
SONUÇ
Şirket ortağı gibi ilişkili taraflardan yapılacak olan ticari mal alışlarında emsallere uygunluk ilkesine uyulduğu taktirde örtülü sermayeden bahsedilemeyeceği için alışların ödenmesinde ortaya çıkabilecek özellikle kur farkı gibi zarar ve giderler matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilir.
İLGİLİ ÖZELGE
TC GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI SAYI: 38418978-125[12-16/1]-102776 Tarih: 08.03.2018
Saygılarımla,
Aday Meslek Mensubu Ramazan HEPEROL
[1] 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Madde 12- (3) b
