GERİYE DÖNÜK BAĞKUR TESCİLİ VE SİGORTALILIK TESPİTİ MÜMKÜN MÜ ?
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı kanun 24.maddesinde sigortalı sayılanları;
Kanunla ve kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulu sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar olarak nitelendirilmiştir.
Bağkur sigortalısı niteliği taşıdığı halde bağkur’a tescili yapılmayanlar vergi kayıtları ve esnaf odası sicil kayıtları ile faaliyette bulundukları dönemlere ilişkin olarak tescillerinin yapılmasını ve sigortalılık sürelerinin tespitinin yapılmasını talep ederek yargı yoluna başvurmuşlardır.İlk derece mahkemelerinde davacı(bağkur tescilinin ve sigortalılık süresinin tespitini talep eden ) lehine kararlar verilmiş olsa dahi kurumun süresi içinde temyiz yoluna gitmesiyle daha önce davacı lehine verilen kararlar Yargıtay Başkanlığı’nın bozması sonucunda davacı aleyhine ve davalının(sosyal güvenlik kurumu) lehine sonuçlanmıştır.Kurum tarafından yapılan savunmada ise bazı dönemlerde sigortalılık niteliği taşıdıkları halde kuruma tescil edilmemiş kişilere tescil imkanı tanındığı ve istek halinde primi ödenmek suretiyle geçmişteki çalışmaların değerlendirilmesi sağlandığı ve 1479 sayılı kanunda 506 sayılı kanun’un 79. maddesine paralel nitelikte bir düzenleme bulunmadığından kural olarak hizmet davası açılamayacağı ileri sürülmüştür.
Yargıtay Başkanlığı’nın kurum aleyhine sonuçlanan ilk derece mahkemelerinin kararlarını bozmasındaki gerekçe ise ;
Tescilini yaptırmayanlar hakkında yapılacak işlemler isimli başlıkla çıkarılan ek-13.maddedir.ilk defa 2654 sayılı Kanun ile 1972 – 1982 yılları arasındaki vergiye kayıtlı süreler için borçlanma imkânı getirilmiş (ek geçici 13’üncü madde) ve daha sonra çıkarılan 3165 sayılı Kanun ile 2654 sayılı Kanunda öngörülen başvuru süresi uzatılmıştır.
Daha sonra bu kapsamda 619 sayılı Kanun hükmünde Kararname’nin geçici 1’inci maddesi ile kayıt ve tescilsiz sigortalılara 04.10.2000 tarihinden itibaren yeniden tescil imkânı getirilmiş, ancak söz konusu Kanun Hükmünde Kararname Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiştir. Devamında 02.08.2003 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4956 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi ile 1479 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 18’inci maddede “Bu Kanuna göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 04.10.2000 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetleri 04.10.2000 tarihinden itibaren başlar. Ancak, bu Kanuna göre zorunlu sigortalı olarak tescil edilmiş olanların sigortalılıkları, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde Kuruma yazılı olarak başvurmaları ve 20.04.1982 – 04.10.2000 tarihleri arasındaki vergi kayıtlarını belgelemek ve belgelenen bu sürelere ilişkin olarak 49’uncu ve ek 15’inci maddelere göre hesaplanacak prim borçlarının tamamını, tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde, ödeme tarihinde bulundukları gelir basamağının yürürlükte olan prim tutarı üzerinden ödemek kaydıyla bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Son olarak, 5510 sayılı Kanunun Geçici 8’inci maddesinde, “Bu Kanunun 4 üncü Maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer alt bentlerine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde bu Kanunun yürürlük tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren başlar. Kanunun 4 üncü Maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine göre sigortalı sayılanların hak ve yükümlülüğü ise 7 nci Maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre başlar. Ancak, bu Kanunun 4 üncü Maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) ve (3) numaralı alt bentlerine göre sigortalı sayılanlardan bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren sigortalılıkları başlatılanların, bu Kanunun yürürlük tarihi ile 4/10/2000 tarihi arasında geçen vergi mükellefiyet süreleri bulunmak kaydıyla, sigortalının bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde talepte bulunması halinde, vergi mükellefiyet sürelerinin tamamı için 80 inci Maddenin ikinci fıkrasının (a) bendine göre talep tarihindeki prime esas kazancının % 32’si üzerinden borçlanma tutarı hesaplanır ve sigortalıya tebliğ edilir. Sigortalının kendisine tebliğ edilen borçlanma tutarının tamamını tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi halinde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Sigortalıya tebliğ edilen borç tutarının bu süre içerisinde tam olarak ödenmemesi halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve ödenen tutar bu Kanunun 89 uncu Maddesine göre iade edilir.” düzenlemesi getirilmiştir.
Yargıya taşınan somut olaylarda bazı dönemlerde çıkarılan kanunlar ile tescil ve sigortalılık süresini kazanma imkanı verilmişken başvuru yapmayanların talepleri reddedilmiştir.
Açılacak davalarda istisnai durumlar söz konusu olup sigortalılığı tescil ve kazanma şansınız da olabilir.Burada paylaşmış olduğum gerekçe ve görüşler yargıtayın çoğunlukla vermiş olduğu kararlar doğrultusunda hazırlanmıştır.Her zaman yargı yoluna gitme hakkınız bulunmaktadır.
İlgili Yargıtay Başkanlığı Emsal Kararları:
21.Hukuk Dairesi 2016/8252 Esas numaralı,2016/14228 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2016/11207 Esas numaralı,2016/14767 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2016/2421 Esas numaralı,2016/14162 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2016/9495 Esas numaralı,2017/8934 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2017/1969 Esas numaralı,2017/7730 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2017/9 Esas numaralı,2017/8838 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2017/2180 Esas numaralı,2017/8813 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2017/1595 Esas numaralı,2017/3853 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2017/1274 Esas numaralı,2017/10207 karar numaralı içtihat metni
10.Hukuk Dairesi 2018/998 esas numaralı,2018/1804 karar numaralı içtihat metni
21.Hukuk Dairesi 2018/1462 Esas numaralı,2018/3000 karar numaralı içtihat metni
Saygılarımla;
Mali Müşavir Nihal BİLADA
