YILLARA SÂRİ İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE (ERTESİ YILA SARKAN) MUHASEBE UYGULAMALARI
Yıllara yaygın inşaat taahhüt işi yapan firmalar hizmet üretimi yapan firmalardır.
Yıllara yaygın inşaat taahhüt işlerinde yapılan işlerle ilgili maliyetler, 740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ HESABI’ nda takip edilir.
Tek düzen hesap planı gereği, işletmedeki stokların takip edilebilmesi için, inşaat taahhüt işlerinde doğrudan alınan malzeme bedelleri satın alındığında ilk önce, 150 İLK MADDE VE MALZEME hesabının borcuna kayıt edilir.
Yıl sonunda, 740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ hesabındaki tutarlar, 741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI’ na alacak kaydı yapılarak, yıl sonu maliyetleri 170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ HESABI’ nın borcuna aktarılır.
İşin başlangıç tarihinden bitiş tarihine kadar alınan istihkak bedelleri, 350 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ HESABI’ nda takip edilir.
170-178 nolu hesaplar ile 350- nolu hesaplar inşaat taahhüt işleri yapan işletmeler için ayrılmıştır. İnşaat taahhüt işlerinin birden fazla olması halinde, yardımcı hesapların yetmeyeceği durumlarda her iş için bu hesaplar detaylı olarak tasnif edilir.
Örneğin, firma birinci işi aldığı anda o işlerin maliyetini 170 nolu hesapta, ikinci işin maliyetini ise 171 no.lu hesapta takip ederek izlemelidir. Bu durumda her proje için tutulacak yardımcı defterler, defteri kebir hükmünde olacaktır.
İnşaat taahhüt işleri bittiği tarihte, 170 hesabındaki maliyetler 622 SATILAN HİZMET MALİYETİ hesabının borcuna kayıt edilir.
İnşaat taahhüt işleri bittiği tarihte, 350 hesabındaki istihkak gelirleri, 600 YURTİÇİ SATIŞLAR HESABI’ nın borcuna kayıt edilerek gelir tablosu hesaplarına aktarılır.
Örnek :BOLAT İnşaat A.Ş. sözleşme kapsamında Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin 2.1.3.1. Kısmi Tevkifatın Mahiyeti ve Tevkifat Uygulayacak Alıcılardan olan … kurumuna üstlenmiş olduğu altyapı işi için yıllara sari inşaat kapsamında (işin başlangıç tarihi 01.12.2021 muhtemel bitiş tarihi 31.08.2022) hakediş bedeli olarak 12.000.000 TL + KDV tutarlı fatura düzenlediğinde aşağıdaki gibi muhasebeleştirecektir. Müşteri kurum hakediş ödemesi için damga vergisi kesintisi yaptığı varsayılmıştır.
| 120. ALICILAR | 12.582.240,00 | |
| 295. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR | 600.000,00 | |
| … Hakediş Stopajı %5* (12.000.000 x 0,05) | ||
| 740. HİZMET ÜRETİM MALİYETİ | 113.760,00 | |
| … Hakediş Damga Vergisi** (12.000.000 x 0,00948) | ||
| 350. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ HESABI | 12.000.000,00 | |
| … Hakediş Bedeli | ||
| 391. HESAPLANAN KDV | 1.296.000,00 | |
| 4/10 Tevkifatlı Hesaplanan KDV | ||
| … Hakediş Bedeli Kaydı | ||
İlgili hakediş döneminde işletme 10.000.000 TL maliyete katlanmış olduğunu düşünürsek yevmiye kaydı;
| 740. HİZMET ÜRETİM MALİYETİ | 10.000.000,00 | |
| İLGİLİ AKTİF/PASİF HESAPLAR | 10.000.000,00 | |
| ———————-Dönem İnşaat Üretim Giderleri——————————— | ||
Dönemin faaliyet giderleri gerçekleştikçe aşağıdaki gibi kaydedilir.
| 760. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ | 250.000,00 | |
| 770. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ | 500.000,00 | |
| 780. FİNANSMAN GİDERLERİ | 50.000,00 | |
| İLGİLİ AKTİF/PASİF HESAPLAR | 800.000,00 | |
| ————————-Dönem Faaliyet Giderleri—————————————————- | ||
Dönem faaliyet giderlerinden alt yapı işi için hesaplanan/tespit edilen müşterek gider dağıtım oranının %50 olduğu varsayıldığında katlanılan 800.000 TL dönem faaliyet giderinden 400.000 TL’lik kısmı 170-177 hesaba yansıtılmıştır.
| 170-177 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ | 400.000,00 | |
| … Hakediş Maliyeti | ||
| 631. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ | 125.000,00 | |
| 632. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-) | 250.000,00 | |
| 660. KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ (-) | 25.000,00 | |
| 761. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI | 250.000,00 | |
| 771. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI | 500.000,00 | |
| 781. FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI | 50.000,00 | |
| ————Müşterek Giderlerden İnşaat Üretim İşine Pay Verilmesi /193 Say. GVK/43 (%50 Müşterek Gider Dağıtım Oranı varsayılmıştır.) ————————— | ||
Dönem üretim maliyeti olan 10.000.000 ile 113.760 TL tutarlı damga vergisi kesintisi 170-177 hesaba yansıtılmıştır.
| 170-177 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ | 10.113.760,00 | |
| … Hakediş Maliyeti | ||
| 741. HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI | 10.113.760,00 | |
| ———-Devam Eden İnşaat Üretim Cari Dönem Maliyetinin Bilançoya Devri——– | ||
Fiili dönem üretim maliyeti ve faaliyet giderlerinin yansıtma hesapları ile karşılaştırılarak kapatılır.
| 741. HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI | 10.113.760,00 | |
| 761. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI | 250.000,00 | |
| 771. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI | 500.000,00 | |
| 781. FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI | 50.000,00 | |
| 740. HİZMET ÜRETİM MALİYETİ | 10.113.760,00 | |
| 760. PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ | 250.000,00 | |
| 770. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ | 500.000,00 | |
| 780. FİNANSMAN GİDERLERİ | 50.000,00 | |
| ————–Gider ve Yansıtma Hesaplarının Kapatılması——————– | ||
İşin tamamlandığı yıl 170-177 hesaplarında biriken maliyetler gelir tablosuna aşağıdaki yevmiye kaydı ile yansıtılır.
| 622. SATILAN HİZMET MALİYETİ (-) | 10.513.760,00 | |
| … Hakediş Maliyeti | ||
| 170-177 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ | 10.513.760,00 | |
| … Hakediş Maliyeti | ||
| ———————İnşaatın Tamamlanması—————————————- | ||
İ
İşin tamamlandığı yıl 350 hesapta biriken hakediş bedeli gelir tablosuna aşağıdaki yevmiye kaydı ile aktarılır.
| 350-357 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ | 12.000.000,00 | |
| … Hakediş Hasılatı | ||
| 600. YURTİÇİ SATIŞLAR | 12.000.000,00 | |
| … Hakediş Hasılatı | ||
| ——————-Hakediş Bedelinin Dönem Gelir Hesabına Devri————————– | ||
Daha önce peşin ödenen stopajın 193 hesaba virmanlanması gerekir.
| 193. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR | 600.000,00 | |
| … Hakediş Stopajı %5 | ||
| 295. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR | 600.000,00 | |
| Hakediş Stopajı %5 (2023)
———–İşin Tamamlanma Süresi 1 Yılın Altına Düşmesinden Dolayı Stopaj ———-Tutarının İlgili Hesaba Devri | ||
Mali Müşavir Sn.Nazife BOLAT
