TÜRMOB ÖZELİNDEN HAREKETLE MESLEK ODALARI İÇİN YENİ YÖNETİM MODELİ ÖNERİSİ
Adli yıl açılışında Sayın Cumhurbaşkanımız yaptığı konuşmada Meslek Odaları seçim sisteminde “TEMSİLDE ADALET İLKESİ”nden hareketle değişiklik yapılacağı yönünde açıklamalarda bulundu. Naçizane bu konuda TÜRMOB özelinde yaşadıklarımızdan hareketle bir sistem önerisinde bulunmak amacıyla bu yazıyı kaleme almaya karar verdik.
Malumlarınız olduğu üzere; çoğulcu katılımın olduğu demokrasilerde Sivil Toplum Kuruluşları yasama, yürütme ve yargı erkleri gibi doğrudan olmasa da ülke veya yerel yönetimlerde söz sahibi konumundadırlar.
Bu tür demokrasilerde Sivil Toplum Kuruluşları devlet tarafından maddi ve manevi olarak desteklenmektedir. Keza vatandaşlarda sivil toplum kuruluşlarına maddi ve manevi olarak büyük destekte bulunmaktadırlar.
Bunun yanında mesleki anlamdaki birliktelikler amacıyla kurulan ve yasalar tarafından yarı kamusal kurum olarak tanımlanmış olan MESLEK ODALARI ise MESLEKİ UZMANLIKLARIN TEMSİLCİSİ olarak görüldüğü için diğer sivil toplum kuruluşlarına göre ülke yönetiminde daha bir ayrı ve etkili bir konuma sahiptirler.
Ülkemizde geçmiş dönemlerde TÜSİAD ve TOBB çok etkili STK lar olarak karşımıza çıkmışlardır. Sonraki dönemlerde ise Barolar Birliği, Tabipler Birliği, Mühendis ve Mimar Odaları Birlikleri etkili ve sonuç alıcı, gündem yaratıcı faaliyetler icra etmişlerdir.
Son olarak MÜSİAD an itibariyle faaliyetleri ve etkililiği nedeniyle TÜSİAD ‘ın önüne geçmiş durumdadır.
28 Şubat döneminde ise 5 li SİVİL İNSİYATİF adı alan 5 önemli sivil toplum kuruluşu mevcut iktidarın yönetimi bırakması konusunda kanımca demokrasiye müdahale anlamı doğuracak açıklamalar ve eylemeler gerçekleştirmişlerdir.
An itibariyle ülkemizde; SOL ideolojinin yönetiminde bulunan Meslek ODALARI ise mesleki çalışmaların ötesinde mevcut sağ iktidarlara adeta muhalefet yapan eylem ve söylemlerde bulunmaktadırlar.
Ne yazık ki 3568 sayılı Meslek Yasasına tabi olan bizlerin örgütü olan SMMM ve YMMM Odaları ile üst birliğimiz olan TÜRMOB yukarda saydığımız meslek kuruluşları kadar etkili olamamışlardır.
Oysa reel sektörün sorunlarını yakınen bilen meslek mensuplarımız ticaret ve sanayi odaları ile işbirliği halinde çoğu bizzat vergi mükelleflerini ilgilendiren sorunlarımızın çözümünde şimdiye kadar oldukça çok mesafe almış olmalıydı.
TÜRMOB ve meslek odalarımızın Ülke yönetimlerindeki etkileri bir tarafa meslektaş haklarının korunması ve yeni kazanımlar sağlanması anlamında da başarılı olduklarını söylemek imkânsızdır.
TÜRMOB VE SMMMO odalarında bugüne kadar kendilerini SOL İDEOLOJİYE mensup kişiler olarak tanımlayan meslek mensupları söz sahibi yada yönetici konumundadırlar.
Bunları isim olarak zikrederek polemik yaratmak istemesek te lütfen TÜRMOB web sayfasındaki bu kişilerin öz geçmişlerini inceleyiniz.
Bu incelemeden göreceksiniz ki bazıları emeklilik için gerekli olan 25 yıllık süreyi TÜRMOB veya SMMM ODA yönetimlerinde tamamlamışlardır.
Keza 12 EKİM 2019 tarihinde yapılacak olan seçimlerde hala son bir kez daha TÜRMOB yönetimine ya da TÜRMOB başkanlıklarına talip olmuşlardır.
Bununla birlikte SOL GRUP TÜRMOB seçimlerinde İstanbul dükalığına karşı işbirliğine girmiş ve güç olarak ortadan ikiye bölünmüşlerdir.
Bu bölünmüşlük ilk kez yaşanmakta olup olası seçim sonuçlarında yönetimde koalisyon yapmaya engel olacak sonuçları da beraberinde getirecektir.
Son olarak meslektaşlarımız mevcut TÜRMOB ve ODA yönetimlerinden umudunu kesmiş durumdadır.
Keza mevcut dernek yönetimleri de genç meslektaşlarımızın beklentilerine cevap verememiştir.
Özellikle genç meslektaşlarımız Muhasebe Bilenler Topluluğu örneğinde olduğu gibi farklı arayışlar içindedir.
MESLEKTE BİRLİK GRUPLARINDA ki durum ise hiçte iç açıcı değildir.
Kurulmuş Meslekte Birlik Derneklerinin ÜST PLATFORMU olan TÜRKİYE MESLEKTE BİRLİK PLATFORMU da kendisinden olan beklentileri ne yazık ki karşılayamamıştır.
Nispi Temsil Oda Yönetimlerine öteden beri MESLEKTE BİRLİK GRUBU adı altında giren grup bileşenleri nispi temsil ile birlikte ayrı dernekler kurmaya ve oda seçimlerine de ayrı ayrı listeler halinde girmeye başlamışlardır.
Meslekte Birlik Grubu Ankara ilinde 3 ayrı dernek halinde bölünmüş ve ASMMM Odası seçimlerine de 3 ayrı liste halinde girmiştir.
Diğer illerde de benzer bölünmeler yaşanmıştır.
Ne yazık ki bu bölünmenin TÜRMOB seçimlerine de yansıyacağı anlaşılmaktadır.
An itibariyle TÜRMOB seçimlerinde birlikteliği sağlayacak bir ÖN SEÇİM yerine İstanbul ili delege çoğunluğu bende benim temsilcim SMMM kadrosundan ilk sıra yönetim adayı olacak ısrarındadır.
Buna karşılık Anadolu Odalarına mensup meslekte birlik grup üyeleri ile toplantılar düzenlemekte olan Ankara temsilcileri ise İstanbul dışındaki meslektaşların isteği olarak bu seçimlerde SMMM 1.sıranın kendilerine verilmesi konusunda ısrarlıdırlar.
Hatta 1. Sıra adayı olarak tanıtım afişleri ve basın açıklamaları da mevcuttur. Keza Bursa ilinde yapılan toplantıda katılımcı 9 derneğin 6.sının temsilcileri ile alınan kararın örneği bazı sosyal medya ortamlarında da paylaşılmıştır.
Özetle söylemek gerekirse ilk defa MESLEKTE BİRLİK GRUBU da TÜRMOB seçimlerinde tam olarak ortadan ikiye ayrılmış durumdadır.
Daha önce değişik defalar ifade ettiğimiz üzere bu durumun sebebi UYGULANMAKTA OLAN NİSPİ TEMSİL dir.
Nispi temsile karşı değilim ama mevcut uygulanma şekli ne mesleğe, ne meslektaşa ne meslek odalarına nede derneklerine fayda getirmemiştir.
Tam tersi bölünme sebebi olmuş ve olmaya devam etmektedir.
Son olarak yıllardır temsilde adalet ilkesine aykırı bir şekilde sadece 88 delegeye sahip olan YMMM kökenli meslektaşlar TÜRMOB YÖNETİMİNDE 5 kişiyle temsil edilmekte 1677 delegeye sahip SMMM ler ise 4 üye ile temsil edilmektedir.
Üstelik başkan illaki YMM olacaktır şeklinde de düzenleme bulunmaktadır.
TÜRMOB web sitesi verilerine göre SMMM sayısı 109.003 YMM sayısı ise sadece 4.790 kişidir.
Demokrasi adına daha vahim başka bir durum ise TÜRMOB seçimleri için SMMM lerin sadece kendilerinden oluşan bir liste çıkaramamalarıdır. İllaki 88 YMM delegen birilerini listelerine alma mecburiyetleri bulunmaktadır.
YMMM delegelerin yaklaşık 30 kişisi kamu çalışanı veya mevcut YMM odalarında yönetici ya da 3 yıl şartından dolayı TÜRMOB adayı olamamaktadır.
Listelerde Yönetim de 5 YMM, Denetimde 2 YMM ve Disiplinde 3 olmak üzere en az 9 asil YMM bulunmak zorundadır.
Asil ve yedekleri birlikte düşündüğünde mevcut YMM delegelerin tamamı ise şu an için çıkacak olan 4 grubun listelerinde yer almak zorundadırlar.
Dahası bu sistemden dolayı 5 veya 6.cı grup çıkması da imkan dahilinde gözükmemektedir.
BU SEÇİM SİSTEMİ KÖKTEN DEĞİŞTİRİLMELİ VE TEMSİLDE ADALET İVEDİ OLARAK TESİS EDİLMELİDİR.
NİSPİ TEMSİL ise parlamenter sistemdeki TBMM benzeri bir yapı tesisi suretiyle yenilenmelidir.
Konuya ilişkin sistem önerilerimiz ise aşağıda maddeler halinde arz edilmektedir.
1- Oda Meclisleri Yeniden yapılandırılmalıdır.
Oda Meclisi üyeleri Milletvekili seçimi benzeri bir sistemle grup adayları arasından yada bağımsızlar arasından meslek odaları genel kurullarına katılan üyelerin oyuyla seçilmelidir.
2- Odalardaki mevcut komisyonlar ODA MECLİSİNE seçilmiş olan delegeler arasında seçimle oluşturulmalıdır.
3- Oda bütçesi ODA YÖNETİMLERİNCE hazırlanmalı ve ODA MECLİSİNDE OANAYLANMALIDIR.
4- Yönetim Kurulu bu seçilmiş ODA MECLİSİ içerisinden seçilmelidir.
5- Mevcut Denetim Kurulu kaldırılmalı ve ODA MECLİSİNE BÜTÇE VE YÖNETİM FAALİYETELRİNİN denetimi konusunda yetki verilmelidir.
6- Mevcut Disiplin Kurulları kaldırılmalı ve yerine ODA MECLİSİ içinden ayrı bir yapı kurulmalıdır.
7- Oda Meclisleri haftada en az 1 kez toplanmalıdır.
8- Oda Meclislerinde delegelerin
a-Soru
b-Gensoru
c-Araştırma
d-Soruşturma
Komisyonları kurdurabilme yoluyla yönetimi denetleme imkânları sağlanmalıdır.
9- MESLEK ODALARI oluşumuna ilişkin düzenlemeler değiştirilmelidir.
Bugün Antalya ilinde ;
a- ANTALYA SMMM ODASI (3.200 üye)
b-ALANYA SMMM ODASI (525 üye)
c- MANAVGAT SMMM ODASI (380 üye)
Olmak üzere 3 ayrı oda bulunmaktadır.
Keza Muğla ilinde de;
a- MUĞLA SMMM ODASI (733 üye)
b- BODRUM SMMM ODASI (370 üye)
c-FETHİYE SMMM ODASI (291 üye)
Olmak üzere 3 ayrı oda bulunmaktadır.
Keza Tekirdağ (562 üye) ilinde ve ilçesi Çorluda(359 üye) iki ayrı SMMM odası bulunmaktadır.
Son olarak Hatay( 747 üye) ilinde ve ilçesi İskenderun(381 üye) da iki ayrı SMMM odası bulunmaktadır.
Oysa ;
a- 43.032 üyesi olan İstanbul da tek bir oda
b- 13.080 üyesi olan Ankara da tek bir oda
c- 7.692 üyesi olan İzmir de tek bir oda
Bulunmaktadır.
BU ÇARPIK SİSTEM İVEDİ DEĞİŞTİRİLMELİDİR.
10- Bağımsız Denetçiler için ayrı meslek odaları kurulmalıdır. Bu odalar aşağıda önerdiğimiz şekilde yeni yapılandırılacak TÜRMOB ile ilişkilendirilmelidir.
11- Bağımsız Denetçi sicilleri bu odalar tarafından tutulmalıdır.
12- Şimdiye kadarki mevcut uygulamalarda temside adalet ilkesinin yanında SMMM kökenli meslektaşlarımızın haklarını savunma konusunda başarı sağlayamayan TÜRMOB da yeniden yapılanmalıdır.
a- SMMM odaları üst birliği ayrı olmalıdır
b-YMM Odaları Üst Birliği ayrı olmalıdır.
c- Bağımsız denetçiler Odaları Üst Birliği ayrı olmalıdır.
d- Bu üç üst birlik tarafından POLİTİKA BELİRLEMEK VE MESLEKİ EĞİTİMLERİ koordine etmek yetkisine sahip ayrı bir POLİTAKA BELİRLEME VE EĞİTİM ÜST KURULU oluşturulmalıdır.
13- SMMM, YMM ve BAĞIMSIZ DENETÇİLİK hizmet içi zorunlu eğitimleri ve Stajyerlerin eğitimleri ile mesleğe giriş ve yeterlilik sınavları için ADALET AKADEMİSİNE benzer bir akademik yapı oluşturulmalıdır.
14- Bu yapının adı MUHASEBE VE DENETİM AKADEMİSİ olmalıdır.
15- Bu akademik yapı kayıt dışı ekonomi, vergi reformu, sosyal güvenlik reformu ve ticaret hukuku alanlarında bilimsel çalışmalar yapmalı yada bu yönde yapılacak akademik çalışmalara maddi veya manevi olarak destekte bulunmalıdır.
16- TÜRMOB VE ODA seçimlerinde iki dönem kuralı getirilmeli ve esnetilmeden sert olarak uygulanmalıdır.
17- Meslek mensupları reel ekonominin temsilcileri vergi mükelleflerin iş ve işlemelerini yapmakta olup bir çok sorunu doğrudan mükellefleri de ilgilendirmektedir. Bu anlamda TOBB ve Ticaret Odaları ile işbirliği imkanları yasal zemine taşınmalıdır.
18- YMM ve SMMM lerin ortak şirket kurabilmelerine ilişkin düzenlemeler ivedi hayata geçirilmelidir.
19- SMMM lerin kendi mükelleflerin iade raporlarını yazabilmelerine yönelik düzenleme ivedi hayata geçirilmelidir.
20- SMMM meslek unvanı MALİ MÜŞAVİR olarak sadeleştirilmelidir.
Abdullah ÇAVUŞ
SMMM-Bağımsız Denetçi
