KONSİNYE NEDİR?
KONSİNYE SATIŞLARDA FATURA VE İRSALİYE DÜZENLENMESİ İLE KATMA DEĞER VERGİSİNİN NE ZAMAN DOĞAR
Konsinye mal satışı konusunda geniş kapsamlı bir açıklama yapmanın yararlı olacağını düşünüyorum. Konsinye, Bir satıcının, başka bir satıcı, dağıtıcı veya komisyoncuyla mallarının bedelini satıldıktan sonra almak üzere yaptığı satış olarak veya, kesin satış daha sonra yapılmak üzere mal göndermesi biçiminde gerçekleştirilen, Mal bedelinin ödendiği ve tamamen güvene dayalı bir satış ve ödeme yöntemi olarak tanımlanmaktadır.
Ayrıca, Konsinye mal satışı yapan işletmelerin bu sözleşmeyi muhakkak noter kanalı ile yapmaları gerekmektedir. Bu konu Borçlar kanunun 532 maddesinde şu şekilde tanımlanmaktadır. Satım komisyonculuğunu alım ve satım komisyonculuğu, Komisyoncunun ücret karşılığında kendi adına ve vekalet verenin hesabına kıymetli evrak ve taşınırların alım ve satımını üstlendiği sözleşmedir diye tanımlanmış, aynı yasanının 546. Maddesinde ise malzemesi iş sahibi tarafından verilmek üzere imal edilecek taşınırlar hakkındaki komisyon işleri, eşya misli şeylerden olmasa da alım ve satım komisyonculuğu hükmündedir denilmiştir.
Alım ve satım komisyonculuğu sayılmayan işleri, Ücret karşılığında , üreticin veya ihracatçının yurtdışı distribütörlerine, şubelerine veya komisyoncularına, dış alıcılara mal göndermesinde tahsilat sorunu ile karşılaşmamak için o ülkenin o dönemdeki ekonomik, Politik durumunun iyice araştırılması gerekmektedir.
Konsinye malı satana konsinyatör, konsinye malı alana konsinyi, gönderilen mal’a ise konsinye denilmektedir. Günümüzde popüler hale gelen bu tür satışlar hem alıcı hem de satıcı bakımından bir ekonomik rahatlığın sağlanması ve ellerinde daha az bir sermaye ile daha çeşit ürün bulundurmaları bakımından sık kullanılan bir satım ve alım haline gelmiştir. Buraya kadar konsinye nin geniş anlamını yaptıktan sonra bu tür satışlarda fatura ve irsaliye düzenlenmesini ve Katma Değer vergisinin ne zaman doğacağını incelersek;
Bilindiği gibi, 213 Sayılı Vergi Usül Kanunun 229. Maddesinde fatura; Satılan emtia ve yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmış, Aynı yasanın 231. Maddesinin 5. Bendinde ise faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içerisinde düzenlenmesi gerektiğini, Bu süre içinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hüküm altına alınmıştır. Konsinye satışlarda fatura düzenlenmesinde uyulacak esaslar ise konsinye şeklinde kısım kısım satılan malların irsaliye düzenlenmesi sırasında irsaliyenin konsinye şeklinde teslim edildiğine dair bir şerh düşülerek satış yapıldıkça satışı yapılan tutara ait fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
Katma Değer Vergisinin ne zaman doğacağı konusunda ise Katma Değer Vergisi Kanunun vergiyi doğuran olaylar başlıklı 10. Maddesinin (d) fıkrasına göre, Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda, Malların alıcıya tesliminde vergiyi doğuran olayın meydana geleceği açıktır. Bu nedenle, Malın teslim hali malların aracıya veya malı satmak koşuluyla teslim alan tüccar veya işletmeye teslimi veya bırakılması halinde değil, Malın bunlar tarafından gerçek alıcıya teslimi halinde katma Değer vergisinin doğacağı açıktır.
Saygılarımla
Mustafa Günşen
Emekli Maliyeci
