Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu 2018
yılı faaliyet raporu yayınlandı. Anılan raporda bağımsız denetim ve bağımsız
denetçiler için dikkat çeken veriler ve tespitler bulunmaktadır. Keza KGK
inceleme ve gözetimleri sonucu kesilen cezalar hakkında da detaylı
bilgilendirmeler yapıldığı görülmektedir.
Bu tespitler aşağıdaki şekilde özetlenmeye çalışılmıştır.
1- Bağımsız Denetçi Sayısı:
2018 sonu itibariyle KGK’ya yapılan başvurular neticesinde
toplam 18.112 meslek mensubu yetkilendirilmiş, bunların 16.154’ü
bağımsız denetçi olarak Sicile kaydedilmiştir.
Meslek Mensuplarından;
3.045 kişi YMM kökenli
15.067 kişi SMMM kökenlidir.
2- Bağımsız Denetim
Firması Sayısı:
2018 itibarıyla yetkilendirilerek Bağımsız Denetim Resmi
Siciline tescil edilen kuruluş sayısı 273’e ulaşmıştır.
İSTANBULDA 148,
ANKARADA 48,
İZMİRDE 20,
BURSADA 14,
ANTEP 11,
ANTALTADA 9,
Bunların Dışında Kalan Denetim Firmaları Diğer İllerde
Bulunmaktadır.
273 bağımsız denetim kuruluşundan 57’si Tüm Alanlarda 71’i
Temel Alan+Bankacılık+Sermaye Piyasası Alanlarında 145’i Temel Alanda FAALİYET
İZNİ ALMIŞTIR.
Denetim kadrosunda en fazla denetçi yer alan bağımsız denetim
kuruluşunun denetim kadrosu 62 kişiden OLUŞUYOR.
273 bağımsız denetim kuruluşunda, 1.392’si sorumlu denetçi
olmak üzere toplamda 3.076 denetçi görev almaktadır.
3- Zorunlu Denetim
Kapsamında Sözleşme İmzalanan Mükellef Sayısı:
2018 yılı sonu itibariyle; 9.000’i denetim kuruluşları
tarafından, 836’sı ise denetçiler tarafından imzalanan toplam 9.836 sözleşme
bildirimi yapılmıştır.
9.836 sözleşmenin 1.764’ü KAYİK kapsamında yer alan
şirketlere ilişkindir.
4- Bağımsız Denetçilik
Sınavı:
25/01/2013 tarihli ve 28539 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan
Bağımsız Denetçilik Sınav Tebliğine dayanılarak 15/05/2018 ve 11/11/2018
tarihlerinde olmak üzere iki defa Bağımsız Denetçilik Sınavı düzenlenmiş olup,
sınavlara sırasıyla 1.845 ve 1.759
kişi başvurmuştur.
5- KGK Gözetim Dairesi
Başkanlığı Gözetim Sonuçları:
Gözetim faaliyetleri, esas olarak kendi adına denetim
üstlenen denetçiler ile denetim kuruluşları tarafından Bağımsız Denetim
Yönetmeliği’nin 34 ve 36’ncı maddeleri çerçevesinde KGK Sözleşme Bilgi Girişi
Sisteminden yapılan bildirimler üzerinden gerçekleştirilmektedir.
KGK tarafından bu bildirimler üzerinde yürütülen temel
gözetim faaliyetleri kapsamında, denetim kuruluşları ve denetçilerin Bağımsız
Denetim Yönetmeliğinde düzenlenen temel bazı yükümlülüklere uyum sağlayıp
sağlamadıklarının kontrolü yapılarak, mevzuata aykırılıkları tespit edilen
denetim kuruluşları ve denetçiler hakkında tesis edilecek işlemlere esas süreç
işletilmektedir.
Bu kapsamda, yürütülen gözetim faaliyetleri çerçevesinde,
ilgili gözetim konusuna göre mevzuata aykırılıkları tespit edilen denetim
kuruluşu ve denetçilerin Yönetmeliğin 43’üncü maddesi çerçevesinde savunmaları
alınmaktadır.
İlgili denetim kuruluşu ve denetçinin savunmasının alınmasını
müteakip yapılan değerlendirmeler sonucunda ise konuya ilişkin Gözetim Raporu
hazırlanarak, bu Rapor gereğinin yapılması amacıyla Uygulama Dairesi
Başkanlığına gönderilmektedir.
Bunun haricinde, denetime tabi şirketlerin bu
yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri de gözetim faaliyetleri
çerçevesinde takip edilmektedir. Bu kapsamda ise, ilgili yıl için, Bağımsız Denetime
Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar uyarınca denetime tabi olan
şirketler tespit edilerek bu şirketler denetim yaptırmanın zorunluluğu ile bu
denetimi yaptırmamanın hukuki sonuçları hakkında bilgilendirilmektedir.
Daha sonra yapılan nihai kontrollerde ise denetime tabi olduğu
halde bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen şirketler gerekli değerlendirmelerin
yapılması amacıyla Ticaret Bakanlığı’na bildirilmektedir.
Bu amaçla, 2018 yılı gözetim faaliyetleri çerçevesinde şirketlerin 2017 hesap döneminin denetimine ilişkin düzenlenen sözleşmeler üzerinde yapılan ilk incelemelere göre:
a- 4 sözleşmenin denetim ekiplerinde denetçi vb. unvanlarla görevlendirilen bazı kişilerin KGK tarafından yetkilendirilmiş denetçi olmadığı,
b- 2 sözleşmenin denetim ekiplerinde görevlendirilen bazı denetçilerin denetim yapmaya yetkili oldukları alanların, ilgili şirketin denetimini kapsamadığı, tespit edilmiştir.
c- 1 denetim kuruluşu hakkında sözleşmelerin asıl ve yedek denetim ekiplerinde sorumlu denetçi olarak görevlendirilenlerin Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 28’inci maddesi çerçevesinde Kurumumuzca onaylamış sorumlu denetçi olup olmadığı tespit edilmiş olup hazırlanan Gözetim Raporu Uygulama Dairesi Başkanlığına gönderilmiştir.
d- 2 denetim kuruluşu hakkında hazırlanan raporda mevzuatta rotasyon süresine ilişkin düzenlenen hükümlere uyulup uyulmadığı tespit edilmiş ve Gözetim Raporları Uygulama Dairesi Başkanlığına gönderilmiştir.
e-kendi adına denetim üstlenen denetçilerin kendisi ile bunlar tarafından düzenlenen sözleşmelerin denetim ekiplerinde görevlendirilenlerin herhangi bir denetim kuruluşunda ortak, yönetici, denetçi vb. unvanlarla görev alıp almadığı hakkında 2016 ve 2017 yılı gözetim faaliyetleri çerçevesinde başlatılan gözetim süreci tamamlanarak, 2 denetçi
hakkında hazırlanan Gözetim Raporu Uygulama Dairesi Başkanlığına gönderilmiştir.
f-Denetim müşterisine denetim haricinde verilmesi yasak olan hizmetlerden olan defter tutma hizmetinin verilip verilmediği gözetim faaliyetleri çerçevesinde kontrol edilmektedir.Sözleşmeler üzerinde yapılan ilk incelemelere göre, 52 sözleşmenin
tarafı olan denetlenen şirkete bağımsız denetim hizmetinin yanında aynı zamanda
defter tutma hizmetinin de verildiği tespit edilmiş olup, konuya ilişkin yürütülen gözetim süreci devam etmektedir.
g-Denetim kuruluşları ve denetçilerin Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 33’üncü maddesinde belirtilen mesleki sorumluluk sigortasını yaptırıp yaptırmadıkları ile söz konusu sigortaya ilişkin poliçelerini zamanında Kurumumuza bildirip bildirmedikleri kontrol edilmiştir. Bu kapsamda yapılan kontrollerde gözetimi yapılan 504 denetim kuruluşu/denetçiden 29’unun mesleki sorumluluk sigortası bildiriminde bulunmadığı, 79’unun söz konusu bildirimlerini zamanında yapmadığı, 26’sı tarafından bildirimi yapılan
poliçelerin ise bağımsız denetim hizmetlerini kapsamadığı tespit edilmiş olup, konuya ilişkin yürütülen gözetim süreci devam etmektedir.
ğ- 2016 takvim yılında KAYİK denetimi yapan denetim kuruluşlarının, Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 36’ncı maddesinde belirtilen şekilde şeffaflık raporu hazırlama, yayımlama ve Kurumumuza bildirme yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği hususunda 2017 yılı gözetim faaliyetleri çerçevesinde başlatılan gözetim süreci tamamlanarak, 2 denetim kuruluşu hakkında hazırlanan Gözetim Raporları Uygulama Dairesi Başkanlığına gönderilmiştir. 2018 yılı için böyle bir tespit yoktur.
Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 34/1-b maddesine göre denetim raporlarının imza tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde Kurumumuza bildirilmesi zorunludur. 2017
yılı gözetim faaliyetleri çerçevesinde başlatılan gözetim süreci tamamlanarak, 2
denetim kuruluşu hakkında hazırlanan Gözetim Raporu Uygulama Dairesi Başkanlığına gönderilmiştir.
6- İnceleme Dairesi Başkanlığı Denetim Sonuçları:
KGK tarafından yapılan inceleme faaliyetleri, denetim kuruluşları ve denetçiler tarafından gerçekleştirilen denetim çalışmalarının 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda yer alan denetime ilişkin hükümlere, 660 sayılı KHK’ya ve Kurum standart ve düzenlemelerine uygunluğunun değerlendirmesini kapsamaktadır.
Bu kapsamda inceleme faaliyetleri, ilgili kamu kurumlarının görüşü alınmak suretiyle Kurulca her yıl hazırlanan Yıllık İnceleme Planı çerçevesinde yürütülmektedir
Kurum, planlanan inceleme faaliyetlerinin yanında ihbar, şikâyet, bildirim gibi durumlarda ve gerekli gördüğü diğer hallerde de inceleme faaliyeti gerçekleştirmektedir.
Yapılan incelemeler sonucunda mevzuata aykırılıkları tespit edilenlere aykırılıkların mahiyetine bağlı olarak Kurul kararıyla; uyarı, faaliyet iznini askıya alma, faaliyet iznini iptal etme yaptırımları uygulanabildiği gibi herhangi bir yaptırım uygulamadan tespit edilen aykırılık ve eksikliklerin giderilmesi için süre de verilebilmektedir.
Ayrıca 660 sayılı KHK hükümlerine dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurulca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket eden bağımsız denetim kuruluşlarına, Kurul tarafından on bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilebilmektedir.
2018 Yılı İnceleme Planı kapsamında 62 denetim kuruluşu ile 10 denetçi olmak üzere toplam 72 denetim firması ve/veya denetçi tarafından gerçekleştirilen bağımsız denetim faaliyetlerine yönelik toplamda 76 denetim dosyası incelenmiştir.
Ayrıca başta finansal raporlamaya yönelik olmak üzere bilgi sistemleri kaynaklı risklerin anlaşılması amacıyla 6 denetim kuruluşu nezdinde Bilgi Sistemlerine yönelik incelemeler gerçekleştirilmiştir.
7-Uygulama Dairesi Başkanlığınca Verilen Cezalar:
KGK tarafından yürütülen denetim ve gözetim faaliyetleri neticesinde mevzuata aykırılıkların tespit edilen denetim kuruluşları ve denetçilere uygulanacak idari yaptırımların karara bağlanmasına yönelik işlemleri yürütmek, ilgili kurumların bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçilerin ile ilgili bildirimleri hakkında gerekli işlemleri yapmak, görev alanına giren konularda talep edilen görüşlerle ilgili çalışmaları yapmak, denetim ve inceleme sonuçlarının kamuoyuna açıklanmasına yönelik raporu hazırlamak, denetimin bağımsızlığına, tarafsızlığına, denetime olan güvenin ve denetimin kalitesinin artırılmasına yönelik görev alanıyla ilgili çalışmaları yapmak ve gerekli tedbirleri almak üzere Uygulama Daire Başkanlığı, görevlendirilmiştir.
Uygulama Daire başkanlığı çalışmalarına ilişkin bazı veriler aşağıdaki gibidir.
a- 49’u denetim kuruluşları, 5’i ise bireysel denetçiler hakkında olmak üzere 54 inceleme
raporu düzenlenmiştir.
b-Bu raporlardan hareketle denetim kuruluşları hakkında 25 ikaz, 24 uyarı yaptırımı ve 1 askıya alma yaptırımı uygulanmıştır.
c- Bununla birlikte denetim kuruluşlarının sorumlu denetçileri hakkında da 17 ikaz, 23
uyarı ve 10 faaliyet izninin askıya alınması yaptırımı uygulanmış olup, kaliteyi kontrol eden denetçilerden iki tanesi için de ikaz kararı verilmiştir.
d- Haklarında inceleme raporu düzenlenen 5 bireysel denetçinin üçüne “uyarı” yaptırımı
uygulanmış, 2 tanesi için de faaliyet izninin askıya alınması yaptırımı uygulanmıştır.
e-Bahse konu denetim kuruluşları için toplamda 1.406.269 TL idari para cezası yaptırımı uygulanmıştır.
f-2018 yılında kamu gözetimi fonksiyonu kapsamında neticelenen 52 dosya bulunmakta olup, bunlardan 12’si denetim kuruluşları, 40’ı ise bireysel denetçiler hakkında hazırlanmıştır.
g-İlgili dosyalara ilişkin savunmalar alındıktan sonra müzekkereleri hazırlanarak Kurula sunulmuş olup, denetim kuruluşları hakkında 4 bilgilendirme, 3 ikaz, 5 uyarı yaptırımı; bireysel denetçiler hakkında ise 21 bilgilendirme, 1 ikaz, 18 uyarı yaptırımı uygulanmıştır.
h- Gözetim faaliyetleri neticesinde denetim kuruluşlarına toplam 197.968 TL idari para
cezası yaptırımı uygulanmıştır.
ı-KGK tarafından on bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilebilmektedir.
Abdullah ÇAVUŞ/BADED Başkanı
