KAPICILARDA KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI
Kapıcılar apartman görevlileri de diğer işçiler gibi 4857 sayılı İş Kanununa tabi çalışırlar.Bu sebeple diğer tüm kanunlarda olduğu gibi iş akdinin sona ermesi (fesih) durumunda Kapıcıların da kıdem, İhbar tazminatı hakkı doğmaktadır. Kapıcının iş sözleşmesinin kıdem tazminatını hak eder şekilde sona ermesi durumunda kendisine kıdem tazminatı ödenmesi gerekir.Apartman yönetimiyle iş sözleşmesi yapmış kapıcının en az 1 yıllık kıdem şartını sağlamak kaydıyla kıdem tazminatına hak kazanır.
SEBEPLERİ;
- Haklı bir sebeple işine son verilirse,
- Kanunlara göre emekli olursa,
- Askere giderse,
- Ölüm gerçekleşirse,
- Kıdem tazminatını hak edecek şekilde işine son verilirse,
- Kapıcının bayan olması halinde evlenince 1 yıl içinde,
- 15 yıl sigortalılık ve 3600 gün şartını tamamlayarak, emeklilik süresini çalışmadan beklemek isteyenlere Sosyal Güvenlik Kurumundan kıdem tazminatı alır yazısını alarak apartman yönetimine müracaat ettiğinde, 1475 sayılı kanunun 14. maddesi gereğince kapıcı kıdem tazminatı hak eder.
Kapıcılar için kıdem tazminatı hesabında farklı bir durum söz konusu bulunmaktadır. Uygulamada bir çok kapıcı kira vermediği gibi elektrik, su gibi aboneliklerde bina yönetimi tarafından karşılanmaktadır. Bu giderler, işçiye yapılmış yan ödemeler gibi değerlendirilerek kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmalıdır. Bu hesaplama kapıcının kullandığı dairenin emsal kira bedelinin tespit edilerek varsa elektrik su gibi giderlerin de brüt ücretine eklenmesi suretiyle yapılmaktadır. Kapıcının kıdem tazminatından 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesi gereğince Gelir Vergisi, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununu gereği Damga Vergisi kesilmez.
İHBAR TAZMİNATI
İşten çıkma ve işten çıkartılma kurallarına kapıcılar ile kapıcı çalıştıran apartman yöneticileri de tabi bulunmaktadır.
İş Kanununda, iş sözleşmesinde belirtilen esaslara uymadan işi terk eden kapıcı, yönetime bildirim sürelerine ilişkin ücret tutarında bir tazminat ödemek zorunda. Aynı şekilde, belirlenen usul ve esaslara uymadan kapıcının işine son veren apartman yönetimi de bildirim sürelerine ilişkin ücret tutarında kapıcıya tazminat ödemek zorunda. Ödenen bu tazminata “ihbar tazminatı” denilmektedir. Apartmanda belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan kapıcının iş sözleşmesinin feshinden önce, işten çıkartılacağının kendisine bildirilmesi gerekiyor. Bu süreye “bildirim süresi”denilmektedir.
BİLDİRİM SÜRELERİ
Bildirim süresinin ne kadar olacağı kapıcının hizmet süresine göre değişmekte. İş sözleşmeleri;
1) İşi altı aydan az sürmüş olan kapıcı için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
2) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan kapıcı için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
3) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan kapıcı için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
4) İşi üç yıldan fazla sürmüş kapıcı için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,
feshedilmiş sayılır.
Burada belirtilen ihbar süreleri yasada belirlenen asgari süreler olup, bu süreler kapıcı ve yönetimce iş sözleşmesinde artırılabilmektedir. Örneğin, hizmet süresi 6 aydan az sürmüş kapıcı için yasada belirtilen iki haftalık ihbar süresi iş sözleşmesinde dört haftaya çıkartılabilir.
Gerek kapıcı işten çıkacağını, gerekse apartman yönetimi kapıcıya işten çıkartılacağını bir yazı ile karşı tarafa bildirmelidir. Yazıda ihbar süresinin ne zaman başlayacağı ve ne zaman biteceğini açıkça belirtilmelidir. Apartman yönetimi kapıcıyı ihbar süresine uymadan işten çıkartırsa, kapıcıya veya kapıcı ihbar süresine uymadan işten çıkması halinde, apartman yönetimine ihbar süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.
İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMASI
İhbar tazminatı, kapıcının giydirilmiş son ücreti üzerinden ödenir. Giydirilmiş ücret; işçinin aylık ücretine ek olarak ödenen ikramiye, yakacak yardımı, yol yardımı gibi para veya para ile ölçülen menfaatlerinin normal ücretine ilave edilmesiyle bulunan ücrettir. Kıdem tazminatı ödemesinde olduğu gibi, ihbar tazminatı ödemesi de giydirilmiş ücret üzerinden yapılmalıdır. Genel olarak ihbar tazminatı gelir vergisine tabi olmakla birlikte, kapıcılara ödenen ücretler gelir vergisinden muaf tutulduğundan, kapıcılara ödenen ihbar tazminatından hem gelir vergisi hem de damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır.
KÖTÜ NİYET TAZMİNATI
Kapıcının iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda, kapıcıya ihbar tazminatından ayrı olarak, bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenmesi gereklidir. Kötü niyet tazminatı 4857 sayılı İş Kanununda iş güvencesinden yararlanmayan kapıcılar için öngörülmüştür.
Kötü niyet tazminatı bir hizmet karşılığı ödenmeyip, tazminat mahiyetinde yapılan bir ödeme olduğundan gelir vergisi kesintisi yapılmaması gerekiyor. Ancak binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.
FATMA ACAR KASIM
