Bİ REKLAM ARASI :)

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI

A)Kapsam 

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesine 28/02/2009 tarihli ve 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la eklenen 32/A maddesinde belirtilen ve Ekonomi Bakanlığı tarafından yatırım teşvik belgesine bağlanan yatırımlar için kurumlar veya gelir  vergisi  mükellefleri, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmeye başlanılan hesap döneminden itibaren elde ettikleri kazançları dolayısıyla indirimli kurumlar vergisi uygulamasından faydalanabilirler. Ayrıca 32/A maddesinin c bendi ile de işletmeler, yatırıma başlanıldığı tarihten itibaren yatırım faaliyetleri dışında kalan diğer faaliyetlerinden elde edilecek gelirlerine, bu maddeye göre hesaplanacak yatırım katkı tutarına mahsuben toplam yatırım katkı tutarının %80’ini ve dönemde gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere indirimli kurumlar vergisi oranı uygulayabilirler. Bakanlar Kurulu bu oranı her il grubu, bölgesel, büyük ölçekli, stratejik, ve öncelikli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibariyle proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlar için sıfıra kadar indirmeye ve %100’ e kadar artırmaya yetkilidir.

Aşağıdaki tanımlamalar ve tablolar konunun temelinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır.

Yatırıma Katkı Tutarı: İndirimli kurumlar vergisi uygulanması suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi tutarını ifade eder.

Yatırıma Katkı Oranı: Yatırıma katkı tutarının toplam yatırım tutarına bölünmesiyle bulunacak oranı iade eder.

Komple Yeni Yatırım: Yatırımın, yapılacağı yerde aynı üretim konusuna ait herhangi bir tesis veya altyapı olmaksızın her anlamda sıfırdan yapılan yatırımları ifade eder.

Entegrasyon Yatırımı: Mal ve hizmet üreten tesislerin mevcut üretim hatlarında elde edilen nihai ürüne bütünleyici nitelikte ara malı verecek ve/veya üretilmekte olan nihai ürünü ara malı olarak kullanabilecek şekilde, mevcut tesise ileri ve/veya geriye doğru entegre olan, yatırımın konusu ve projenin özelliği dikkate alınarak aynı il sınırları içinde veya aynı yerde ve aynı tesis bünyesinde olan yatırımlardır.

Modernizasyon Yatırımı: Mevcut tesislerin üretim hatlarında ömrünü tamamlamış makine ve teçhizatın yenileri ile değiştirilmesini, tesisteki eksik kalmış bölümlerin tamamlanmasını, nihai ürünün doğrudan kalitesinin yükseltilmesini veya modelinin değiştirilmesini içeren yatırımlardır.

Ürün Çeşitlendirme Yatırımları: Mevcut tesisler ile altyapı müşterekliği olan, aynı işletmede mevcut makine ve teçhizata yapılacak ilave yatırımla farklı bir nihai ürün elde edilmesine yönelik olan yatırımlardır.

Yatırım Teşvik Uygulaması Kapsamında Desteklenecek Büyük Ölçekli Yatırım Konuları

Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında gerçekleştirilen yatırımlarda, Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi çerçevesinde, kurumlar vergisi veya gelir vergisine uygulanacak indirim oranları ile yatırıma katkı oranları aşağıda belirtilmiştir

Stratejik yatırımlar için tüm bölgelerde uygulanacak vergi indirimi oranı yüzde doksan ve yatırıma katkı oranı yüzde ellidir.

Bakanlar Kurulu, kanunun 32/A maddesinde, bölgeleri kişi başına milli gelir ve sosyoekonomik yapılarına göre il bazında gruplandırıp sınıflandırmaya (bölgeler), bu sınıflarda belirtilen yerler için yatırıma katkı oranının %55’i, yatırım tutarı 50 milyon TL yi aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise %65’i geçmemek  üzere belirlemeye ve kurumlar vergisi oranını %90’a kadar indirimli uygulatmaya yetkilidir.

Nitekim;

(*) 22/02/2017 tarihli resmi gazetede yayınlanan BKK 2017/9917 Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ve daha önceki kararlara istinaden İMALAT SANAYİİNE   yönelik   (US-97   Kodu:15-37)   olarak   düzenlenen    yatırım    teşvik    belgeleri    kapsamında, 01.01.2017 ile 31.12.2017 tarihleri arasında gerçekleştirilecek yatırım harcamaları için bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik teşvik uygulamaları kapsamında vergi indirimi desteğinde uygulanacak yatırıma katkı oranları her bir bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına 15 puan ilave edilmek suretiyle, kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirimi tüm bölgelerde %100 oranında ve yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına uygulanacak oranı %100 olmak üzere, teşvik belgesi üzerinde herhangi bir işlem yapılmaksızın uygulanır.

 Bu değişikliğe istinaden 01.01.2017-31.12.2017 tarihleri arasında başlanılacak olan yatırımlara uygulanacak oranlar aşağıdaki tablodaki gibidir.

İşletmeler 2017 yılı içinde başlamış olduğu yatırımları için kurumlar vergisi hesaplarken bu oranları dikkate alacaklardır.

Bölgelerde yer alan iller listesi:

Ayrıca bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar kapsamında organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirilen yatırımlar ve aynı sektörde faaliyet gösteren en az beş gerçek veya tüzel kişinin ortağı olduğu ve faaliyet alanlarında entegrasyonu sağlayacak yatırımlar vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlana oran ve sürelerde bu  desteklerden  yararlanabilir. Ayrıca endüstri bölgelerinde imalat sanayine yönelik yatırımlar da bir alt bölge teşviklerinden yararlanabilirler.

Şunu da belirtmekte fayda var, yatırımın başlangıç tarihi, teşvik belgesi için Bakanlığa veya ilgili yerel birime müracaat tarihidir. Ancak, yatırıma başlanıldığının kabul edilebilmesi için, yatırımın başlangıç tarihinden sonra arazi-arsa, altyapı, bina-inşaat, makine ve teçhizat (avans ve ön ödemeler dahil) ile diğer yatırım harcamalarına yönelik olarak teşvik belgesinin ilk düzenlendiği tarihteki sabit yatırım tutarı esas alınmak üzere, sabit yatırım tutarının en az yüzde onu oranında (sabit yatırım tutarı ellimilyon Türk Lirasının üzerindeki yatırımlar için en az beşmilyon Türk Lirası) harcama yapılması gerekir

 Şimdi öncelikle basit bir örnek yardımıyla konuyu açıklamaya başlayalım

Örnek: (X) A.Ş.‘ nin yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımının toplam tutarı 10.000.000 TL ve yatırıma katkı oranı %40 tır. Bu durumda toplam yatırıma katkı tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır.

Toplam Yatırıma Katkı Tutarı = Toplam Yatırım Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı

= 10.000.000 TL X %40

= 4.000.000 TL

Bu tutar devletin tahsilinden vazgeçtiği kurumlar vergisi tutarını ifade eder.

B)   İndirimli kurumlar vergisi oranından yararlanamayacaklar ve yararlanılamayacak veya sınırlı yararlanılabilecek yatırımlar ve harcamalar 

Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile iş ortaklıkları indirimli kurumlar vergisi oranından faydalanamaz. Ayrıca taahhüt işlerinden, 16/07/1997 tarihli ve 4283 sayılı Yap-İşlet  modeli ile elektrik enerjisi üretim tesislerinin kurulması ve işletilmesi ile enerji satışının düzenlenmesi hakkında kanun ve 08/09/2014 tarih ve 3996 sayılı bazı yatırım ve hizmetlerin yap-işlet-devlet modeli çerçevesinde yaptırılması hakkında kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlardan elde edilen kazançlar dolayısıyla da mükellefler indirimli  orandan faydalanamaz.

Öte yandan Bakanlar Kurulu, yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans, know-how harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca  sınırlandırmaya yetkili olup bu yetki çerçevesinde çıkartılan 14/07/2009 tarih ve 2009/15199 sayılı ve 15/06/2012 tarih ve 2012/3305 sayılı yatırımlarda devlet yardımları hakkında Bakanlar Kurulu kararları uyarınca arazi, arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tabi olmayan diğer harcamalar indirimli kurumlar vergisi uygulamasına konu edilemeyecektir. Bu sebeple yatırıma katkı tutarı hesaplanırken bu harcamalar dikkate alınmayacaktır.

C)  İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması

C-1) Sadece yatırım teşvik belgesine bağlı yatırım ve kazanç olması durumunda indirimli kurumlar vergisi uygulaması 

Uygulamayı örnek yardımıyla açıklayalım.

Örnek: (Y) A.Ş. nin 2014 hesap döneminde başlamış olduğu ve yatırım teşvik belgesi kapsamındaki komple yeni yatırımının toplam tutarı 10.000.000 TL dir. 2015 hesap döneminde kısmen işletilmeye başlanan bu yatırımın 2.000.000 TL’lik kısmı gerçekleştirilmiş ve (Y) A.Ş. söz konusu yatırımdan 2015 hesap döneminde 400.000 TL kazanç elde etmiştir. (Yatırıma katkı oranı: %40, vergi indirim oranı: %80)

Hesaplamalar şu şekilde yapılacaktır,

Toplam Yatırıma Katkı Tutarı = Toplam Yatırım Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı

= 10.000.000TL X %40

= 4.000.000 TL

2015 Hesap Döneminde

Hak Kazanılan Yatırıma          = Yatırım Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı

Katkı Tutarı

= 2.0000.000 TL X %40

= 800.000 TL

İndirimli KV Oranı=

[KV Oranı – (KV Oranı X Vergi İndirim Oranı)]=[%20 – (%20 X %80)]= % 4

Yatırımdan 400.000 TL kazanç elde etmiştik. İndirimli KV uygulanmasaydı ödenecek olan KV 400.000 TL X %20 = 80.000TL olacaktı. İndirimli KV uyguladığımızda ödeyeceğimiz KV tutarı 400.000TL X %4 = 16.000 TL dir. Bu durumda 80.000 TL – 16.000 TL = 64.000 TL (yararlanılan yatırıma katkı tutarı) daha az KV ödemiş olduk.

Yapılan yatırım harcaması nedeniyle 2015 döneminde hak kazanılan 800.000 TL yatırıma katkı tutarının bu dönemde faydalanılmayan ( 800.000 TL – 64.000 TL) 736.000 TL lik kısmı izleyen hesap dönemlerinde bu yatırımdan elde edilen kazançlara indirimli vergi oranı uygulanmak suretiyle yararlanılabilecektir. Yapılan yatırımın yatırıma katkı tutarı toplamı olan 4.000.000 TL’nin tamamından, bu tutar üst sınır kabul edilerek, ilerleyen hesap dönemlerinde yatırımın işletilmeye ve kazanç elde edilmeye devam edileceği düşünüldüğünde indirimli vergi oranı uygulanmak suretiyle yararlanılmış olacaktır.

C-2) Yatırım döneminde diğer faaliyetlerden de elde edilen kazanç olması durumunda indirimli kurumlar vergisi uygulaması 

Kaununun 32/A maddesi (c) bendi ile mükelleflerin yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlarının, yatırım dönemlerinde diğer faaliyetlerinden 01/01/2013 tarihinden itibaren elde ettikleri kazançlarına, indirimli kurumlar vergisi uygulanması suretiyle yatırıma katkı tutarının kısmen kullandırılması mümkün hale gelmiştir. Bu kapsamda yatırım teşvik belgesine bağlı yatırımlarına fiilen başladıkları tarihten itibaren, hesaplanacak yatırım katkı tutarına mahsuben

• Toplam yatırıma katkı tutarının Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen oranını geçmemek,
• Gerçekleştirilen yatırım harcaması  tutarını  aşmamak  şartlarını  beraber  sağlaması   durumunda uygulanabilecektir.

Diğer faaliyetlerinden doğan kazançlara uygulanacak indirimli kurumlar vergisi uygulaması açısından yatırım dönemi ifadesinden, yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırıma fiilen başlanılan tarihi içeren geçici vergilendirme döneminin başından, tamamlama vizesi yapılması amacıyla Ekonomi Bakanlığı’na müracaat tarihini içeren geçici vergilendirme döneminin son gününe kadar olan sürenin anlaşılması gerekir.

Yatırımın fiilen tamamlandığı tarihin, tamamlanma vizesinin yapılmasına ilişkin olarak Ekonomi Bakanlığı’na müracaat tarihinden önceki bir geçici vergilendirme dönemine isabet etmesi durumunda yatırımın tamamlandığı tarihi içeren geçici vergilendirme döneminin son gününün yatırım sona erdiği tarih olarak dikkate alınması gerekmektedir. Yani yatırımın tamamlandığı geçici vergi döneminin son günü yatırım döneminin sonu olacaktır. İzleyen dönemin ilk günü ise işletmeye geçiş tarihidir.

Daha iyi anlaşılması için örneklerle açıklayalım.

Örnek 1: (Z) A.Ş. yatırım teşvik belgesi kapsamındaki toplam 20.000.000 TL’lik yatırımına 10/03/2015 tarihinde başlamış olup bu yatırıma ilişkin olarak 2015 hesap dönemi sonu itibariyle 10.000.000 TL yatırım harcaması yapmıştır. 2016 hesap döneminde de devam eden yatırımını henüz işletmeye başlamamış olan (Z) A.Ş. 2015 hesap döneminde 25.000.000 TL kazanç elde etmiş olup bu tutar aynı zamanda (Z) A.Ş.’nin kurumlar vergisi matrahıdır. (Yatırıma katkı oranı %30, vergi indirim oranı %70, yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılabilecek kısmı %50)

Yatırım henüz işletilip kazanç sağlanmadığı için sadece diğer faaliyetlerinden elde edilen  kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir.

Yukarıda belirttiğimiz diğer faaliyetlerden doğan kazançlara indirimli KV uygulayabilmek için gerekli olan 2 şartı ortaya koyalım.

• Yatırım döneminde  yararlanılabilecek  yatırıma  katkı  tutarı  Bakanlar  Kurulu’nca  %50   olarak belirlenmiş.

Yatırıma Katkı Tutarı =

[(Toplam Yat. Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı) X Belirlenen Oran]

= [(20.000.000 TL X %30) X %50] = 3.000.000 TL

• Gerçekleştirilen yatırım harcaması: 000.000 TL

(Not: Gerçekleştirilen yatırım harcaması diyelim ki 2.000.000 TL olmuş olsaydı şayet, hesaplanan kurumlar vergisinden yatırıma katkı tutarı olarak 3.000.000 TL değil en fazla 2.000.000 TL  indirebilecektik.) 

Diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanacak indirimli kurumlar vergisi aşağıdaki gibi olacaktır.

İndirimli KV Oranı =[KV Oranı – (KV Oranı X Vergi İndirim Oranı)]

=[%20 – (%20 X %70)]=%6

Diğer faaliyetlerden elde edilen kazanç 25.000.000 TL idi. İndirimli KV olmasaydı ödeyeceğimiz KV 25.000.000 TL X %20 = 5.000.000 TL olacaktı. Yatırım döneminde yararlanılabilecek (normal şartlarda hesaplanacak KV’nden indirilecek tutar) yatırıma katkı tutarı 3.000.000 TL idi. Bu durumda ödenecek olan kurumlar vergisi tutarı 5.000.000 TL – 3.000.000 TL = 2.000.000 TL dir.

Aynı sonuca farklı bir yolla da ulaşabiliriz.

Yatırım döneminde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı 3.000.000 TL idi. Buradan indirimli KV matrahını [(yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı / (KV Oranı – İndirimli KV Oranı)] formülü ile buluruz.

3.000.000 TL / %20 – %6 = 21.428.571,43 TL. İndirimli orana tabi matrah üzerinden hesaplanan KV 21.428.571,43 TL X % 6 = 1.285.714,29 TL. Genel orana tabi KV matrahı 25.000.000 TL – 21.428.571,43 TL = 3.571.428,57 TL Genel orana tabi matrah üzerinden hesaplanan KV 3.571.428,57 TL X %20 = 714.285,71. Hesaplanan toplam KV 1.285.714,29 TL + 714.285,71 TL = 2.000.000 TL

(Z) A.Ş. yatırım döneminde elde ettiği diğer faaliyetlerinden doğan kazançlarına vergi hesaplanırken, yatırım döneminde yararlanabileceği yatırım katkı tutarının tamamından (3.000.000 TL) faydalanmıştır. Bu sebeple geriye kalan 3.000.000 TL lik yatırıma katkı tutarından sonraki dönemlerde sadece yatırımın işletilmesi halinde elde edilecek olan kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle faydalanabilecektir. Diğer faaliyetlerden doğan kazançları %20 olan kurumlar vergisi üzerinden hesaplanıp ödenecektir.

Örnek 2) (F) A.Ş. yatırım teşvik belgesi kapsamındaki toplam 30.000.000 TL tutarındaki yatırımına 05/02/2015 tarihinde başlamış ve 2015 hesap döneminde bu yatırma ilişkin olarak 2.000.000 TL yatırım harcaması yapmıştır. (Yatırıma katkı oranı: %40, vergi inidirim oranı: %80, yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılacak kısmı: %40)(F) A.Ş. yatırımını 10/05/2016 tarihinde fiilen tamamlamış olup 14/06/2016 tarihinde tamamlama vizesinin yapılması için Ekonomi Bakanlığı’na müracaat etmiştir.

Hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan (F) A.Ş. 2015 hesap döneminin 1. geçici vergi döneminden itibaren diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulayabilecektir.

(F) A.Ş. 2015 hesap döneminde diğer faaliyetlerinden 30.000.000 TL kazanç elde etmiştir. Bu dönemde (F) A.Ş.’nin yeni yatırımından herhangi bir kazancı bulunmamaktadır.

Diğer faaliyetlerden doğan kazançlara indirimli KV uygulayabilmek için gerekli olan 2 şartı tekrar ortaya koyalım.

• Yatırım döneminde  yararlanılabilecek  yatırıma  katkı  tutarı  Bakanlar  Kurulu’nca  %40   olarak belirlenmiş.

Yatırıma Katkı Tutarı =

[(Toplam Yat. Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı) X Belirlenen Oran]

= [(30.000.000 TL X %40) X %25]= 3.000.000 TL

• Gerçekleştirilen yatırım harcaması: 000.000 TL

(F) A.Ş. nin yatırım dönemi içinde diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazancına 2.000.000 TL’yi geçmemek üzere indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir. Bu durumda 30.000.000 TL diğer faaliyetlerinden doğan kazançlarından ötürü normalde 30.000.000 TL X %20 = 6.000.000 TL KV ödeyecekken

6.000.000 TL – 2.000.000 TL = 4.000.000 TL KV ödeyecektir. Toplam yatırıma katkı tutarının yararlanılamayan kısmı (3.000.000 TL – 2.000.000 TL = 1.000.000 TL) için yatırım dönemi içinde kalan ileriki hesap dönemlerinde en az bu tutar kadar ilave yatırım harcaması yapılmış olması kaydıyla diğer faaliyetlerden kazanç elde edilmesi durumunda indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir. Ayrıca  yatırıma katkı tutarının kullanılamayan kısmı, söz konusu yatırımın işletilmesinden elde edilecek kazançlarda indirimli KV uygulanmak suretiyle uygulanabilecektir.

(F) A.Ş. nin yatırı fiilen 2. geçici vergi döneminde sona erdiğinden, 3. geçici vergi döneminden itibaren diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanma imkanı kalmamıştır. 1.000.000 TL’lik kalan yatırıma katkı tutarını 1. Ve 2. geçici vergi dönemlerinde elde ettiği diğer faaliyet kazançlarına uygulayabilecektir. Ayrıca 2016 hesap döneminin izleyen geçici vergi beyannameleri ile hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde, 1. Ve 2. geçici vergilendirme dönemlerinde diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarla sınırlı olmak üzere indirimli kurumlar vergisinden faydalanabilecektir.

Yatırım döneminden sonra yatırıma katkı tutarı, toplam yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar sadece yatırımdan elde edilen kazançlara uygulanabilecektir.

C-3) Yatırım döneminde hem yatırımdan hem de diğer faaliyetlerden de elde  edilen  kazanç olması durumunda indirimli kurumlar vergisi uygulaması

 Konuyu bir örnekle açıklayalım.

Örnek:  (A)   A.Ş.  yatırım   teşvik  belgesi   kapsamında  2014   yılında  başladığı   yatırımının  toplamı

• TL’dir. 2014 hesap döneminde kısmen işletilmeye başlanan bu yatırımın 10.000.000 TL’lik kısmı gerçekleştirilmiş ve (A) A.Ş. 2014 hesap döneminde bu yatırımından 4.000.000 TL, diğer faaliyetlerinden de 30.000.000 TL kazanç elde etmiştir. (Yatırıma katkı oranı: %30, vergi indirim oranı: %70, katkı tutarının yatırım döneminde kullanılacak kısmı: %50) Bu durumda kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanır.

1)      Yatırımdan elde ettiğimiz kazancın KV hesaplaması

Yatırıma Katkı Tutarı = (Toplam Yat. Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı)

= (20.000.000 TL X %30) = 6.000.000 TL

2014 Hesap Döneminde

Hak Kazanılan Yatırıma          = Yatırım Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı

Katkı Tutarı

= 10.0000.000 TL X %30 = 3.000.000 TL

İndirimli KV Oranı                    =[KV Oranı – (KV Oranı X Vergi İndirim Oranı)]

=[%20 – (%20 X %70)]=%6

Yatırımdan elde ettiğimiz kazanç 4.000.000 TL idi. Normal şartlarda %20 KV üzerinden 800.000 TL  KV ödeyecekken, indirimli oran üzerinden 240.000 TL KV ödeyeceğiz. Bu durumda 800.000 TL – 240.000   TL = 560.000 TL yatırıma katkı tutarından yararlandık.

2)      Diğer faaliyetlerden elde ettiğimiz kazançla birlikte KV hesaplaması

Yatırım döneminde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı Bakanlar Kurulu’nca %50 olarak belirlenmiş.

Yatırıma Katkı Tutarı =

[(Toplam Yat. Harcaması X Yatırıma Katkı Oranı) X Belirlenen Oran]

= [(20.000.000 TL X %30) X %50]

= 3.000.000 TL

Gerçekleştirilen yatırım harcaması: 10.000.000 TL

Kurumlar  vergisi  matrahımız  34.000.000  TL  tutmakta.  Normal  şartlarda  ödeyeceğimiz  KV tutarı 6.800.000 TL’dir. Yatırımdan elde ettiğimiz kazancın vergisini hesaplamıştık. Diğer faaliyetlerden toplam 30.000.000 TL kazanç elde etmiştik. Normal şartlarda 6.000.000 TL KV ödeyecekken yatırıma katkı tutarının hesaba katılmasıyla diğer kazançlar için 6.000.000 TL – 3.000.000 TL = 3.000.000 TL KV ödeyeceğiz. Böylece toplamda 6.800.000 TL KV vergisi ödeyecekken 3.000.000 TL + 240.000 TL = 3.240.000 TL KV ödeyeceğiz. Yararlandığımız toplam yatırıma katkı tutarı 3.000.000 TL + 560.000 TL = 3.560.000 TL’dir. Yatırım döneminde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı 3.000.000 TL idi. Buradan indirimli KV matrahını [(yararlanılabilecek  yatırıma katkı  tutarı /  (KV  Oranı  –  İndirimli KV  Oranı)] formülü ile  buluruz.

3.000.000 TL / %20 – %6 = 21.428.571,43 TL. İndirimli orana tabi matrah üzerinden hesaplanan KV 21.428.571,43 TL X % 6 = 1.285.714,29 TL. Genel orana tabi KV matrahı 30.000.000 TL – 21.428.571,43 TL = 8.571.428,57 TL Genel orana tabi matrah üzerinden hesaplanan KV 8.571.428,57 TL X %20 = 1.714.285,71 TL. Hesaplanan toplam KV 1.285.714,29 TL + 1.714.285,71 TL = 3.000.000 TL. Yararlandığımız toplam yatırıma katkı tutarı 3.000.000 TL + 560.000 TL = 3.560.000 TL’dir

(A) A.Ş. diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar için uygulayabileceği indirimli kurumlar vergisinin tamamından 2014 hesap döneminde faydalanmıştır. Bu sebeple sonraki dönemlerde diğer faaliyetleri için normak  KV  hesaplanacaktır.  Toplam  yatırıma  katkı  tutarından  kalan  6.000.000  TL   –  3.560.000  TL      =2.440.000 TL üst limit olarak hesap edilecek ve sonraki dönemlerde sadece yatırım faaliyetlerinden elde edilen kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir.

D)   Diğer faaliyetlerden elde edilen kazancın kapsamı ve indirimli vergi oranı uygulamasında öncelik sırası

İndirimli vergi oranı  uygulamasında,  mükelleflerin  gerek  2009/15199  sayılı  ve  gerekse 2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlardan elde edilen kazançlara, ilgili teşvik belgesinde yer alan vergi indirim oranı dikkate alınarak indirimli vergi uygulanması esas olup anılan Kararlar uyarınca düzenlenmiş yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlardan elde edilen kazançlar, indirimli vergi uygulamasında diğer faaliyetlerden elde edilen kazanç olarak değerlendirilmeyecektir.

Ancak,   2009/15199   veya   2012/3305   sayılı   Karara   göre   düzenlenmiş    yatırım    teşvik  belgesi kapsamındaki yatırımların tamamlanmış ve indirimli vergi  oranı  uygulanmak  suretiyle  yatırıma katkı tutarlarının tamamının kullanılmış olması halinde, bu yatırımlardan, hak kazanılan yatırıma katkı tutarının tamamının kullanıldığı hesap döneminden itibaren elde edilen kazançlar, indirimli vergi uygulamasında diğer faaliyetlerden elde edilen kazanç olarak değerlendirilebilecektir.

Mükelleflerin 2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş birden fazla yatırım teşvik belgesinin bulunması ve yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde edilen kazancın yetersiz olması durumunda, hangi teşvik belgesine öncelik verileceği mükellefler tarafından serbestçe belirlenebilecektir. Mükelleflerin tercih ettikleri teşvik belgesinde yer alan vergi indirim oranına göre ve anılan Kararın 15 inci maddesinin beşinci fıkrası ile 2015 ve 2016 yılları için geçici 5 inci maddesinde belirlenen sınırlar dâhilinde, diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına indirimli vergi oranı uygulanabilecektir.

E)    Kurumlar vergisi matrahının birden fazla yatırım teşvik belgesi kapsamında elde edilen kazançtan düşük olması 

İlgili dönem kurumlar vergisi matrahının, 2009/15199 sayılı veya 2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş birden fazla yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlardan bu hesap dönemi içinde elde edilen   toplam                         kazançtan      düşük                    olması           halinde,         her                     bir              yatırım teşvik belgesi kapsamında ayrı ayrı elde edilen kazancın bu yatırımlardan elde edilen toplam kazanca oranının kurumlar vergisi matrahına uygulanması suretiyle, bu teşvik belgelerinde yer alan vergi indirim oranlarına göre indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir.

Örnek: (G) A.Ş. 2013 hesap döneminde, 2009/15199 sayılı Karara göre düzenlenmiş yatırım teşvik belgesi kapsamındaki 1. yatırımından 400.000 TL, 2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş yatırım teşvik belgesi kapsamındaki 2. yatırımından ise 600.000 TL kazanç elde etmiştir. Ancak, (G) A.Ş.’nin 2013 hesap dönemi sonundaki kurumlar vergisi matrahı 700.000 TL’dir.

Yatırımlardan elde edilen kazançları toplama şu şekilde oranlarız;

2009/15199 Sayılı Yatırım Teşvik Belgesi 400.000 TL / 400.000 TL + 600.000 TL = %40

2012/3305 Sayılı Yatırım Teşvik Belgesi 600.000 TL / 400.000 TL + 600.000 TL = %60

2009/15199 Sayılı Yatırım Teşvik Belgesi 700.000 TL X %40 = 280.000 TL 2012/3305 Sayılı Yatırım Teşvik Belgesi 700.000 TL X %60 = 420.000 TL

Dolayısıyla            700.000             TL’lik            KV           matrahının            280.000             TL’lik            kısmına 2009/15199 sayılı Karara  göre  düzenlenmiş  yatırım  teşvik  belgesindeki  vergi  indirim  oranı,  420.000 TL’lik kısmına ise 2012/3305 sayılı Karara göre düzenlenmiş yatırım teşvik belgesindeki vergi indirim oranı dikkate alınarak indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir.

F)  Tevsi yatırımlardan doğan kazançlarda indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması 

Tevsi yatırımı, hali hazırda mevcut bir yatırımın kapasitesini artırmaya yönelik ilave olarak yapılan ve mevcut yatırımla bütünleşik olan yatırımları ifade eder.

Tevsi yatırımlarından elde edilen kazançların ayrı bir hesapta izlenmesi durumunda (bu durum fiiliyatta pek mümkün değildir), bu kazanca indirimli kurumlar vergisi oranı uygulanabilecektir. Bu kazancın işletme kayıtlarından tespit edilememesi durumunda ise indirimli kurumlar vergisinden yine faydalanılabilecektir şöyle ki, yapılan tevsi yatırımının işletmenin dönem sonunda aktifine kayıtlı toplam sabit kıymet   tutarına, devam eden yatırımları da ekleyerek, oranlanacaktır. Yalnız bu yöntem isteğe    bağlı bir yöntem olmayıp yatırımın ayrı hesaplarda takip edilip belirlenmesi esastır. Aktife kayıtlı sabit kıymet ifadesinden amortismana tabi kıymetlerin anlaşılması gerektiği bu sebeple boş arazi-arsa veya  amortismana tabi olmayan kıymetler bu tutarın hesabında dikkate alınmaz. Yine bu tutarın hesabında amortismana tabi kıymetlerin amortismanları düşülmeden önceki brüt tutarları kullanılır ve yine işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değerleri olarak, gerekli şartların oluşması halinde enflasyon düzeltmesi ile yapılan değerleme sonucu oluşan değerleri dikkate alınır. Başka bir değerlere yapılmaz.

Birden fazla tevsi yatırımı bulunması durumunda bu yatırımlardan elde edilen kazançların sabit kıymetlere oranlamasını yaparken sadece tevsi yatırıma konu hizmet ve üretim işletmesiyle ilgili sabit kıymetleri değil, kurumun aktifine kayıtlı olan ve amortisman mevzuunu oluşturan tüm sabit kıymetlerin toplamını dikkate almak gerekmektedir.

Yatırıma katkı tutarının tamamına birden fazla dönemde ulaşılabilir. Bu durumda her bir dönem itibariyle indirimli oran uygulanacak kazancın, tevsi yatırımının devam ettiği her bir dönemin sonunda işletmenin aktifinde kayıtlı bulunan amortismana tabi sabit kıymetlerin brüt tutarına oranlanmasıyla belirlenecektir.

Ayrıca mevcut sabit kıymet tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanacak kazancın tespit edileceği geçici vergilendirme dönemleri için, ilgili geçici vergilendirme döneminin son günü; hesap dönemleri için ise ilgili hesap döneminin son günü itibarıyla tespit edilecek ve indirimli oran uygulanacak kazancın hesaplanmasında dikkate alınacaktır.

Tevsi  yatırımlardan  elde  edilen  kazancın  ayrı  hesaplarda   izlenmek   suretiyle   tespit edilememesi durumunda indirimli kurumlar vergisine konu edilecek kazanç, tevsi yatırım tutarının toplam amortismana tabi sabit kıymetlerin brüt tutarına bölünmesi suretiyle bulunacak oranın işletmenin ticari bilanço kârı ile çarpılmasıyla hesaplanacaktır. Ancak indirimli kurumlar vergisi uygulanacak kazanç  kurumlar vergisi matrahını aşamaz.

Örnek: (H)   A.Ş.   2014   hesap    döneminde    yatırım    teşvik    belgesi    kapsamında    3.000.000  TL tutarında tevsi yatırım harcaması yapmış olup söz  konusu  yatırım  2014  yılında  tamamlanmıştır. Yatırım döneminde herhangi bir kazancı bulunmayan (H) A.Ş. bu dönemde indirimli kurumlar vergisinden yararlanmamıştır.

Söz konusu şirketin 2015 hesap döneminde ticari bilanço kârı 800.000 TL, kurumlar vergisi  matrahı ise 400.000 TL’dir. Tevsi yatırımdan doğan kazanç ayrı bir şekilde tespit edilememiştir. (Yatırıma katkı oranı: %40, vergi indirim oranı: %70) (H) A.Ş.’nin dönem sonunda aktifine kayıtlı bulunan sabit kıymetlerin tutarları aşağıdaki gibidir:

Tevsi yatırıma isabet eden kazanç tutarının hesaplanmasında amortismana tabi olmayan boş arsa ve araziler dikkate alınmayacağından, oranlamada dikkate alınacak tutar (8.780.000 TL – 780.000 TL) 8.000.000 TL’dir.

Tevsi Yatırımına İsabet Eden Tutar =

Gerçekleşen Tevsi Yatırım Tutarı X Ticari Bilanço Karı D.Sonu Toplam Sabit Kıymet Tutarı

=  3.000.000 TL X 800.000 TL / 8.000.000 TL=  300.000 TL

İndirimli kurumlar vergisine tabi tutulacak olan matrah 50.000 TL kurumlar vergisi matrahından düşük olduğundan dolayı bu tutarın tamamı indirimli kurumlar vergisi uygulamasına konu olacaktır.

Yatırıma  katkı  oranı %40 olduğundan,  hak  kazanılan yatırıma  katkı  tutarı (3.000.000  TL x  %  40) 1.200.000 TL’dir.

Kurumlar vergisi matrahı 400.000 TL idi. İndirimli KV oranı %20 – (%20*%70) formülünden % 6 çıkmakta. İndirimli KV matrahını 300.000 TL olarak hesaplamıştık. İndirimli orana göre  hesaplanan KV  tutarı 300.000 TL x %6 = 18.000 TL. Genele orana tabi matrah 400.000 TL – 300.000 TL = 100.000 TL, bu rakama göre hesaplanacak %20 genel oranlı KV 20.000 TL hesaplanmakta. Böylece ödenecek olan toplam KV tutarımız 18.000 TL + 20.000 TL =  38.000 TL tutmaktadır.

Normal şartlarda 400.000 TL X %20 = 80.000 TL KV ödeyecekken 38.000 TL KV ödeyeceğiz. Tevsi yatırımı nedeniyle 80.000 TL – 38.000 TL = 42.000 TL tevsi yatırımımız nedeniyle indirimli KV oranı uygulanmak suretiyle daha az vergi ödeyeceğiz. Bundan sonraki dönemlerde kalan yatırıma katkı   tutarının

1.158.000 TL kalan kısmı için yatırım tamamlandığından dolayı sadece bu yatırımdan elde edilen kazanca indirimli kurumlar vergisi uygulanması mümkündür.

(G) Teşvik belgeli yatırımların devri 

• Yatırımın faaliyete geçmeden önce devredilmesi durumu 

Kanunun 32/A maddesinin altıncı fıkrasına göre, yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri  halinde, devralan kurum, ilgili mevzuatta belirtilen koşulları aynen yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi uygulamasından yararlanabilecektir. Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde devreden kurumun bu yatırım dolayısıyla indirimli vergi oranı uygulamasından yararlanamayacağı tabiidir.

Diğer      taraftan,      yatırımın      kısmen      veya     tamamen     işletilmesine     başlanılmadan      önce indirimli kurumlar  vergisi  uygulanan  hallerde,  yatırımın  tamamlanıp   işletilmeye   geçilmemesi durumunda yatırım döneminde indirimli vergi oranı uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil edilir.

2)  Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devredilmesi durumu 

Kanunun 32/A maddesinin yedinci fıkrasına göre, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde, indirimli vergi uygulamasından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, ilgili mevzuatta belirtilen koşulları yerine getirmek kaydıyla yararlanabilecektir.

(H) Yatırıma katkı tutarında endeksleme

6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 66 ncı maddesiyle 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesinin ikinci fıkrasına, birinci cümlesinden sonra gelmek üzere; “Yatırımın tamamlanması şartıyla, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan kısmı hariç olmak üzere kalan yatırıma katkı tutarı, yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.” hükmü eklenmiştir.

Buna göre, ilgili teşvik belgesi kapsamındaki toplam yatırıma katkı tutarının yatırımın tamamlandığı hesap döneminin sonuna kadar yararlanılamayan kısmı (yatırımın tamamlandığı hesap döneminin sonuna kadar gerek diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara ve gerekse yatırımın tamamen veya kısmen işletilmesinden elde edilen kazançlara indirimli kurumlar vergisi uygulanması suretiyle yararlanılan kısmından sonra kalan yatırıma katkı tutarı), yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınacaktır. 2017 yılı için bu oran %3,83’tür.

S.M.Mali Müşavir
Ahmet BALTACI

Mali Müşavirler Eğitim ve Dayanışma Derneği

Denetleme Kurulu Üyesi

Bİ REKLAM ARASI :)