ENGELLİLİK İNDİRİMİ RAPORUNUN NASIL ALINACAĞI HAKKINDA DETAYLI BİLGİ
Mbt.nin değerli üyeleri,
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyenlerin neler yapması gerektiği ve konu ile ilgili geniş açıklamalı Gelirler Genel Müdürlüğünün bu konudaki açıklamalarını sizinle paylaşmak istedim.
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen kişilerin bir dilekçe ve aşağıda belirtilen belgelerle birlikte; Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Gelir Müdürlüğüne, Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Malmüdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyenlerin dilekçe ekinde bulunduracağı belgeler şunlardır:
1. Engelli ücretli;
Çalıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gösterir belge.
T.C. kimlik numarası.
İlgili yönetmeliğe uygun Sağlık Kurulu Raporu olanlar için rapor aslı veya noter tasdikli örneği, ilgili hastane yetkililerince “ASLI GİBİDİR” şerhi ile onaylanmış örneği.
2. Bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretli;
Ücretlinin çalıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gösterir belge.
Kendisinin ve engelli kişinin T.C. kimlik numarası.
Engelli kişiye bakmakla yükümlü olunduğunu gösterir belge.
İlgili yönetmeliğe uygun Sağlık Kurulu Raporu olanlar için rapor aslı veya noter tasdikli örneği, ilgili hastane yetkililerince “ASLI GİBİDİR” şerhi ile onaylanmış örneği.
3. Engelli serbest meslek erbabı;
– Vergi kimlik numarasını veya T.C. kimlik numarasını gösteren belge.
– İlgili yönetmeliğe uygun Sağlık Kurulu Raporu olanlar için rapor aslı veya noter tasdikli örneği, ilgili hastane yetkililerince “ASLI GİBİDİR” şerhi ile onaylanmış örneği.
4. Bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı;
– Serbest meslek erbabının vergi kimlik numarasını veya T.C. kimlik numarasını gösteren belge.
– Engelli kişinin T.C. kimlik numarası.
– Engelli kişiye bakmakla yükümlü olunduğunu gösteren belge (sağlık karnesi örneği).
– İlgili yönetmeliğe uygun Sağlık Kurulu Raporu olanlar için rapor aslı veya noter tasdikli örneği, ilgili hastane yetkililerince “ASLI GİBİDİR” şerhi ile onaylanmış örneği.
5. Basit usulde vergilendirilen engelliler;
-Vergi kimlik numarasını veya T.C. kimlik numarasını gösteren belge.
– İlgili yönetmeliğe uygun Sağlık Kurulu Raporu olanlar için rapor aslı veya noter tasdikli örneği, ilgili hastane yetkililerince “ASLI GİBİDİR” şerhi ile onaylanmış örneği.
MERKEZ SAĞLIK KURULU NASIL KARAR VERMEKTEDİR?
Merkez Sağlık Kurulu Gelir İdaresi Başkanlığı nezdinde görev yapmaktadır. Merkez Sağlık Kurulunun görevi, engellilik indiriminden yararlanmak amacıyla hastanelerden alınan raporları inceleyip, çalışma gücü kayıp oranlarını belirlemektir.
Merkez Sağlık Kurulunun çalışma şekli ve vergi indirimi için başvuracakların yapacağı işlemler bir yönetmelik ile düzenlenmiştir. Merkez Sağlık Kurulu kararını verirken, kendisine ulaşan raporların öncelikle yetkili sağlık kuruluşu tarafından verilip verilmediğine, sonra da usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğine bakar. Raporlar usulüne uygun ise karar vermek üzere inceler. Kararını verirken raporlarda yer alan laboratuvar bulgularını, klinik muayene bulgularını, engellilik bulgularını ve konulan tanıyı ilgili Yönetmelik ekindeki cetvellere göre inceler. Kurul, raporlarda yer alan bulgular ve tanı ile Yönetmelik eki cetvellerde belirlenen çalışma gücü kayıp oranları arasında çelişki görürse resen ve nihai olarak karar vermeye yetkilidir. Ancak, kurul gerek görmesi halinde bu raporları bir daha incelenmek üzere raporu veren hastaneye iade edebilir veya başvuruda bulunanın başka bir yetkili sağlık
kuruluşuna gönderilmesini isteyebilir.
Merkez Sağlık Kurulu tarafından verilen kararların sağlıklı olması için, raporda belirtilen ve Yönetmeliğe uygun yazılması gereken laboratuvar, klinik muayene ve engellilik bulguları ile tanının açık ve anlaşılır olması gerekir. Kurul bu bilgileri yetersiz görmesi halinde ilgili hastaneden ek bilgi istemektedir.
Öte yandan başvuruda bulunan kişiler Merkez Sağlık Kuruluna birden fazla rapor ulaştırırlarsa ve bu raporların bulguları ve tanısı aynı ise Kurul bu raporları değerlendirmeye alarak kararını vermektedir. Ancak bu raporların bulguları ve tanısı farklı ise Kurul ilgiliyi bu raporların birleştirilmesi için hakem hastaneye sevk etmektedir.
İŞYERİNİ DEĞİŞTİREN ÜCRETLİLERİN YAPMASI GEREKENLER.
Herhangi bir şekilde iş yeri değiştiren ücretlilerin daha önce işlem tesis ettirdikleri Müdürlüklere yeni iş yerlerinin adreslerini bildirerek buradan yeni iş yerlerine hitaben yazı almaları yeterli olacaktır. Bu kişilerin yeniden rapor almalarına gerek yoktur. Bulundukları il sınırları dışına gidenler de aynı şekilde hareket edebileceklerdir.
• BAŞKA AMAÇLARLA ALINMIŞ RAPORLAR ENGELLİLİK İNDİRİMİNDE DE GEÇERLİMİDİR?
• Herhangi bir şekilde iş yeri değiştiren ücretlilerin daha önce işlem tesis ettirdikleri Müdürlüklere yeni iş yerlerinin adreslerini bildirerek buradan yeni iş yerlerine hitaben yazı almaları yeterli olacaktır. Bu kişilerin yeniden rapor almalarına gerek yoktur. Bulundukları il sınırları dışına gidenler de aynı şekilde hareket edebileceklerdir.
• ENGELLİLİK İNDİRİMİNDEN YARARLANAN ÜCRETLİLER ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASINDAN YARARLANABİLİR Mİ?
• Engellilik indiriminden yararlanan bir ücretlinin gelir vergisi matrahı hesaplanırken engellilik indirimi mahsup edilecek ve engellilik indiriminin mahsubundan sonra kalan gelir vergisi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutarından da yıllık asgari geçim indirimi tutarının 1/12’si mahsup edilecektir. Mahsup edilecek tutar, kalan gelir vergisi tutarını aşamayacak ve mahsup edilemeyen asgari geçim indirimi tutarı diğer dönemlerde mahsup edilemeyecektir.
Engellilik indiriminden yararlanan bir ücretlinin, indirim nedeniyle gelir vergisi matrahının kalmaması durumunda gelir vergisi tevkifatı yapılamayacağı için asgari geçim indirimi uygulamasından yararlanması mümkün değildir. Asgari geçim indirimi uygulamasında esas olan, ücretlinin vergi matrahının doğması ve bu matrah üzerinden de gerçek usulde gelir vergisi tevkifatının yapılmış olmasıdır. Ancak, engellilik derecesine göre engellilik indirimi uygulaması sonrasında ücretlinin gelir vergisi matrahının kalması veya hizmet erbabına aylık maaş ödemesi dışında vergiye tabi diğer ödemelerin yapılması durumunda, yapılan gelir vergisi tevkifatını aşmamak üzere,
ücretlinin asgari geçim indiriminden yararlanması mümkün bulunmaktadır.
Ancak, ödenecek asgari geçim indirimi tutarı aylık asgari ücret üzerinden hesap edilen vergiden fazla olamayacaktır.
Konuya ilişkin bir örnek aşağıda verilmektedir.
Örnek: Bekar olan ve birinci derece (aylık 900 TL) engellilik indiriminden faydalanmakta olan bir ücretlinin 2017 yılı asgari geçim indirimi tutarı şu şekilde hesaplanacaktır. (Asgari ücret, 2017 yılı için aylık 1.777,50 TL, yıllık 21.330 TL olarak dikkate alınmıştır.)
2017 yılında Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı (1.777,50 x 12 =) 21.330 TL
Mükellefin Asgari Geçim İndirimi Oranı % 50
– Mükellefin kendisi için % 50
Asgari Geçim İndirimine Esas Tutar (21.330 x % 50 =) 10.665 TL
Asgari Geçim İndiriminin Yıllık Tutarı ( 10.665 x % 15 =) 1.599,75 TL
Asgari Geçim İndiriminin Aylık Tutarı ( 1.599,75 / 12=) 133,31 TL
• Bu ücretlinin ocak ayı için, asgari geçim indirimi mahsup işlemi aşağıdaki şekilde gerçekleştirilecektir.
2017 yılı Ocak Ayı Brüt Ücreti 1.777,50 TL
2017 yılı Ocak Ayı Tevkifat Matrahı 1.510,87 TL
Birinci Derece Engellilik İndirimi 900,00 TL
Engellilik İndirimi Düşüldükten Sonra Kalan Tevkifat Matrahı 610,87 TL
2017 yılı Ocak Ayı Ücretinden Hesaplanan Gelir Vergisi 91,63 TL
2017 yılı Ocak Ayı Mahsup Edilecek Asgari Geçim İndirimi Tutarı 133,31 TL
2017 yılı Ocak Ayı Ödenecek Gelir Vergisi 0 TL
2017 yılı Ocak Ayında Yararlanılacak Asgari Geçim İndirimi Tutarı 91,63 TL
• Bu ücretlinin gelir vergisi matrahı hesaplanırken engellilik indirimi de mahsup edilecek, engellilik indiriminin mahsubundan sonra kalan gelir vergisi matrahı üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutarından da yıllık asgari geçim indirimi tutarının 1/12’si olan (1.599,75 /12=) 133,31 TL mahsup edilecektir. Ancak mahsup edilecek tutar, kalan gelir vergisi tutarını aşamayacağından yalnızca 91,63 TL’lik kısmı ücretliye ödenecek ve (133,31– 91,63=) 41,68 TL asgari geçim indirimi farkı diğer dönemlerde de değerlendirilmeyecektir. Buna göre, işveren, mahsup edilen asgari geçim indirimi tutarı kadar yani 91,63 TL ücretliye daha fazla ödeme yapacaktır.
Saygılarımla
Mustafa Günşen
Emekli Maliyeci
