KONU: TRT BANDROLÜNE İLİŞKİN DAVALAR HANGİ MAHKEMELERDE VE NE KADAR SÜREDE AÇILABİLİR?
Anayasamızın 125. Maddesinde; İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır
hükmü bulunmaktadır.
Bu açık hükmün yanında Anayasamızda dava yoluna ilişkin olarak aşağıdaki
düzenlemelerde bulunmaktadır.
İdarî işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlar.
Yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz. Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez.
İdarî işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve
idarî işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi
durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.
İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.
Bu anayasal hükümlerden hareketle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu
çıkarılmıştır.
Bu kanunun Kapsam ve Etkinlik Başlıklı 1. Maddesinde;
“Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin görevine giren uyuşmazlıkların çözümü, bu Kanunda gösterilen usullere tabidir.
Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır.” Hükmü bulunmaktadır.
2577 sayılı kanunun 3. Maddesinde ise; “İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve
vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır.” Hükmü
bulunmaktadır.
Anılan kanunun 7. Maddesinde ise;
Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür.
Hükümleri bulunmaktadır.
Kanunun 7. Maddesinden görüleceği üzere kendi özel kanunlarında dava açma merci ve sürelerine
ilişkin kendi özel kanunlarında düzenlemeler bulunması esastır.
3093 sayılı TRT gelirleri kanunun bandrol ile ilgili düzenlemelerin yapıldığı maddelerde
dava açma bandrol ana para alacağının ilişkin özel bir düzenleme yapılmadığı
görülmektedir.
Bununla birlikte 3093 sayılı kanunun 6. Maddesindeki son cümlede; bandrolsüz cihaz
satanlar adına kesilecek olan idari para cezalarına karşı bu cezaların ilgiliye
tebliğinden itibaren 1 aya içerisinde yetkili idare mahkemesinde dava
açılacağına dair özel düzenleme bulunmaktadır.
Keza 3093 sayılı kanunun 5/f maddesinin son cümlesinde de ; Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içinde yetkili idare mahkemesinde
dava açılabilir şeklinde özel düzenleme yapıldığı görülmektedir.
Özetle; bandrol alım ve tahsil sürecinin çeşitli aşamalarında idarece resen bandrol ücreti tarhiyatı ceza, faiz veya zam uygulamasına gidilen mükelleflerin; yargı organlarına başvurma hakları vardır.
Bu uyuşmazlıklar bakımından yargı mercii, 3093 sayılı kanunda idare mahkemeleri
olarak belirlenmiştir.
Öte yandan 3093 sayılı kanun gereği çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararları ile anılan
kanunla ilgili TRT nin çıkardığı Yönetmelik benzeri idari düzenlemelere karşı ilk
derece mahkemesi olarak Danıştay’ın görevlendirildiği davalarda ise Danıştay’dır.
İlk derece yargı merciinin verdiği kararlara karşı yapılacak başvurular itiraz yoluyla
Bölge İdare Mahkemesinde veya temyiz yoluyla Danıştay’da çözümlenmektedir.
Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davalar için temyiz mercii Danıştay Vergi
Dava Daireleri Kurulu’dur.
Sonuç olarak;
1- 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunun 5/f bendinde TRT tarafından istenilen bilgileri
vermeyen mükellefler ve kurumlar adına TRT Genel Müdürlüğü tarafından kesilecek
olan 5.000 tl kadar idari para cezalarına karşı bu cezaların tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde İdare mahkemelerinde dava açılabilmektedir.
2- 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunun bandrolsüz cihaz satanlar adına bandrolsüz veya
etiketsiz satılan veya satışa arzedilen her cihaz için hesaplanan bandrol
ücretinin iki katı tutarında kesilecek olan idarî para cezaları içinde bu
cezaların ilgiliye tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde idare mahkemesinde dava
açılabilmesi mümkündür.
3- 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanununda mükellefler hakkında TRT Mali Denetçilerinin düzenleyeceği raporlar yada Vergi Müfettişlerinin düzenleyeceği raporlardan hareketle veya ilgili müdürlükçe yapılan hesaplamalar sonucu re sen yapılacak olan bandrol ücreti ana para tarhiyatına karşı dava açma süresi ve dava açma mercii açısından 3093 sayılı kanunda özel bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu durumda 2577 sayılı idari yargılama usulü hakkındaki kanun hükümlerine göre dava açma süresi 60 gün olup dava açma mercii ise anılan kanunda özel bir düzenleme olmadığı için idare mahkemeleri olarak belirlenmiştir.
4- 2577 SAYILI KAUNUN HÜKÜMLERİ GEREĞİ 3093 sayılı kanun gereği; BANDROL Konusunda çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararları ile anılan kanunla ilgili TRT nin çıkardığı Yönetmelik benzeri idari düzenlemelere karşı ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ın görevlendirildiği davalarda ise Danıştay’dır.
Görüleceği üzere bandrol ücreti anapara alacağında dava açma süreci 60 gün iken ferisi
konumundaki cezalar ile diğer idari para cezasında 30 gün olarak belirlenmiş
olup, bazı mükellefler nasıl olsa dava açma süremiz 60 gün diyerek cezalarla
ilgili dava açma sürelerini kaçırabilmektedirler.
Onun için TRT konusunda yapılacak olan tarhiyat işlemlerinde yapılan tarhiyat işlemine karşı dava açma mercii ve sürelerinin açıkça yazılması gerekmektedir
Keza 3093 sayılı kanunda yapılacak olan olası bir değişiklik düzenlemesinde bandrol
ücreti ana para alacağına ilişkin dava açma süresi ve mercii konusunda
cezalardaki gibi açık düzenleme yapılarak uyum sağlanmasının da elzem olduğu
düşünülmektedir.
Abdullah ÇAVUŞ/Vergi Müfettişi
