BASİT BİR DÖNEM SONU İŞLEMİ ve MUHASEBE KAYITLARI
Sevgili arkadaşlarım, bugün sizlere çok yalın basite indirgenmiş bir dönemsonu uygulaması anlatacağım,biliyorum çoğunuz diyorsunuz ki ‘ Dönem içinde bütün işlemleri yapıyorum ama bir hesapları kapatamıyorum’ dediğinizi duyargibiyim,bende size diyorum ki arkadaşlar aslında muhasebenin en basit tarafı hesapların kapatılmasıdır.çok kaynaktan bilgi almış olabilirsiniz,çok geniş anlatımlar okumuş olabilirsiniz ama biz bugün bu eksiğimizi çok basit bir örnekle yok edeceğiz.Ama sizin yapmanız gereken bu örneği geliştirmek olmalıdır.
BİR ÖRNEK:Dönem başında açılış fişinin hemen ardından yapılan kayıtlar ve dönem sonuna kadar yapılan kayıtların bakiyeleri aşağıdaki gibi olsun.
153-Ticari malların borç bakiyesi…………….10.000
770-G.Y.G. borç bakiyesi……………………… .400
760-PSDG borç bakiyesi………………………….600
191-İnd.kdv nin borç bakiyesi…………………..2000
600-Y.i.satışların alacak bakiyesi……………..6000
391-Hes.kdv nin alacak bakiyesi………………1200
193-Peş.öd.ver.ve fon. ……………………………200
DÖNEM SONU STOK ………………………..7.000
Olduğunu varsayalım.
Sevgili arkadaşlar burası GENEL GEÇİCİ MİZANDIR,
Genel geçici mizandan kesin mizana ulaşabilmek için envanter çıkarmamız gerekecektir yani saymak,tartmak,ölçmek ve değerlemek suretiyle bilanço günündeki varlıkları ve borçları kesin bir şekilde tespit etmeliyiz.
1-önce kdv mahsubunu yapalım
1———————————/—————–
190-Devreden kdv 600
391-Hesap.kdv. 1200
191-İnd.kdv 1800
—————————————————–
2-STMM ni bulmalıyız,lütfen hatırlayınız TİCARİ MALLAR HESABININ BORÇ BAKİYESİ-DÖNEM SONU STOK=STMM yani 10.000-7000=3.000
2—————————/—————————–
621-stmm 3000
153-Tiç.mall. 3000
———————————————————-
Eğer başka bir işlem yoksa burası KESİN MİZAN dır.Artık rahatlıkla dönem sonu işlemlerini yapabiliriz.
1-Geçici vergi kaydı yapılmalıdır.
1——————————–/————————
371-D.k.p.ö.v.ve.d.yük. 200
193-Peş.öd.ver.ve fonlar 200
———————————————————-
2-Yansıtmaları yapmalıyız.Yansıtma hesapları ilk kayıtta alacak yanlı çalışacaktır.7 li gurupta her giderin +1 i o hesabın yansıtmasıdır örneğin 760 PSDG, 760+1=761 PSDG YANS.
2——————————/—————————
631-PSDG 600
632-G.Y.G. 500
761-PSDG YANS. 600
771-G.Y.G YANS. 400
3————————–/——————————
761-PSDG YANS. 600
771-GYG YANS. 400
760-PSDG 600
770-G.Y.G. 400
———————————————————–
4-Dönem içinde bütün gider ve zararların borç bakiyeleri alacaklanarak 690 hesabın borcuna gönderilecektir.
4—————————/—————————–
690-DÖNEM K/Z 4000
621-STMM 3000
631-PSDG 600
632-GYG 400
———————————————————
5-Dönem içinde kayda alınan bütün gelir ve karların alacak bakliyeleri borçlanarak 690 hesabın alacağına gönderilecektir.
————————-/———————————
600-Y.içi sat 6000
690-DÖNEM K/Z 6000
———————————————————-
6-Dönem karını borç ve alacak bakiyeleri birbirinden çıkartılarak DÖNEM (TİCARİ) KAR YADA ZARAR bulunacaktır.6000-4000=2000 kar çıkmıştır.Yevmiye maddesi şeklindeki karın görünümü aşağıdaki gibidir(not: böyle bir kayıt olmaz sadece bilgi amaçlıdır)
—————————/—————————-
xxxxxxxx 2000
690-DÖNEM KARI 2000
——————————————————-
7-Çıkan kar üzerinden vergi hesaplanmalıdır.2000*20%=400
7——————————-/————————
691-D.K.Y.Y.KAR. 400
370-D.K.Y.Y.K. 400
———————————————————-
8- KKEG olmadığı varsayımıyla Vergi sonrası kar’a ulaşmış olacağız.
8———————-/———————————
690-DÖNEM KARI 2000
691-D.K.Y.Y.KAR. 400
692-D.NET KARI 1600
———————————————————
VE
9—————————-/—————————-
692-D.NET KARI9 1600
590-D.NET KARI 1600
———————————————————-
Bu son yevmiye kaydımızdan sonra kapanış kayıtları dediğimiz bütün hesapları ters kayıt yaparak sonlandırmış olacağız.
NOT:Büyük defter kayıtlarındaki 6 lı gurupların bakiyeleri Gelir tablosunu,1,2,3,4,5 ‘li gurupların bakiyeleri Bilanço yu oluşturacaktır.
ZARAR OLDUĞUNU VARSAYDIĞIMIZDA İSE,
1.ve 7. maddeler olmayacaktır, 6.maddedeki hayali görünüm şöyle olacaktı,
6——————/——————————-
690-DÖNEM ZARARI X
XXXXX X
—————————————————
7—————————–/————————-
692-DÖNEM NET K/Z X
690-DÖNEM ZARARI X
———————————————————
8———————-/———————————
591-DÖNEM NET ZARARI X
692-DÖNEM NET K/Z X
———————————————————
Sevgili arkadaşlar hesaplardan görüldüğü gibi işletmenin faaliyet sonucu tüm gelir ve giderleri bir sonuç hesabında yani 690 hesapta toplanmıştır,bu hesap alacak kalanı verdiğinde KAR, borç kalanı verdiğinde zarar oluşmuştur.Kar ettiği durumda gereken yasal yükümlülükler düşüldü ve kalan rakam 692 Dönem net karı veya zararı hesabına alacak kaydedildi.Bu alacak kalanı yani kar borçlanarak bir bilanço hesabı olan 590 Dönem net karı hesabının alacağına gönderildi.Buradan ise yeni yılın açılış maddesinde 570 geçmiş yıllar hesabının alacağına gönderilecektir.
Yeni yıl kaydı,kar ettiğinde yapılacak kayıt
—————————-/———————
590-Dönem net karı x
570-Geçmiş yıllar karları x
————————————————–
yeni yılda,zarar ettiğinde yapılacak kayıt.
—————————/————————–
580-geçmiş yıllar zararları x
591-Dönem net zararı x
——————————————————-
GEÇİCİ VERGİ KAYITLARI
BİR ÖRNEK: işletmenin 690 Dönem k/z hesabının alacak kalanının 2000 ytl olduğu ve son dönemde ortaya çıkan KKEG ise 500 olduğü, 1,2, ve 3 dönem geçici vergi matrahlarının da 500 er ytl çıkmış olduğu ve geçici vergi ve yıllık vergi oranınında %20 olduğunu varsayalım.
1,dönem geçici vergi
1—————-/—————–
193-Peş.öd.ver.ve fon 100
360-Öd.ver.ve fon 100
————————————-
2,dönem geçici vergi
2——————-/—————-
193-Peş.öd.ver.ve fon 100
360-Öd.ver ve fon 100
———————————————
3,dönem geçici vergi
3——————-/———————–
193-Peş.öd.ver.ve fon 100
360-Öd.ver.ve fon 100
———————————————–
——————-31/12/2006————
371-D.k.peş.öd.v.ve d.yük 300
193-Peş.öd.ver.ve fon 300
———————————————-
—————-31/12/2006————–
691 D.k.y.y.kar. 500
370-D.k.y.y.kar. 500
—————-31/12/2006————–
690-Dönem k/z. 2000
691-D.k.y.y.kar. 500
692-Dönem net k/z 1500
———————————————
—————-31/12/2006————–
692-Dönem net k/z 1500
590-Dönem net karı 1500
———————————————-
Yeni yıl kayıtları
1—————-01/01/2007————–
590-Dönem net karı 1500
570-Geçmiş yıllar karları 1500
———————————————-
4.dönem geçici vergi
————–14/02/2007—————-
371-D.k.p.öd.ver.ve d.yük. 200
360-Ödenecek v.ve fon 200
———————————————-
—————–15/04/2007————–
370-D.k.y.y.kar 500
371-D.k.p.ö.ver.ve.d.yük 500
———————————————-
ve ayrıca yasal yedek ayrılmalıdır.
Saygılarımla,
Y.M.M.
Ayhan TEMUR
