VERGI USUL KANUNU’NDA DEGERLEME

VUK DEGERLEME
Bİ REKLAM ARASI :) MBT Teknoloji

VERGİ USUL KANUNU’NDA DEĞERLEME

Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanması ile ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.

Değerleme günü;

Değerlemede, iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda haiz oldukları kıymetler esas tutulur.

DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ

Değerleme, iktisadi kıymetin nev’i ve mahiyetine göre, aşağıdaki ölçülerden biri ile yapılır:

  1. Maliyet bedeli;
  2. Borsa rayici;
  3. Tasarruf değeri;
  4. Mukayyet değer;
  5. İtibari değer;
  6. Vergi değeri;
  7. Emsal bedeli ve ücreti.

MALİYET BEDELİ

İktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi ve yahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.

– Gayrimenkuller

– Alet + Edevat + Demirbaş Eşya

– Ticari Mallar

– İmal Edilen Emtia

– Gayri Maddi Haklar

– Zirai Mahsuller

– Zirai İşletmeye Dahil Hayvanlar

BORSA RAYİCİ

Gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden önceki son işlem gününde, borsadaki işlemlerinin ortalama değerlerini ifade eder. Normal dalgalanmalar dışında fiyatlarda bariz kararsızlık görülen hallerde, son işlem günü yerine, değerlemeye öncelik eden 30 gün içindeki ortalama rayici esas olarak aldırmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.

– Yabancı Paralar

– Menkul Kıymetler

VUK’a göre; Borsa rayici bulunmayan, getirisi ihraç edenin kar ve zararına bağlı olarak doğan ve değerleme günü itibariyle hesaplanması mümkün olmayan menkul kıymetler alış bedeli ile değerlenir.

TASARRUF DEĞERİ

Bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değerdir.

– Senetli Alacaklar

– Senetli Borçlar

MUKAYYET DEĞER

Bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir.

– Senetsiz Alacaklar (120)

– Senetsiz Borçlar (320)

– Senetli Alacaklar (121)

– Senetli Borçlar (321)

– Geçici Aktif Kıymetler (180-280)

– Geçici Pasif Kıymetler (380-480)

– Karşılıklar

– Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri (262)

İTİBARİ DEĞER

Her nevi senetlerle esham ve tahvillerin üzerinde yazdı olan değerlerdir.

– Ulusal Para (Türk Lirası)

– Eshamlı şirketler ile KİT’lerin çıkardıkları tahviller

EMSAL BEDELİ VE EMSAL ÜCRET

Gerçek bedeli belli olmayan, bilinmeyen veya doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.

Emsal bedeli SIRASIYLA, aşağıdaki esaslara göre tayin olunur:

ORTALAMA FİYAT ESASI…………(Birinci sıra)

MALİYET ESASI……………………(İkinci sıra)

TAKDİR ESASI…………………….(Üçüncü sıra)

1.Ortalama Fiyat Esası : Aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki veya bir daha evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan “Ortalama satış fiyatı” ile hesaplanır. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran % 25 ten az olmaması şarttır.

2.Maliyet Bedeli Esası :  Emsal bedeli belli edilecek malın, maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursa, bu takdirde mükellef bu maliyet bedeline, toptan satışlar için % 5, perakende satışlar için % 10 ilâve etmek suretiyle emsal bedelini bizzat belli eder.

3.Takdir Esası : Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilmeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir.

Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır.

Takdir edilen bedellere mükelleflerin itiraz hakkı mahfuzdur. Ancak, bu itiraz verginin tahakkuk ve tahsilini durdurmaz.

Emsal bedelinin mükellef tarafından bizzat hesaplandığı hallerde, bu hesaplara ait kayıt ve cetveller ispat edici kâğıtlar olarak muhafaza edilir.

Yukardaki esaslarla mukayyet olmaksızın kaza mercilerinin re’sen biçtikleri değerleri ile zirai kazanç ölçülerini tespit eden kararnamelerde yer alan unsurlar emsal bedeli yerine geçer.

Ücretle yapılan imalatta ücretin gerçek miktarının bilinmemesi veya doğru olarak tayin edilmemesi hallerinde tespit edilecek emsal ücret de aynı esaslara göre tayin olunur.

VERGİ DEĞERİ

Arazide tahrir usulüyle tespit edilen kıymet, binalarda Bina Vergisi Kanununa göre tespit edilen safi iradın 10 mislidir.

Saygılarımla,

S.M.Mali Müşavir

Burcu ÖZTÜRK

Bİ REKLAM ARASI :) MBT Teknoloji