TRT BANDROL-ENERJİ PAYI İNCELEMELERİNE DEFTER BELGE İBRAZ ETMEME VE BİLGİ VERMEMENİN CEZASI
Anayasamız ve Kuruluş Kanunu ile KAMU HİZMETİ YAYINCISI KURULUŞ GÖREVİ verilmiş olan TRT’nin bu görevini özerklik ve tarafsızlık içerisinde yapması amacıyla 1984 yılında 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunu çıkarılmıştır.
Anılan kanuna göre TRT’nin iki önemli gelir kaynağı bulunmaktadır.
1- Nihai Tüketicilere yapılan elektrik enerjisi satış bedelleri üzerinden alınan %2 oranındaki TRT Enerji Payı
2- Kanunda yazılı bandrole tabi cihazların satışından dolayı bir defaya mahsus olmak tahsil edilen Bandrol Ücretleri
I- BANDROL VE ENERJİ PAYI KONUSUNDA İNCELEMEYE YETKİLİLER KİMLERDİR?
TRT bu gelirlerinin kanunda gösterilen matrah ve nispetler üzerinden hesaplanıp hesaplanmadığını ve kanundaki süreler dahilinde tam olarak ödenip ödenmediğinin tespit etmek amacıyla MALİ DENETÇİ’lik birimini kurmuştur.
Keza TRT 3093 sayılı kanunun 10 . maddesinde de TRT’nin talebi üzerine Maliye Bakanlığı İnceleme Elemanlarına da bandrol ve enerji payı konularında inceleme yaptırma imkanına sahiptir.
1- VERGİ MÜFETTİŞLERİ:
3093 sayılı kanunun 10 maddesi hükmü aynen aşağıdaki gibidir.
Madde 10 – Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile beyanname, bandrol ve etiketler ile ilgili diğer hususlar Türkiye Radyo – Televizyon Kurumu tarafından tesbit edilir.
Bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak, bandrole tabi cihazları, satın alan, devralan, toptan veya perakende satışını yapan firmalar ile bu cihazları kullananların kontrol ve denetimleri Kurumun görevlendireceği denetim elemanlarınca yapılır ve tespit edilen bandrolsüz her bir cihaz için Kurumca bu Kanunun 6 ncı maddesindeki hükümler uygulanır. İmalatçı, ithalatçı ve ihracatçıların, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Türkiye Elektrik Üretim-İletim A.Ş. ile bu kuruluşların dışında kanunla elektrik üretimi ile iletimi tesisleri kurmaya ve işletmeye, dağıtım ve ticaretini yapmaya yetkili kılınan diğer kurum, kuruluş ve işletmelerin denetimleri, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun talebi üzerine 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135 inci maddesinde belirtilen incelemeye yetkililer tarafından yapılır ve sonuçları Kuruma bildirilir.
2- TRT MALİ DENETÇİLERİ
Öte yandan Mali Denetçilik ile ilgili olarak 19/3/2010 tarihli ve 27526 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Mali Denetçilerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik çıkarılmış ve il Mali Denetçiler 3093 sayılı kanunun 10. Maddesinde atıf yapılan 213 sayılı VUK 135. Maddede sayılan Vergi Müfettişleri arasından TRT’ye naklen atanmışlardır.
Bununla birlikte anılan yönetmelik 2013 yılında yeniden kaleme alınmış olup 31.12.2013 tarih ve 28868 sayılı resmi gazetede yayınlanan yönetmelik ile yürüklükten kaldırılmış ve yerine bu yönetmelik kaim olmuştur.
Anılan yönetmeliğin 32. Maddesinde Mali Denetçilerin görev ve sorumlulukları düzenlenmiştir. Madde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.
Mali denetçilerin görev ve yetkileri
MADDE 32 – (1) Mali denetçilerin görev ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
- a) Kurum gelirlerinin, Kanunda yazılı matrah ve oranlar dâhilinde hesaplanarak Kuruma tam ve zamanında ödenip ödenmediği konularında inceleme ve denetim yapmak, ilave tarhiyat tespit edilmesi halinde gereği ile ilgili rapor düzenlemek.
- b) İmalatçı ve ithalatçı mükelleflerin Kuruma ödemeleri gereken bandrol ücretlerini tam ve zamanında ödeyip ödemediklerinin tespiti amacıyla, bandrole tabi cihaz alım satımı ile sınırlı olmak üzere defter ve belgeleri üzerinde sınırlı inceleme yapmak.
- c) Kurumun bilgisi dışında kalan bandrole tabi cihaz imalatçısı ya da ithalatçısı firmaların kayıt altına alınmasını temin etmek amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarından istenilen bilgiler üzerinde çalışmalar yapmak.
ç) İmalatçı ve ithalatçı firmalarca satılan ancak, arızalı olduğu veya başka nedenlerle iade alındığı beyan edilen bandrole tabi cihazlar üzerindeki bandrollerin, sökümüne nezaret etmek, sökülen bandrolleri tutanak ile firmadan teslim almak, söz konusu iadelerin doğruluğunu tespit etmek amacıyla, firmalar nezdinde konuyla sınırlı olarak, iade faturaları, KDV düzeltme beyanları, gümrük giriş beyannameleri ve garanti belgeleri üzerinden inceleme yapmak.
- d) Denetim Programı gereğince mükelleflere bandrol vermekte olan merkez ve taşra birimlerinin bandrol verilmesi ile ilgili iş ve işlemlerinin mevzuata uygunluğunu denetlemek.
- e) Kurum gelirleri ile ilgili denetim ve inceleme sırasında belirlenen aksaklık ve noksanlıkların düzeltilerek tekrarının önlenmesi ile çalışmaların daha verimli düzeye getirilmesi için görüş ve öneri raporu düzenlemek.
- f) Bandrolsüz cihaz satışı yapan imalatçı ve ithalatçı firmaların bandrol ücreti ödemelerinin doğruluğunun ve bandrole tabi cihazları bandrolsüz satın alan, devralan veya kullananların tespiti amacıyla piyasa denetimleri yapmak.
- g) Kurumun merkez ve taşra teşkilatı muhasebe birimlerinde Kurum harcamalarının mali mevzuat, tek düzen hesap planı ve genel kabul görmüş muhasebe ilke ve prensipleri çerçevesinde tutulmakta olan kayıtların ve bu kayıtların ekinde yer alan tevsik edici belgelerin mevzuata uygunluğunun kontrol edilmesi ve kayıtların usulüne uygun tutulup tutulmadığının tespit edilmesine yönelik çalışmalar yapmak.
ğ) Kurumun merkez ve taşra teşkilatı muhasebe birimlerinde çıkarılan mali tabloların, doğruluğu ve güvenirliliğini kontrol etmek bu hususlara ilişkin yöntem ve süreçlerle ilgili çalışmalar yapmak.
- h) Görev ve hizmet tanımıyla ilgili konularda Başkan tarafından verilecek olan diğer görevleri yerine getirmek.
ı) Genel Müdür veya ilgili Genel Müdür Yardımcısı tarafından verilecek diğer görevleri yapmak.
Yazı konumuzu ilgilendiren başka bir madde de ise mükelleflerin sorumlulukları düzenlenmiştir. Mali Denetçilere incelemelerde firmalarca bilgi ve belgelerin ibraz edilmemesi halinde Maliye Bakanlığından inceleme talep edileceği bu madde metninde bulunmaktadır.
Firmaların sorumlulukları
MADDE 35 – (1) Mükellef olan firmalar mutabakat işlemleri ve denetimler sırasında mali denetçilere elverişli bir çalışma ortamı ile gereken kolaylığı sağlarlar.
(2) Mükellef firmaların, bu Yönetmelik uyarınca yapılacak olan mutabakat, inceleme ve denetimler sırasında mali denetçiler tarafından istenilen bilgi ve belgeleri ibraz etmemeleri, Kanundaki ve bu Yönetmelikteki yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde, haklarında Kanunun 10 uncu maddesine göre Maliye Bakanlığından inceleme talep edilir.
(3) Firmalar, inceleme konusuyla sınırlı olarak kendilerinden istenilen defter ve belgeleri tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde mali denetçiye teslim ederler. Bu süre firmanın isteği üzerine 15 gün daha uzatılabilir.
II- MÜEYYİDELER:
2010 yılında TRT bünyesinde Mali Denetçilik ünvanlı bir inceleme birimi oluşturulduktan sonra öteden beri VUK 135. Te sayılı inceleme elemanlarınca yapılmakta olan bandrol ve enerji payı incelemeleri münhasıran bu yeni birim tarafından yerine getirilmeye başlanılmıştır.
Bununla birlikte bu yeni birimin kuruluş anında atanan ilk denetçileri de VUK 135 . madde de sayılan inceleme elemanlarıdır.
Bununla birlikte bu yeni birime uygulamada defter belge ibraz etmeyen yada istenilen bilgi ve belgeleri vermek istemeyen bazı mükelleflerin ortaya çıkması üzerine 2014 yılında 6552 sayılı kanun ile 3093 sayılı kanunun 5. Maddesine (f) bendi ilave edilmiştir.
Anılan ilave yeni bent ile bu gibi durumlara karşı TRT’ye 5.000 TL kadar idari para cezası yetkisi veren bir düzenlemeye gidilmiştir.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.
5/f) (Ek: 10/9/2014-6552/105 md.) Kurum, bu Kanun kapsamında ödenmesi gereken bandrol ücreti ve enerji payı ile ilgili olarak firmalar ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi ve belge talebinde bulunabilir, ilgililere bandrole tabi cihazların kullanımına veya satışına izin verilmeden veya gümrük işlemlerinden önce bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak Kurumdan alınacak olan belgenin ibraz zorunluluğunu getirebilir, bu yükümlülüklere uymayanlar ile istenilen bilgileri vermeyenler hakkında Genel Müdürlük tarafından 5.000 Türk lirasına kadar idari para cezası verilir. Verilen idari para cezaları tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenir ve Kurum bütçesine gelir kaydedilir. Bu cezalar hakkında 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır. Ödeme süresi içinde ödenmeyen idari para cezaları hakkında 6183 sayılı Kanuna göre işlem yapılır. Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içinde yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.
TRT Mali Denetçileri tarafından incelemelerde istenilen bilgi ve belgeleri ibraz etmeyen mükelleflere bu maddeye göre 5.000 TL ye kadar İDARİ PARA CEZASI kesilmektedir.
Bu kesilen cezaya rağmen bilgi ve belgeleri ibraz etmeyen mükellefler için ise Mali Denetçilik Çalışma Yönetmeliğinin 35. Maddesinden hareketle Maliye Bakanlığı VERGİ DENETİM KURULU nezdinde inceleme talebinde bulunulmaktadır.
An itibariyele bu incelemleer VERGİ MÜFETTİŞLERİNCE yapılmaktadır.
Vergi Müfettişlerine inceleme esnasında defter ve belge ibraz edilmemesi halinde uygulnacak cezalara gelince;
1- VUK 355. Maddeye göre özel usulsüzlük cezası
2-VUK 359. Maddeye göre kanuni temsilciler hakkında Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusu
3- Bu suç duyurusuna göre yapılacak yargılamalarda verilecek cezanın alt sınırı 18 aydan başlamakta ve 5 yıka kadar çıkabilmektedir.
4-İncelemeye konu yıllara ilişkin kDV indirimlerinin reddi
5- Bu reddiyattan kaynaklı ödenecek KDV lere faiz ve vergi zıyaı cezası uygulaması
6-Gelir veya Kurumlar Vergisi matrahlarının RE’SEN takdiri için Takdir Komisyonuna başvurulması
Gibi oldukça ağır cezalar bulunmaktadır.
Abdullah ÇAVUŞ/ E. Vergi Müfettişi
