KONKORDATO ORTAMINDA E DEFTER UYGULAMALARI
Muhasebe Bilenler Topluluğu’nun Değerli Üyeleri;
Son günlerde gündemimize yeni girmiş olan ve gündemi yoğun bir şekilde meşgul eden Konkardato konusu ve Bunun E Defter Uygulamalarına Etkisi ile ilgili önemli bir konuya açıklık getirmek için bu yazıyı kaleme almış bulunmaktayım.
Ekonomik darboğazdan geçmekte olduğumuz bu günlerde şirketlerce sıkça başvurmaya başlanılan çare yöntemlerinde birisi de konkordato ilan edilmesidir. Konkordato ile iflas çok karıştırılmaktadır. Esasen konkordato şirketin iflas etmesini engellemek için getirilmiş ideal bir ara çözümdür. Konkordato uygulaması mahkeme onayına tabidir. Mahkeme şirket yönetimine bir konkordato komiseri atamaktadır. Kanaatimce bu süreçte firmalara atanan Hükümet Komiserlerinin eğitimden geçmiş Meslek mensuplarından seçilmiş olması süreç açısından daha faydalı olur.
Konkordato elinde olmayan sebeplerle işleri iyi gitmeyen ve mali durumu bozulmuş olan dürüst borçluları korumak için kabul edilmiş bir hukuki çözümdür. Piyasa şartlarının iyi olmaması, borçlunun işlerinin bozulması, tahminlerinde yanılmış olması gibi sebeplerle, bir borçlunun mali durumu kötüleşmiş olabilir. Eğer borçlu bütün borçlarını ödemek zorunda bırakılırsa, borçlunun elindeki mevcudu bütün borçlarını ödemeye yetmeyecektir. Konkordato hem borçlunun hem de alacaklının haklarını korumak amacıyla yapılan bir işlemdir.
Konkordato iyi niyetli borçlunun alacaklılarıyla yaptığı, ticaret mahkemesinin onayıyla geçerlilik kazanan anlaşmadır. Konkordato elinde olmayan nedenlerle borçlarının tümünü ödeyemeyen iyiniyetli borçlular için kabul edilmiş bir borç ödeme anlaşmasıdır. Bu yolla borçlu haciz ve iflas takibinden kurtulur. Personel maaşları hariç tüm ödemeler konkordato süreciyle beraber kontrollü bir şekilde yürütülür.
Konkordato sürecinde borç ve alacaklar belgelere dayanmalıdır. Şirket kayıtlarının sanki bir vergi incelemesindeymiş gibi daha titiz ve gerçeğe uygun tutulması çok önemlidir. Muhasebe virman işlemlerinde dahi komiser imzası aranmalıdır. Banka ödeme talimatları Hükümet komiseri tarafından imzalanmalıdır. Özellikle belgesiz işlem yapılmaması ve muhasebe kayıtlarının genel kabul görmüş muhasebe ilke ve standartlarına uygun olarak tutulması ayrı bir titizlikle yürütülmesi gereken süreçtir.
Mümkünse cari hesap mutabakatları her ay ve yazılı şekilde yapılmalıdır. Cari hesap mutabakatlarının yapılması borç ve alacak yönetiminin konkordato sürecinde özel önem taşıması nedeniyle bir zorunluluk halini almaktadır. Aynı şekilde Mizanın düzenli bir şekilde kontrol edilmesi gerekmektedir. Özellikle e defter de ters bakiye veren hesapların olmaması gerekir. Banka hesaplarının kontrolü hükümet komiseri uhdesinde olduğundan banka hesap hareketleri düzenli olarak alınıp takip edilmelidir. Kondordato sürecinde paraya çevrilen maddi duran varlıkların alış ve satış karları sağlıklı olarak tespit edilip muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmelidir.
Bilirkişi incelemesine sunulabileceği için E defter, görüntüleme aracılığıyla her ay kontrol edilmelidir. Bilindiği e defter görüntüleme aracı ücretsiz olarak sunulmuştur ve www. edefter.gov.tr adresinden indirilip kullanıma hazır hale getirilmelidir. Herhangi bir durumda veya incelemede e defter bu şekilde inceleneceğinden önceden tedbir mahiyetinde de olsa her ayın beratı ve kayıtları bu yazılım aracılığıyla kontrol edilmelidir. Genellikle uygulamada bu yazılım kullanıldığında kırmızı renkle işaretlenmiş bir takım hatalar gözükmektedir. Bu yazılımın bir özelliği de şematron kontrollerinin yanı sıra e defter dosyalarının kontrolünü de yapmaktadır.
Beratlar süresinde yüklenmelidir. Bilindiği gibi e defter beratları en son takip eden 3.ayın son gününe kadar sisteme yüklenmelidir. Bunun istinası Kurumlar vergisi mükellefleri açısından Aralık ayı kapanış beratları Nisan ayı son gününe kadar yüklenebilir.
Mali mühür şirketlerin gerçek hayatta kullandığı kaşeye benzeyen ancak şirkete ait tüm bilgileri kapsayan ve şirketin resmi imzası yerine geçen bir cihazdır. Burada önemli 2 kişi bulunmaktadır; bunlardan birisi sertifika sorumlusudur ve sadece mali mührü teslim almakla yükümlüdür, diğeri ise imza yetkilisidir .İmza yetkilisi esas olarak mali mührün kullanılmasından sorumlu olan kişidir. Konkordato sürecinde şirket yönetimine mahkeme tarafından hükümet komiseri atanmaktadır. Görüşümüze göre bu süreçte mali mühür değiştirilmesi firma için daha uygun olacaktır.
Değiştirme işlemi yapılamadığı takdirde mali mührün devir teslim tutanağı ile atanan hükümet komiserine teslim edilmesi görüşümüzce çok daha uygun olacaktır.
Kondordato süreci başlangıcında verilen konkordato teklifi ( ön proje) ‘ne uygun bir şekilde hareket edilip edilmediğinin ve tahmin edilen gelirlerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin muhasebe kayıtlarından net olarak anlaşılabiliyor olması ve meslek mensubunun daha sonraki süreçlerde herhangi bir hukuki yaptırımla karşılaşmasına engel olması gerekmektedir.
Konkordato ön planının iflas ertelemeden farklı olarak bağımsız denetim firmaları tarafından muhtemel gerçekleşebilirliğinin bir rapora bağlanması gerekmektedir. Bunun temel nedeni konkordato sürecinde firma alacaklılarının maksimum düşeyde korunmasını sağlamaktır.
Saygılarımla;
Mali Müşavir
Alper Erdem
