İşveren ve işçi açısından işlerin belirli bir düzen halinde yürütülmesi fazlasıyla önemlidir. Bu düzenin işleyebilmesi için yapılacak en iyi şey iyi bir disiplinin kurulmasıdır. Fakat bu disiplin uygulamasına her işletmede tüm işçiler uymayabilir. İşverenler de disiplin prosedürlerine uymayan işçileri, iş disiplinine uydurabilmek için ceza yetkilerini kullanırlar. Verilebilecek cezalar ise; ihtar veya işten çıkarma vb. gibi disiplin cezaları veyahut para cezaları şeklinde olabilir. Bu yetkinin kötüye kullanılmaması ve aynı zamanda işçi ve ailesinin zor duruma düşmemesi için İş Kanunu’nun 38. maddesinde birtakım düzenlemeler mevcuttur. Buna göre;
İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmesinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez. Buna işyeri iç yönetmelikleri de eklenebilir. Sonuç olarak; işçi ücretlerinden ceza kesintisi yapılabilmesi için bu durumun önceden iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi veya işyeri iç yönetmeliklerinde ilan edilmiş olması şarttır.
Ayrıca işçi ücretlerinden yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle bildirilmesi gerekir. Bu bildirimlerin ilgili işçiye yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerekir. Bildirim yapılan işçi bunu imzalamazsa, bu durum o yerde tutanakla tespit edilir.
Uygulanacak para cezası ise İş Kanunu mad. 38/2’ye göre; “İşçi ücretlerinden bu yolla yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz.” Bu kesintiler işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Türkiye’de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisine sahip bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır. Her işveren işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmak zorundadır. Birikmiş bulunan bu para cezalarının nerelere ve ne kadar verileceği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başkanlık edeceği ve işçi temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır.
Saygılarımla.
Süleyman Öner
SMMM STAJYERİ
