EMEKLİLİKTE YAŞ’A TAKILANLAR YILLARDIR HAKSIZLIĞA UĞRADI MI?
Değerli Okurlar,
Bildiğiniz gibi Eyt’li dediğimiz emeklilikte yaş’a takılan sigortalıların emeklilik hakları
25/08/1999 tarih ve 4447 sayılıYasanın 17. Maddesi ile emeklilik şartları değiştirilmiş ve bu
sigortalılarımızın emeklilik şartları kabusa dönüştürülüp, Yıllarca mağdur olmalarına neden
olmuştur.
08 Eylül 1999 tarihinden önce 506 sayılı kanun kapsamında sigortalı olanlar için kadın
ise 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5000 gün prim günü, erkeklerde ise 25 yıllık sigortalılık
süresi ve 5000 prim günü şartı, Yine aynı 506/59 maddesinde kadın ise 50 yaş ve 3600 gün
ve 15 yıl sigortalılık süresi aranırken erkek sigortalılarda ise 55 yaş ve 3600 gün ve 15 yıllık
sigortalılık süresi ile kısmi emeklilik hakları 4447 sayılı yasa ile bu şartlar değiştirilerek
kademeli yaş ve prim günü şartı getirilerek kadınlarda bu şartlar 20 yıllık sigortalılık süresi
56 yaş ve 5975 prim gününe, erkek sigortalılarda ise bu süre 25 yıllık sigortalılık süresi 58
yaş ve 5975 güne kadar artırılmıştır.
Bu durum, 1479 Sayılı Kanun kapsamında Bağ-kur sigortalısı olanların ise 1479 Sayılı
Kanunun 35. Maddesindeki kadın ise 20 tam yıl ve 7200 prim ödeme gün sayısı ve erkek
sigortalılarda olan 25 tam yıl ve 9000 prim ödeme gün sayısı geçici 10. Madde ile
25/08/1999 tarihli 4447 sayılı yasanın 39. Maddesi ile değiştirilerek kanunun yürürlüğe
girdiği tarihi takip eden aybaşı itibariyle aylık bağlanmasına hak kazananlar ile aylık
bağlanmasına hak kazanmalarına iki tam yıl ve daha az kalan sigortalıların, tam ve kısmi
yaşlılık aylıkları talep hakları saklı olmak üzere yaşlılık aylıklarının bağlanacağı ve
01/06/2002 itibariyle kadın ise 20 tam yıl ,erkeklerde ise 25 tam yıl prim ödemiş olanların
prim ödeme sürelerinin dolmasına iki tam yıl ve daha az kalan kadınlara 40 yaşını,
erkeklere 44 yaşını doldurmak şartıyla bu süre 16 tam yıldan fazla, 17 tam yıl kalan
kadınlara 55 yaş doldurmaları kadın ise 20, erkek ise 25 tam yıl prim ödemeleri şartıyla ve
talepte bulunmaları halinde yaşlılık aylığı bağlanacağı şeklinde değiştirilmiştir.
Tabiki yapılan değişiklikler sonrası milyonlarca kadın veya erkek sigortalılar mağdur
edilmişler ve prim gün sayısını ve sigortalılık sürelerini doldurduğu halde, Bu kademeli
sigortalılıktan sonra emeklilikleri zor’a girmiş çalışmaya devam eden sigortalılar prim
günlerini 9000 gün veya 10.000 güne kadar yükseltmişler, Çalışamayan veya işten
ayrıldıktan sonra yaşı nedeniyle iş bulamayan sigortalılar ise çok zor şartlarda yaşamlarını
sürdürmek zorunda kalmışlardır. Bir kaç örnekle bu durumu anlatmaya çalışırsak,
Örnek1) 01/04/1968 doğumlu ve 20/05/1986 sigortalı tescili olan Ahmet bey’in normal
emeklilik süresini 25 yıllık sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü 20/05/2011 tarihinde
doldurduğu halde yapılan değişiklikler sonucu Eyt.li duruma düşmüş ve kademeli geçiş
sonrası kendisinden 49 yaş ve 5300 prim günü arandığından 01/04/2017 tarihinden sonra
talebi üzerine yaşlılık aylığı bağlanmış ve sigortalı Ahnet bey 01/04/2017-20/05/2011= 5 yıl
10 Ay ve 11 gün gecikmiş olarak kendisine yaşlılık aylığı bağlandığından bu günün şartlarına
göre Ahmet beyin en düşük yaşlılık aylığı olan 3.500 Tl. den kaybını hesapladığımızda
Ahmet beyin 5 yıl 10 aylık kaybı yaklaşık 245.000- Tl. sadece maddi kaybı olmuştur.
Örnek 2) 10/07/1968 Doğumlu 10/08/1988 tarihinde 1479 sayılı kanun kapsamında sigorta
başlangıcı olan Alev hanımın normal emeklilik süresi 20 tam yıl olduğundan bu sigortalı
10/08/2008 tarihinden sonra yaşlılık aylığını elde etmesine rağmen 01/06/2002 tarihli
kademeli geçiş hükümlerine göre emekliliğine 13 yıl 09 ay 21 gün kaldığından 52 yaş, 20 yıl
ve 7200 gün şart konulduğundan 52 yaşını doldurduğu 10/07/2020 tarihini takip eden
günden sonra yaşlılık aylığı bağlanacağından sigortalı Alve hanımın yaklaşık 11 yıl 9 ay
kaybı olmuş ve bugünün en az yaşlılık aylığı olan aylık 3.500. Tl.den kaybını hesaplarsak
Alve hanımın sadece ekonomik kaybı 493.500 Tl. olmuştur.
Tabiki burada konu edilen Eyt.li sigortalılların söz konusu ekonomik kayıplarının dışında bir
de manevi kapyıpları olmuştur. Yaşı 50’i geçen ve işsiz kalan sigortalılların iş bulmakta
zorlandıkları, Bu kişilerin işsizlikten dolayı evini zorlukla geçindirdikleri, Çocuklarının eğitim
masraflarını karşılayamadıkları nedeniyle gündeme gelen EYT yasası çok önemlidir.
Çıkarılacak olan bu Eyt yasasının mağdur durumda olan stajyerleri de kapsayacak ve yeni
bir mağduriyet yaratmayacak şekilde yasallaşması beklentimizdir.
Saygılarımla,
Mustafa Günşen
