Değerli Okurlar,
Aylık bağlandıktan sonra prim günsaysının eksik olduğu tespit edilenlerin, Sosyal Sigorta
İşlemleri Yönetmeliğinin geçici 35 inci maddesine göre,
1- 5/12/2017 tarihinden önce Kanuna veya ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre aylık
bağlanmış olanlardan, tahsis talep veya ölüm tarihi itibariyle ilgili kanunlarında öngörülen
aylık bağlama koşullarından prim ödeme gün sayısı şartının sigortalıların kasıtlı veya
kusurlu davranışlarından kaynaklanmayan nedenlerle yerine gelmediği daha sonra
anlaşılanların aylığa hak kazanma koşullarına esas hizmet süreleri;
a) Kanuna veya 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar, borçlanma talep
tarihinde Kanunun 82 nci maddesine göre tespit edilecek prime esas günlük kazanç alt
sınırı üzerinden eksik hizmet süresi kadar borçlandırılmak,
b) Birinci fıkranın (a) bendi kapsamında borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak
süreleriyle eksik hizmet süresini tamamlamayanlardan; tahsis talep tarihi ile yersiz
ödemenin tespit edildiği tarih arasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası
kapsamında sigortalılığı bulunanların eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar
hizmet verilmek,
c) Birinci fıkranın (a) ve (b) bendi kapsamında süresi olmayanlardan; isteğe bağlı, 2925
sayılı Kanuna tabi, Kanunun ek 5 inci maddesi ile ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası
kapsamındaki sigortalılıkları tahsis talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları nedeniyle
sona erenlere, eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar belirtilen kapsamdaki
sigortalılıkları devam ettirilmek, suretiyle tamamlatılır.
2- Birinci fıkranın (a) bendi kapsamında olanlar için yeni bir aylık hesabı yapılır ve aylık
başlangıç tarihi değiştirilmez. (b) ve (c) bentleri kapsamında olanlar için ise aylık bağlanmış
olan sigortalılık haline göre eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle yeniden
aylık hesaplanır.
3- 3201 sayılı Kanuna göre yapılan borçlanmalar hariç olmak üzere birinci fıkranın (a), (b)
veya (c) bentleri kapsamında tahakkuk edecek borç tutarları ile bu madde kapsamında
olanlara son aylık ödenen tarihten eksik hizmet süresi kadar geriye gidilerek tespit edilecek
sürede yapılmış olan yersiz ödeme tutarları ve bu madde kapsamında hesaplanan aylıklar
ile ödenen aylık miktarları arasındaki fark tutarları Kanunun 96 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Ancak bu
maddenin yürürlük tarihinden önce aylıkları kesilerek Kanunun 96 ncı maddesi
hükümlerine göre yersiz ödenen tutarların tamamı tahsil edilmiş olanlar ile tahsil süreci
devam edenlerin ödemiş oldukları tutarlar bu madde kapsamında hesaplanan yersiz
ödeme tutarından fazla ise iade ve mahsup edilmez.
4- Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında 3201 sayılı Kanuna göre
borçlandırılan süreler karşılığında tahakkuk ettirilen borcun ödenmesinde ve borçlandırılan
sürelerin hangi sigortalılık halinde geçmiş sayılacağının belirlenmesinde anılan Kanunun 4
üncü ve 5 inci maddesinin ilgili hükümleri uygulanır. Bunların, eksik hizmet sürelerinin
tamamlanmasına esas olan gün sayıları ile aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde,
mülga 2829 sayılı Kanun ya da 5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi uyarınca belirlenen
sigortalılık hali esas alınır.” hükmünü amirdir. Buna göre, eksik hizmet süresi tespit
edilerek aylığa hak kazanma koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde aylıklar tespit
tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle durdurulacak ve bu şekilde aylığı
durdurulanlardan bu madde kapsamında olup olmadıklarının değerlendirilebilmesini
teminen talep alınacaktır. Aylığa hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı
koşulunun yerine gelmediği tespit edilen sigortalı hakkında öncelikle, eksik hizmet
sürelerinin bu madde kapsamında tamamlatılması durumu değerlendirilecektir. Bu madde
kapsamında tamamlatılacak süre olmaması durumunda ise sigortalılara yersiz ödenen
aylıkların tahsili yoluna gidilecek, ancak, aylığa hak kazanma koşullarının yerine geldiği
tarihi takip eden ay başından itibaren tespit tarihinden önce aylığa hak kazanma
koşullarının oluştuğunun anlaşılması kaydıyla tahsis talep şartı aranmaksızın aylıkları
bağlanacaktır. Ölüm aylıklarında, aktif ölüm için ilgili kanunlarında aranan prim ödeme
gün sayısı şartının yerine gelmediği durumlarda bu madde kapsamında hizmet süresi
tamamlatılacak olup, yaşlılık veya malullük aylığı almakta iken ölen sigortalıların hak
sahipleri, ölüm aylığı bağlanması için gereken gün sayısının yerine getirilmiş olması
şartıyla eksik hizmet süresini tamamlamaya zorlanmayacaktır. Hak sahiplerine bağlanan
ölüm aylıklarında sonradan tespit edilen eksik hizmet süresinin tamamlanması, ölüm
tarihinden sonrasına ilişkin hizmet oluşturulamayacağından sadece borçlanma suretiyle
yapılacaktır. Ancak, borçlanma yapılarak hizmet süresinin tamamlatılmasında Kanunun 32
nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hükümler dikkate alınacaktır.
Örnek: 21/11/2015 tarihinde ölen sigortalının 7 yıl sigortalılık süresi ve 980 gün prim
ödeme gün sayısı bulunması nedeniyle hak sahiplerine Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında
ölüm aylığı bağlanmıştır. Ancak, ölen sigortalının 980 günlük hizmeti içerisinde 180 günlük
hizmetin başka bir sigortalıya ait olduğu tespit edilmiş ve prim ödeme gün sayısı 800’e
düşmesi nedeniyle 900 gün prim ödeme şartı kaybedilmiştir. Bu durumda hak sahipleri 540
günlük askerlik süresini borçlanabileceklerinden ve ölüm aylığı bağlanmasında borçlanılan
süreler 900 gün hesabında dikkate alınmadığından, borçlanılan süre ile 1800 gün prim
ödeme şartı yerine gelmemesi nedeniyle hak sahiplerine bağlanan aylıklar kesilecektir.
Hizmet süresi eksikliğinin sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından
kaynaklanması durumunda bu madde hükümleri uygulanmayacaktır. Kanuna veya 3201
sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanların, borçlanma talep tarihinde Kanunun 82
nci maddesine göre tespit edilecek prime esas günlük kazanç alt sınırı üzerinden tespit
edilen aylığa hak kazanma koşullarına esas hizmet süresi kadar borçlandırma yapılmak
suretiyle eksik hizmet süreleri tamamlatılacaktır. Bu sigortalılar için yeni bir aylık hesabı
yapılacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecektir. Borçlanılacak süreler halen
yürürlükte olan mevzuat hükümleri doğrultusunda sadece gün veya gün ve prime esas
kazanç olarak değerlendirilecektir. Ancak, 1/8/2019 tarihinden geçerli olmak üzere
Yönetmeliğin geçici 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında 3201 sayılı
Kanuna göre borçlandırılan süreler karşılığında tahakkuk ettirilen borcun ödenmesinde ve
borçlandırılan sürelerin hangi sigortalılık halinde geçmiş sayılacağının belirlenmesinde
anılan Kanunun 4 üncü ve 5 inci maddesinin ilgili hükümleri uygulanacak olup, bunların,
eksik hizmet sürelerinin tamamlanmasına esas olan gün sayıları ile aylığa hak kazanma
koşullarının tespitinde, mülga 2829 sayılı Kanun ya da Kanunun 53 üncü maddesi uyarınca
belirlenen sigortalılık hali esas alınacaktır. Borçlanma suretiyle eksik prim ödeme gün
sayısının tamamlatılmasında, yeniden bir aylık hesabı yapılacağından, sigortalılar aylığa
hak kazanma koşullarına esas hizmet süresine yetecek kadar borçlandırılacaktır.
Yönetmeliğin geçici 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca aylığa hak
kazanma koşullarına esas olan eksik hizmet süresini yurt dışı borçlanma yoluyla
tamamlayacak olanlardan, bu madde hükümleri uygulanması için yapılan borçlanma
talebine istinaden prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk ettirilen borçlanma
tutarını yasal süresi içerisinde ödemeyenlerin, daha sonra bu madde kapsamında
yapacakları başvurularda 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma yapılmayacaktır.
Örnek 1: Aylık bağlamaya esas sigortalılık başlangıcı 10/2/1990 olan ve 14/9/2016 tarihli
tahsis talebine istinaden 25 yıl sigortalılık süresi, 52 yaş ve 5525 prim ödeme gün sayısı
şartına yerine getirerek Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında tarafına 5700 prim ödeme gün
sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan 11/7/1963 doğumlu erkek sigortalı E’nin
hizmetlerine, isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin karıştığı tespit
edilmiştir. 1/6/2021 tarihinde hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 1500 günlük hizmet iptal
edilmiştir. Aylığa hak kazanma koşullarına esas 1325 günlük eksik hizmet süresini 3201
sayılı Kanun kapsamında borçlanmak için talepte bulunan sigortalı E’nin, borçlanma talep
dilekçesi ekinde sunmuş olduğu hizmet belgesinde kayıtlı sürelere göre 2829 sayılı Kanun
uyarınca Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında bağlanan aylığın statüsü değişmediğinden
1325 günlük süre için tahakkuk ettirilen borçlanma tutarı sigortalıya tebliğ edilecek ve
sigortalının tebliğ edilen borcunu yasal süresi içerisinde ödemesi halinde aylık başlangıç
tarihi değiştirilmeksizin yeniden aylık hesabı yapılarak aylıkları ödenmeye devam
edecektir. Eksik hizmet süresini tamamlamak üzere 3201 sayılı Kanun kapsamında geçen
sürelerini Yönetmeliğin geçici 35 inci maddesi kapsamında tamamlamak için müracaat
edenlerin ibraz ettikleri hizmet/ikamet belgesinde kayıtlı sürelerin mülga 2829 sayılı Kanun
ya da Kanunun 53 üncü maddesi uyarınca değerlendirilmesi sonucunda, durdurulan aylığın
statüsünün değiştiğinin tespit edilmesi halinde, borçlandırılacak sürenin belirlenmesinde
yeni statünün aylık bağlanması için öngördüğü prim ödeme gün sayısını tamamlayacak
şekilde, anılan maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında yeterli sürenin
olup olmadığı kontrol edilecek, ayrıca borçlandırılacak sürelere göre ilk tahsis talep tarihi
itibariyle aylık bağlanması için aranan yaş şartının da yerine getirildiğinin tespit edilmesi
halinde borçlandırma işlemi sonuçlandırılacaktır.
Örnek 2: Örnek 1’deki sigortalı E’nin, borçlanma talep dilekçesi ekinde sunmuş olduğu
hizmet belgesinde kayıtlı sürelere göre 2829 sayılı Kanun uyarınca yapılan
değerlendirmede, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında aylık bağlanması gerektiği ve hizmet
belgesinde kayıtlı olan süreler ile bu statünün aradığı gün sayısını tamamlayacak şekilde
süresinin olduğu, ancak ilk tahsis talep tarihi itibariyle Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında
aylık bağlanması için doldurulması gereken yaş şartının yerine getirilmediği tespit
edildiğinden borçlanma işlemi yapılmayacaktır.
Borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak süreleriyle aylığa hak kazanma
koşullarına esas eksik hizmet süresini tamamlayamayanlardan; Tahsis talep tarihi ile
yersiz ödemenin tespit edildiği tarih arasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası
kapsamında sigortalılığı bulunanlara eksik hizmetin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet
verilecektir. Bu kapsamda hizmet verilecek sürelerin tespitinde; – Sigortalının aylık
bağlandıktan sonra gerek ödenmekte olan aylıklarından kesinti yapılmak, gerekse 1479
sayılı Kanunun ek 20 nci maddesi kapsamında tahsil edilmek suretiyle sosyal güvenlik
destek primine tabi olunan süreler ile Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında sosyal güvenlik
destek primine tabi çalışılan süreler, – Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi
gereğince sigortalı sayılmayanlardan, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında faaliyeti devam
edenlerin söz konusu süreleri, esas alınacaktır. Eksik hizmet süresi tamamlanırken
hizmetlerin geçtiği döneme göre değerlendirme yapılarak, söz konusu hizmetlerle birlikte
eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle statü değişikliği yapılmaksızın
yeniden aylık hesabı yapılacak olup, aylık hesabında söz konusu hizmetlere ilişkin prim
ödeme gün sayıları ve kazançları değerlendirilecektir. Bu kapsamda, borçlanma ve hizmet
verme veya sadece hizmet verme yoluyla eksik prim ödeme gün sayısını tamamlayan
sigortalıların, bu sürelerinin öncelikle borçlanma yaptırılması ve kalan gün sayısının hizmet
verme yoluyla tamamlatılması gerekmektedir. Eksik hizmet süresinin tamamlatılmasında,
ilk aylık bağlanan toplam prim ödeme gün sayısı yerine, aylığa hak kazanma koşulları için
aranan prim ödeme gün sayısının yerine getirilmiş olması yeterli kabul edilecektir.
Borçlanma ve hizmet verme yoluyla eksik prim ödeme gün sayısını tamamlayan
sigortalılara yeniden yapılacak aylık hesabında, borçlanma süreleri halen yürürlükte olan
mevzuat hükümleri doğrultusunda sadece gün veya gün ve prime esas kazanç, hizmet
verilen süreler ise gün ve kazanç olarak değerlendirilecektir.
Örnek 1: 14/9/2015 tarihli tahsis talebine istinaden 1/10/2015 tarihinde Kanunun 4/1- (b)
bendi kapsamında tarafına 9100 prim ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan
sigortalının hizmetlerine, isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin
karıştığı 1/9/2017 tarihinde tespit edilerek hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 300 günlük
hizmetinin silinmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu sigortalının askerlik hizmetini aylık
bağlanmadan önce borçlandığı ve borçlanılacak başka bir hizmetinin bulunmadığı, ancak
1/5/2016-1/6/2017 tarihleri arasında vergi mükellefiyet süreleri bulunan ve Kanunun 6 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi gereğince sigortalı sayılmayan sürelerinin olduğu
tespit edilmiştir. Buna göre, aylık bağlanabilmesi için gerekli olan 200 günlük eksik hizmet
süresinin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet verilecek ve eksik hizmet süresinin
tamamlanacağı tarih itibariyle yeniden aylık hesaplanacak olup, yapılacak hesaplamada
devam eden sigortalılık süreleri gün ve kazanç olarak değerlendirilecektir.
Örnek 2: 14/9/2016 tarihli tahsis talebine istinaden 1/10/2016 tarihinde Kanunun 4/1- (b)
bendi kapsamında tarafına 9100 prim ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan
sigortalının hizmetlerine, isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin
karıştığı 1/9/2017 tarihinde tespit edilerek hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 500 günlük
hizmetinin silinmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu sigortalının askerlik hizmetinin 300 gününü
aylık bağlanmadan önce borçlandığı ve 240 günlük borçlanılacak süresinin bulunduğu ve
1/5/2016- 1/6/2017 tarihleri arasında vergi mükellefiyet süreleri bulunan ancak, Kanunun
6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi gereğince sigortalı sayılmayan sürelerinin
olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, aylık bağlanabilmesi için gerekli olan 9000 prim ödeme
gün sayısının tamamlanması için sigortalı öncelikle 240 günlük askerlik hizmetini
borçlanacak, 160 günlük eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar Kanunun 4/1-
(b) bendi kapsamında hizmet verilecek ve eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih
itibariyle yeniden aylık hesaplanacaktır.
Örnek 3: 1/2/2016 tarihinde Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında 5400 gün prim ödeme gün
sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan ve 400 günlük hizmeti Kanunun 4/1-(a) bendi
kapsamındaki hizmetleriyle çakışması nedeniyle 1/1/2018 tarihinde iptal edilen
sigortalının, 1/4/2016-31/12/2016 tarihleri arasında şirket ortaklığının devam ettiği tespit
edilmiştir. Ancak, sigortalının Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi
kapsamındaki 270 günlük süreyle aylık bağlama şartlarını yerine getiremediğinden ve
borçlanmaya esas süresi de bulunmadığından aylığının yeniden bağlanmasına imkan
bulunmadığı 2018/38 seri nolu sgk. Genelgesi başta olmak üzere 2019/16,
2020/15,51,2021/5,19,23,31,32,35 ve 2021/37 sayılı Sgk. Genelgelerinde değişiklik yapan
10 kasım 2021 tarihli sgk.işlem genelgesinde belirtilmiştir.
Saygılarımla,
Mustafa Günşen
