ASGARİ UCRETİN UYGULAMA ALANLARİ İLE CALİSAN İSVEREN VE DEVLETE OLAN OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİ

Bİ REKLAM ARASI :)

ASGARİ ÜCRETİN UYGULAMA ALANLARI İLE ÇALIŞAN, İŞVEREN VE DEVLETE OLAN OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİ

GİRİŞ

Ülkemizde asgari ücret ile geçinen milyonlarca çalışan bulunmaktadır. Her yılın Aralık ayı geldiğinde çalışanları ilgilendiren en önemli konuların başında yeni yılda uygulamaya girecek olan asgari ücretin kaç lira olduğudur.

Her yılın Aralık ayı içinde asgari ücret tespit kom isyonu tarafından yeni yılda geçerli olmak üzere belirlenecek Brüt asgari ücret çalışanları, işverenleri ve devletin asgari ücret üzerinden vergi ve prim aldığı vergi dairesi SGK’yı önemli ölçüde etkilemektedir. Tabi ki asgari ücret işvereni bir çok yönden olumlu ve olumsuz etkilemektedur.

Bu makale yazısında asgari ücret tespit komisyonunun toplanması işleyişi ile asgari ücretinin belirlenmesi ile işçi ve işvereni hani konular bakımından olumlu ve olumsuz etkileneceği konular üzerinde durulacaktır. Özellikle çalışanları en çok etkileyecek konular üzerinde sayısal örnekler verilerek konunun daha iyi anlaşılması sağlanacaktır.

1- ASGARİ ÜCRETİN TANIMI

Asgari ücret, İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin; gıda, ulaşım, sağlık, giyim ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak üzere günün  fiyatları ve ekonomik koşulları baz alınarak asgari düzeyde belirlenen ücret olarak tanımlanmaktadır. Asgari ücret Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenmektedir.

2- ASGARİ ÜCRET TESİPT KOMİSYONU

2- 1- ASGARİ ÜCRET TESPİT KOMİSYONUNUN KURULMASI

İş kanununun 39. Maddesine göre Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında kurulur.

2-2- ASGARİ ÜCET TESPİT KOMİSYONUNA KATILAN KURUMLAR

1- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Başkanlığı Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı,

2-  İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı,

3- Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı

4-  Hazine Müsteşarlığı temsilcisi,

5- Devlet Planlama Teşkilatı Müşteşarlığından konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli,

6- Bünyesinde en çok işçi bulunduran en üst işçi kuruluşundan değişik iş kolları için seçecekleri beş temsilci,

7- Bünyesinde en çok işveren bulunduran işveren kuruluşlarından değişik iş kolları için seçecekleri 5 temsilciden kurulur.

Yukarıda toplantıya katılan komisyon üyeleri; beş hükümet temsilcisi, beş işçi temsilcisi ve beş te işveren temsilcisi olmak üzere on beş kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonunda işçi temsilcisi göstermelik olarak bulunmakta ver her zaman işveren ile hükümet temsilcilerinin aldığı karar dikkate alınmaktadır.

 2-3- ASGARİ ÜCRET TESPİT KOMİSYONUNUN TOPLANMA ZAMANI

Asgari Ücret Tespit Komisyonu her yılın Aralık ayı içinde toplanarak işçi, işveren ve mevcut hükümet temsilcilerinin bir araya gelerek üç veya dört toplantı içinde bir sonraki yıl belirlenip uygulanacak asgari ücret rakamını belirleyerek ilan ederler.

4- ASGARİ ÜCRETİN İŞVEREN VE ÇALIŞARI ETKİLEDİĞİ DURUMLAR

Asgari ücret her yılın Aralık ayı içinde brüt olarak belirlenir ve bir sonraki yıl içinde 01 Ocak ile 31 Aralık tarihleri arasında uygulanır. Asgari ücretin değişmesinden hem çalışan işçiler, hem işveren ve hem de vergi ve prim toplayan devlet etkilenmektedir. İşçi  asgari ücretin değişmesinden duruma göre olumlu duruma göre de olumsuz etkilenirken, işveren ise vergi ve prim yükü bakımından görünüşe göre olumsuz etkilenir gibi görülüp oysa işveren işçiye yaptığı her türlü giderleri vergiden düştüğü için de olumlu etkilenmekte örneğin zamanında işçinin brüt ücreti üzerinden kesinti yolu ile ayırdıkları işçi primleri ile işçi işsizlik sigortası primlerine kendileri de belli oranda prim ekleyerek zamanında ödemeleri durumunda % 5 oranında indirimden yararlanmaktadırlar burada devlet ise her hangi bir olumsuzluktan etkilenmemekte asgari brüt ücretin her arttığı yılda devletin işçi ve işverenden topladığı vergi ve prim miktarları da artmaktadır. Şimdi asgari ücretin işçi ve işverene olumlu ve olumsuz olarak ne gibi durumlarda etkilediğini sıralayalım:

4-1- ASGARİ ÜCETİN ÇALIŞANLARI ETKİLEDİĞİ OLUMLU DURUMLAR

Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından bir önceki yılın Aralık ayında belirlenip takip eden yıl içinde uygulanan Brüt asgari ücret aşağıdaki durumların hepsinde çalışanları olumlu olarak etkilemektedir.

F

Yukarıdaki tabloda  yer alan listede asgari brüt ücret arttıkça çalışan işçinin; Ücreti,  İşyerinden belli koşullarda ayrılması veya işveren tarafından işine son verilmesi durumunda alacağı kıdem ve ihbar tazminatları ile 65 yaş aylığı alanlar ile engelli maaşı alanların ücretleri değişecektir. Yukarıdaki tabloda yer alan listede çalışan işçileri olumlu yönde etkileyecektir.

4-2- ÇALIŞANLARIN ASGARİ ÜCRETTEN OLUMSUZ YÖNDE ETKİLENDİĞİ DURUMLAR

Çalışan işçiler brüt asgari ücretin artması durumunda hak ettikleri brüt asgari üzerinden kesilen; SGK Primleri, İşsizlik Sigortası, Gelir ve Damga Vergisi ödemelerinde her zaman bir önceki yıla göre daha fazla kesinti olup bu çalışanların daha az ücret almaları bakımından olumsuz etkilemektedir. Özellikle yılın son aylarına doğru Gelir vergisi matrahının % 15’lik dilimi geçip % 20 Gelir Vergisi Dilimi oranına girdiğinde işverenden kesilen gelir vergisi artmakta ve çalışandan daha fazla vergi kesilmekte ve bu durumda yılın son aylarında daha az ücret almaları çalışanı olumsuz etkilemektedir.neys ki mevcut hükümet 2016 yılında çıkardığı ek bir kanun maddesi ile sadece asgari ücret gelir vergisi kesinti oranını alt dilimini  % 15 olarak sabit tutup çalışanların daha fazla asgari ücretten etkilenip düşük maaş almalarını önlemiştir.

Asgari brüt ücretin artması demek çalışanlardan daha fazla vergi, daha fazla prim kesintisi ve düşük maaş alması demektir. Bu durum sadece vergi, prim ve maaş bakımından etkilememekte aynı zamanda; doğum, askerlik ve yurt dışı borçlanmalarında da bu durumlardan yararlanmak isteyenlerin borçlanmalarında asgari brüt ücret baz alındığında borçlanma yapanların ödeyecekleri primler artmakta devletin de bu durumda alacakları primler artmaktadır.

4-3- ASGARİ ÜCRETİN İŞVERNLERİ OLUM SUZ YÖNDE ETKİLEDİĞİ DURUMLAR

Asgari ücret işverenleri özellikle prim vergi yönünden etkilemektedir. Asgari ücretin  artması demek işveren açısından daha fazla vergi ve daha fazla prim ödemesi demek ve aynı zaman da çalışanların işveren üzerindeki işçilik maliyetlerinin artması demektir. Aşağıdaki tabloda yer a lan listede sayılanlar asgari ücretin artması durumunda işvereni olumsuz yönde etkilemektedir:

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi asgari brüt ücretin artması işvereni sadece vergi, prim ve maaş ödemesi olarak etkilememektedir aynı zamanda işyerinden haklı nedenlerle ayrılan ve belli koşulları gerçekleşen işçilere ödenen kıdem ve ihbar tazminatlarında da artış olması işvereni etkilemektedir.

5- ASKERLİK, YURTDIŞ VE DOĞUM BORÇLANMASI YAPANLARIN DAHA AZ BORÇLANMA ÖDENEĞİ ÖDEMELERİ İÇİN YAPMASI GEREKENLER

Asgari brüt ücret yıl başından başlayıp yıl sonuna kadar devam etmektedir. Özellikle; doğum, askerli ve yurt dışı borçlanması yapacaklar Aralık ayının son gününe kadar borçlanma talebinde bulunması durumunda bir sonraki yılda yenilenecek asgari brüt ücretten etkilenmeyerek daha az para ödeyerek borçlanmada bulunabilirler.

Örneğin 2017 yılı Asgari Brüt ücreti 1,777,50 TL’dir. Bu rakam yıl sonuna kadar geçerlidir. Eğer borçlanma yapacaklar 1 Ocak ile 31 Aralık tarihleri arasında borçlanma talebinde bulunmayıp yeni yılda borçlanma yapmayı düşünüyorlarsa bu durumda 1,777,50 TL üzerinden değil de yeni yılda geçerli olan brüt asgari ücret üzerinden gerekli hesaplamaları yaparak borçlanma yapabileceklerdir. Bu durumda borçlanma yapacaklar yıl sonuna kadar borçlanma talebinde bulunmaları halinde daha az borçlanma parası ödemeleri demek ve bu durum borçlanma talebinde bulunanları olumlu etkileyecek demektir.

SONUÇ

Asgari ücret her ne kadar ülkemizde Avrupa birliği ülkelerine göre oldukça az ise de hem işçiyi ve hem de işvereni olumsuz yönde etkilemektedir. Buradan en karlı devlet olmakta ve her geçen yıl asgari brüt ücret üzerinden topladığı vergi ve primler artmaktadır.

Ülkemizde asgari brüt ücret üzerinden sadece vergi ve prim kesintisi yapıldığı sanılmaktadır. Oysa durum hiç te öyle değil; Yukarıdaki tablolarda görüldüğü gibi borçlanmalar, çalışan stajyer, çırak ve işçiler, isteğe bağlı prim ödeyenler, kıdem ve ihbar tazminatlarının hesaplanmasında ve işverenlere vergi dairesi ve SGK tarafından verilen idari vergi ve prim cezaları hep asgari brüt ücret dikkate alınarak belirlenmektedir.

Olması gereken asgari ücretten verginin kaldırılmasıdır. Bu sayede çalışanlar rahat bir nefes alacak ve geliri artkkkkacaktır. Çalışanın geliri artması demek piyasanın canlanması demektir. Ne yazık ki yıllardan beri mevcut hükümetler tarafından dile getirilen ama bugüne kadar uygulamaya  geçilmeyen gelir vergisinin asgari ücretten muaf tutulması çalışanları ve işverenleri olumsuz olarak etkilemeye bundan sonra da devam edecek gibi gözüküyor.

Saygılarımla,

Mehmet ERAY

Bİ REKLAM ARASI :)