
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNDE VERGİ ve SİGORTA PRİMİ DESTEKLERİ
Öncelikle bu makale konumuzun yasal dayanağı 12/3/2008 tarihli ve 5746 sayılı Kanun, 2008-85 , 2009-21 ve 2015-10 sayılı SGK Genelgeler oluşturmaktadır.
Kanun koyucu, Araştırma ve Geliştirme faaliyetleriyle uğraşan firmalara hem vergi hem de sigorta primlerini daha az ödeme şeklinde bazı teşvikler getirmiştir. Bu makalemizde kısaca bu teşviklerden bahsetmeye çalışacağız.
Vergi İstisnası; Araştırma ve Geliştirme Bölgesinde çalışan AR-GE tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31.12.2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Muafiyet kapsamındaki destek personel sayısı AR-GE personeli sayısının % 10 ‘nu aşamaz.
Ar-Ge merkezleri dışında, teknoloji merkezi işletmelerinde Ar-Ge ve yenilik projelerinde, tekno-girişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmak için personel sınırlaması bulunmamaktadır.
Söz konusu personellerin vergi indirimlerinden yararlanmaları akademik statü , çalışma süresi, çalışılan yer gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu durumu tabloyla açıklamaya çalışalım.
Akademik Statü | Çalışılan Yer
| Faydalanma Süresi
| Gelir Vergisi İstisnası | Damga Vergisi İstisnası |
Doktora | Ar-ge Bölgesi | 2023’e kadar | %95 | %100 |
Dışında | 2 yıl | %100 | %100 | |
Yüksek Lisans | Ar-ge Bölgesi | 2023’e kadar | %90 | %100 |
Dışında | 1,5 yıl | %100 | %100 | |
Diğer | Ar-Ge Bölgesi | 2023’e kadar | %80 | %100 |
*Ar-ge Bölgesi dışında gerçekleştirilen ar-ge ve tasarım faaliyetlerinden doğan gelir vergisi teşviğinden yararlanmak için söz konusu personelin Ar-ge ve tasarım merkezlerinde en az 1 yıl süreyle çalışmış olması gerekmektedir.
**Gelir vergisi stopaj teşvikinin hesabında dikkate alınacak süre her hal ve takdirde haftada 45 saate isabet eden ücret tutarını geçemeyecektir.
Bu konuyu uygulamalı bir örnek ile açıklamaya çalışalım;
Yılmaz Anonim Şirketinin Ar-Ge merkezinde tam zamanlı 63 Ar-Ge personeli ve 6 destek personeli çalışmakta olup Ar-Ge personelinin 1’i doktoralı ve destek personellerinden Ayşe ise, lisans mezunudur. Doktoralı ve bekar çalışan personel Ali’ye, Ar-Ge faaliyeti kapsamındaki çalışmasına ilişkin olarak, 2016 yılı Kasım ayında haftada 45 saati geçmemek üzere çalışması karşılığında 3.500 TL, Ayşe’ye ise 2.500 TL brüt ücret ödenmektedir.
Yılmaz A.Ş.’nin bu kapsamda yapacağı ücret ödemelerinden Ar-Ge kapsamında çalıştırılan doktoralı ve bekar personel Ali’ye ait istisna uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
a | Brüt Ücret Tutarı | 3.500 TL |
b | Vergiye Tabi Ücret Matrahı [ a -( a x % 15*=)] | 2.975 TL |
c | Ücretler Üzerinden Hesaplanan Gelir Vergisi Tutarı (b x %15**=) | 446,25 TL |
ç | Mahsup Edilecek Asgari Geçim İndirimi Tutarı | 123,53 TL |
d | Asgari Geçim İndiriminin Mahsubundan Sonra Kalan Tutar (c – ç=) | 322,72 TL |
e | Terkin Edilecek Tutar (d x % 95=) | 306,58 TL |
f | Vergi Dairesine Ödenecek Tutar (d – e=) | 16,14 TL |
Yılmaz A.Ş.’nin bu kapsamda yapacağı ücret ödemelerinden Ar-Ge kapsamında çalıştırılan lisans mezunu bekar personel Ayşe’ye ait istisna uygulaması aşağıdaki gibi olacaktır.
a | Brüt Ücret Tutarı | 2.500 TL |
b | Vergiye Tabi Ücret Matrahı [ a -( a x % 15*=)] | 2.125 TL |
c | Ücretler Üzerinden Hesaplanan Gelir Vergisi Tutarı (b x %15**=) | 318,75 TL |
ç | Mahsup Edilecek Asgari Geçim İndirimi Tutarı | 123,53 TL |
d | Asgari Geçim İndiriminin Mahsubundan Sonra Kalan Tutar (c – ç=) | 195,22 TL |
e | Terkin Edilecek Tutar (d x % 80=) | 156,17 TL |
f | Vergi Dairesine Ödenecek Tutar (d – e=) | 39,05 TL |
*** Söz konusu örneklerdek Ali ve Ayşe, haftada 45 saatin üzerinde çalışarak aynı ücreti almış olsaydı, haftada 45 saatlik çalışmasına isabet eden tutar gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecek olup haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmasına karşılık gelen ücret tutarı ise gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilmeyecekti.
Vergi noktasındaki indirimleri açıkladıktan sonra bir de bu kanunla getirilen sigorta primlerindeki indirimlere değinmeye çalışalım.
Sigorta Prim Desteği;
Ar-ge ve destek faaliyetleri sonucunda ücreti gelir vergisinden müstesna olan personellerin, bu çalışma karşılığında elde ettikleri 45 saate karşılık gelen ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Söz konusu sigorta primi işveren desteğinden yararlanmak için diğer sgk teşviklerinde geçerli olan ortak hükümlere uyulması tabidir.
Konuyu örnekle açıklamaya çalışalım;
Yine Yılmaz A.Ş. de çalışan Ali’nin sigorta priminin teşviğinin uygulamasını yapalım.
Sigortalı Aylık Prime Esas Kazanç :3.500 TL
3500 TL * 0,05: 175 TL (5510 Sayılı Kanun Kapsamında Hazinece karşılanan tutar)
20,5-0,05 : 15,5 Beş puanlık kısım düşüldükten sonra kalan işveren hissesi
Ar-Ge teşviki kapsamında 15,5/2=7,75
3.500 TL * 7,75 :271,25 TL Maliye Bakanlığı bütçesine konulan ödenekten karşılanacak tutar
Bu durumda ilgili ayda işverene indirimi sağlanan sgk primi; 175+271,25:446,25 TL olacaktır.
Son olarak; ar-ge ve destek faaliyetlerinin izin işlemlerinin gecikmesi sebebiyle bu sebepten dolayı yararlanılamayan dönemlerden 2015-10 Sayılı SGK genelgesiyle geriye dönük yararlanma olanağı getirilmiştir.
Saygılarımla
Seyithan KÜTÜKÇÜOĞLU
S.M. Mali Müşavir